İşletme Analitiği

Yanıt Açıklaması: Kestirimci analitik yazılımları, çeşitli analizler ile veri desenlerini inceleyerek geleceğe dönük tahminlerin yapılmasını sağlamaktadırlar. Microsoft Excel kestirimci analitik yazılımlarından biridir. Diğer şıklar Betimsel analitik yazılımlarındandır.

Yanıt Açıklaması: Dolaylı işlevi, metin olarak ifade edilen basvuruimetni para-metresini başvuru olarak döndürmektedir. Örneğin, =DOLAYLI(“A”& “4”) formülü A4 başvurusunu yani dolaylı olarak A4 hücresinin değerini döndürecektir.

Yanıt Açıklaması: İşletme analitiği araçlarının (İAA), işletmelerin problemlerine çözüm üretme ve geleceğe dönük kestirimler yapma konusunda sağladığı bazı katkılar aşağıda verilmiştir: Analiz çıktılarının kalitesini arttırmak ve bu çıktıların izlenebilirliklerine olanak tanımak, Kullanıcıların ek iş yükünü minimize ederek daha önceden yapılandırılmış sistemin maksimum fayda ile yeniden kullanılmasına imkân tanımak, Farklı düzeydeki karar vericiler için farklı amaçlara uygun çıktılar üretmek, Çevrimiçi olarak işbirliği ve onay desteği sunarak işlemlerin paralel olarak yapıla-bilmesine imkân tanımak ve böylece verimlilik ve kar artısını sağlamak.

Yanıt Açıklaması: İşletme analitiği (IA), en genel anlamıyla yöneticilerin yönetsel iç görülerini (insight) geliştirmek ve bilgisayarlı bilgi sistemlerinden etkin bir şekilde yararlanabilmelerini sağlamak için sunulan teknolojik ve yöntemsel olanakların bütünüdür.

Yanıt Açıklaması: Veri Madenciliği araçları, düz aritmetik hesaplamalardan yapay zekâ, istatistik, karar ağaçları, sinir ağları ve Bayes ağlarına kadar birçok teknikten yararlanmaktadır. Veri madenciliğinin amacı, karmaşık ya da iyi tanımlanmamış veri setlerinin desenlerinin belirlenmeye çalışılması ve bu desenlerin günlük hayatta karşılaşılan ya da karşılaşılma potansiyeli olan durumlarda bir yol gösterici olarak kullanılması fikrine dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tek bir harften oluşabilir. Fakat R ve C harfleri satır ve sütunları ifade ettikleri için bu harfler tek başlarına kullanılamamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tablo aralığı (Table range): Bir çalışma sayfasında bulunan; kayıtları, alanları ve alan adlarını içeren hücre aralığıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaygın OLAP operasyonları şunlardır: Dilim (Slice): Çok boyutlu bir veri dizeyinin (array) genellikle iki boyutlu bir alt kümesidir. Zar (Dice): Bir veri küpünün ikiden fazla boyut kullanılarak elde edilen bir dilimidir. Ayrıntılara Girip Çıkma (Drill Down/Up): Tipik bir OLAP tekniği olup, verilerin en fazla özetlenmiş halinden en ayrıntılı haline kadar kullanıcının veriler üzerinde gezinmesine olanak sunar. Konsolidasyon (Roll-up): Bir veya birkaç boyut üzerinde verilerin özetlenmesidir. Bu, o boyut üzerinden bir toplam ortalama veya bir formül (örneğin: kâr=gelir–maliyet) olabilir. Pivot: İlgilenilen veri küpünün farklı boyutlar üzerinden görüntülenmesini sağlar.

Yanıt Açıklaması: Benzetim araçları, bir dizi matematiksel, sembolik, bilimsel, finansal ve mühendislikte kullanılan fonksiyonlarla işletme süreçlerini modellemeye çalışan araçlardır. İşletme süreçlerinin modellenebilmesi maliyet ve kaynak açısından tasarruf sağlanmasını ve böylece kârın artmasını sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Veri Derleme: Veri ambarına mevcut sistemler ve dış kaynaklardan veri alıp, konsolide eden ve özetleyen, ve bunları veri ambarına besleyen bir veri derleme yazılımıdır. (Data acquisition-back end).

Yanıt Açıklaması: Üst yönetimdekiler karar verirken sıklıkla iki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkileri inceler ve yaptıkları karşılaştırmalar sonucu bir karar verirler. Örneğin, reklam giderleri ve satışlar arasındaki ilişkiden yola çıkan bir satış müdürü, şirketin gelecek yıl reklamlar için ayırdığı bütçeyi değerlendirerek reklamlar sayesinde ne kadar satış geliri sağlayabileceklerini tahmin edebilir. Bu tahminleri yaparken bir istatistiksel yöntem olan regresyon analizinden faydalanılmaktadır. Regresyon analizi, bir ya da daha fazla değişkenin (bağımlı değişken) başka değişkenler (bağımsız/açıklayıcı değişken) cinsinden tahmin edilmesini sağlayacak ilişkiler bulmak ve bu ilişkileri anlamlandırmaktır.

Yanıt Açıklaması: DEĞİL; işlevi, parametre olarak verilen mantıksal ifadenin değerini tersine çevirmektedir. DEĞİL işlevi, DOGRU değerine sahip bir mantıksal ifade verildiği takdirde bu değeri YANLIS olarak, YANLIS değerine sahip bir mantıksal ifade verildiği takdirde ise DOGRU olarak döndürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Concatenate, parametre olarak verilen metinleri birleştirerek tek bir metin oluşturmakta ve hücreye bu değeri döndürmektedir. BIRLESTIR işlevi yerine & operatörü de kullanılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Üst yönetimdekiler karar verirken sıklıkla iki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkileri inceler ve yaptıkları karşılaştırmalar sonucu bir karar verirler. Örneğin, reklam giderleri ve satışlar arasındaki ilişkiden yola çıkan bir satış müdürü, şirketin gelecek yıl reklamlar için ayırdığı bütçeyi değerlendirerek reklamlar sayesinde ne kadar satış geliri sağlayabileceklerini tahmin edebilir. Bu tahminleri yaparken bir istatistiksel yöntem olan regresyon analizinden faydalanılmaktadır. Regresyon analizi, bir ya da daha fazla değişkenin (bağımlı değişken) başka değişkenler (bağımsız/açıklayıcı değişken) cinsinden tahmin edilmesini sağlayacak ilişkiler bulmak ve bu ilişkileri anlamlandırmaktır.

Yanıt Açıklaması: YADA(mantıksal_ifade1; mantıksal_ifade2; mantıksal_ifade3; …) işlevi, parametre olarak verilen mantıksal ifadelerden bir tanesi ya da daha fazlası doğru ise DOĞRU değe­rini, bütün mantıksal ifadeler yanlış ise YANLIŞ değerini döndürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Veri arama, adresleme ve konumlandırma işlevleri bul ve değiştir, özel git, satır ve satırsay, sütun ve sütunsay, düşeyara ve yatayara, indis, kaçıncı, kaydır, dolaylı işlevlerinden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tablolarla çalışırken ortaya çıkan büyük sorunlardan birisi çok fazla kayıt içeren tablolarda istenilen veriye hızlı ve doğru bir şekilde ulaşılamamasıdır. Her ne kadar tablolarda sıralama işlemlerinin yapılabilmesi veri arama ve bulma sürecini hızlandırsa da istenilen veriye yine de tabloda bulunan bütün kayıtlar arasından ulaşmak gerekmektedir. Böyle bir durumda Excel’in filtreleme yetenekleri ile erişilmek istenen kayıtların bazı özellikleri çeşitli ölçütlerle tanımlanarak, Excel’in sadece belirlenen ölçütlere uyan kayıtları sunması ve diğer kayıtları gizlemesi sağlanabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Aralık adları oldukça esnek olmasına rağmen, adlandırma işlemi yapılırken bazı hu­suslara dikkat edilmesi gerekmektedir. Bir aralık adı: En fazla 255 karakterden oluşabilir. Herhangi bir harfle, altçizgiyle (_) ya da ters eğik çizgi ile (\) başlamak zorundadır. Geriye kalan karakterler boşluk karakteri ( ) hariç herhangi bir harf, rakam ya da simge olabilir. Adlandırma işleminde eğer birden fazla kelime kullanılmak isteni­yorsa, bu kelimeler arasındaki ayrım, altçizgi (_) ya da büyük-küçük harf kullanı­larak yapılabilir. A1 gibi başvurular ya da +, -, /, *, <, > ve & gibi operatörler içermemelidir. Bu tarz ifadeler formüllerde karışıklığa sebep olmaktadır. Formül yazımlarını kolaylaştırmak için olabildiğince kısa ve anlaşılır olmalıdır. Tek bir harften oluşabilir. Fakat R ve C harfleri satır ve sütunları ifade ettikleri için bu harfler tek başlarına kullanılamamaktadır. Ayrıca CAT1, BA1423 gibi hücre başvuruları da bir hücreyi ifade ettikleri için aralık adı olarak kullanılamamaktadır. Aralık adları büyük/küçük harfe duyarlı değillerdir.

Yanıt Açıklaması: İş kural motorları, koşullu önermeleri kullanarak belirli iş kurallarını uygulayan yazılımlardır.

Yanıt Açıklaması: Veri ambarları genellikle iki veya üç katmanlı mimarilere sahiptirler. Üç katmanlı veri ambarının bileşenleri şunlardır: Uygulama Sunucusu: Veri ve ilgili yazılımlar içeren veri ambarının kendisi (Data warehouse). Veri Derleme: Veri ambarına mevcut sistemler ve dış kaynaklardan veri alıp, konsolide eden ve özetleyen, ve bunları veri ambarına besleyen bir veri derleme yazılımı (Data acquisition-back end). İstemci İş İstasyonu: Kullanıcıların veri ambarındaki verilere erişimini ve analiz yapmalarını sağlayan bir istemci yazılımı (client-front-end) ki buna karar destek sistemi, işletme zekâsı ve işletme analitiğinin motoru diyebiliriz.