Web Okuryazarlığı

Yanıt Açıklaması: Daha önce hiçbir şekilde yayımlanmamış ve sahibi dışında sınırlı hâlde birkaç kişinin bilgisinde olan bir eser (veri tabanı ve site de dâhil olmak üzere) İnternet üzerinde yayımlandığı durum hukuken "umuma arz" olarak değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: İşlevsel okuryazarlık okuma-yazma ve aritmetikle ilgili edinilen bilgi ve becerilerin bireysel, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda kullanılabilme durumudur.

Yanıt Açıklaması: Dezenformasyonun dört belirtisi bulunmaktadır (Volko?, 1999). Bunlar sırasıya; (1) Herkesin aynı şeyi söylemesi, (2) Sorunun bir yönüyle ilgili enformasyon bombardımanı söz konusuyken diğer yönleriyle ilgili hemen hemen hiç enformasyon sahibi olunamaması durumu, (3) Bir tarafın yaptığı her şeyin iyi, diğer tarafın yaptığı her şeyin kötü olması, (4) Bir görüşün kabul edilmesinin kolektif bir saplantı hâline gelmesi. Bu dört olgunun gözlemlendiği durumlarda bir dezenformasyonun olduğu söylenebilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 2/1 nolu maddesinde "her biçim altında ifade edilen bilgisayar programları ve bir sonraki aşamada program sonucunu doğrulması koşuluyla bunların hazırlık tasarımları" şeklinde yer alan ifade sayesinde HTML vb. kodlar da "eser" olarak kabul görmektedir.

Yanıt Açıklaması: İnternet'in günümüzde yaygın bir iletişim aracı olarak kullanılması, berberinde dikkat edilmesi gereken bir takım hususları da getirmektedir. Bu hususların başında kabul edilebilir ya da edilemez davranışları tanımlayan etik kurallar gelmektedir. Web etiği olarak adlandırılan bu kurallar, web üzerinde gezinirken diğer insanların haklarına saygılı olmak için ne yapılıp ne yapılamayacağına ilişkindir.

Yanıt Açıklaması: Araştırma, sosyal medya yeterliliklerinden biri değildir. Sosyal medyanın öznel ve nesnel olmak üzere iki yeterliliğinden bahsedilebilir. Öznel yeterlilikler; bilgi ve beceri, nesnel yeterlilikler ise tutum ve öz-yeterliliktir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1993 yılında bir indeks oluşturmak için “Wandex” adında ilk “bot (robot)” yani dizinleme işini yarı-otomatik olarak yapabilen bir robot teknolojisi geliştirildi. 1994 yılında “tam metin (full text)” aramasına imkan sağlayan “WebCrawler” diğerlerinden farklı olarak herhangi bir kullanıcının bir web sayfasını her kelimesi için aramaya izin veren ilk arama motoru oldu. Bu gelişmenin ardından web sayfalarını bulmayı kolaylaştıran ve sunduğu farklı yaklaşımlarla kullanıcıların ilgisini çeken Magellan, Excite, Infoseek, Overture, Looksmart ve Inktomi, AltaVista ve Yahoo gibi arama motorları piyasaya çıktı. 1997’de açılan Yandex ve 1998 yılında Overture, Looksmart ve Inktomi arama motorlarından güç alan “Msn” kuruldu. 2004 yılında Altavista ile teknoloji yükseltmesi yapılan Msn, 2009 yılından sonra hayatına “Bing” olarak devam etti. 1998 yılında “PageRank” adlı teknolojilerini satmak için yola çıkan “Google”’ kurucuları ağ üzerindeki her sayfayı önemine göre puanlayan sisteme yatırım yaparak, “Google Search” arama motorunu kurdular. Ağ üzerindeki her sayfayı puanlayan bu sistem; o sayfaya verilen bağlantı ve bağlantı veren yerlerin puanı ile matematiksel olarak hesaplama yaparak söz konusu sayfaya puan veren bir mantığa dayanıyordu. Bu yaklaşımla Google bir sayfayı incelerken sayfanın komşu sitelerine de bakıyor, bir sitenin önemini belirleyebilmek için ağın tamamını tarıyordu. Bu algoritma ile Google alakalı arama sonuçları listelemede daha başarılı oluyordu. Bu sayede 2007 yılının sonlarına doğru dünya çapında tanınan bir web arama motoru haline gelen Google birçok farklı alanda servis sunarak büyümesini sürdürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal medya araçlarının gazete, TV ve diğer basılı medya araçlarından en büyük farkı yaşayan bir platform oluşudur. Çift yönlü iletişimin getirdiği etkileşim seviyesi geleneksel medyanın çok ilerisindedir. Doğru cevap "etkileşim"dir.

Yanıt Açıklaması: Web ortamında güvenli gezinmenin yanı sıra bu ortamlara ilişkin kullanılan yaygın terimlerin bilinmesi, kullanıcılara olası birçok problemin çözümünde yardımcı olabilecektir. İnternet’te sıkça kullanılan terimler: Web tarayıcısı, URL adresi, ADSL, Bant genişliği, Bit, İstemci, Sunucu, Çerez, Alan adı, DNS sunucu, Güvenlik duvarı, HTML

Yanıt Açıklaması: Günümüzde dünyanın herhangi bir yerinde oluşturulan eser ve içeriğe İnternet üzerinden zaman ve mekân sınırı olmaksızın dijital biçimlerde ulaşılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir kullanıcı, ofisine bağlanmak için kablosuz dizüstü bilgisayarı kullandığında, çevredeki herkes o kullanıcının kablosuz trafiğini yakalamaya ve o bilgilerle kablosuz ağa sızmaya çalışabilir. Bu erişim yolları boyunca saklanan tüm veriler yıllar boyu devam edecek ve birçok kişi tarafından erişilebilir olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Niteliğine göre bilgi çeşitleri gündelik bilgi, teknik bilgi, sanat bilgisi, dinî bilgi ve bilimsel bilgi olarak özetlenebilir. Teknik bilgi ; tabiatta var olan nesneleri yaşamda kullanım değeri olan araç ve gereçlere dönüştürmede kullanılan bilgidir. Gündelik bilgi; gündelik yaşamdaki ihtiyaçların kısa ve pratik yoldan karşılanmasına yönelik bilgidir. Havanın bulutlu olmasından yağmur yağacağı tahmininde bulunulması böyle bir bilgidir. Bilimsel bilgi; insanın çevresinde olup bitenleri anlamak, bilmek ve açıklamak amacıyla içinde yaşadığı dünya hakkında sistematik yöntem kullanarak elde ettiği objektif bilgileridir. Kaynağına göre ise bilgi, örtülü ve açık olmak üzere ikiye ayrılır. Örtülü bilgi, insan zihninde yer alan ve diğerleri tarafından ulaşılamayan bilgidir. Bireylerin deneyimleri, fikirleri, değerleri, duyguları ve sezgileri örnek olarak verilebilir. Açık bilgi ise belirli bir yerde saklanan diğer insanların kullanımına hazır, dokümante edilebilen, arşivlenen belirli bir formattaki bilgidir; bilimsel formüller, metin, grafik, resim, tablo vs. örnek olarak verilebilir. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bilgisayar teknolojilerinin gelişmesi ile bilgi ve bilgisayar güvenliği konusunda en ciddi tehditlerin başında kötü amaçlı yazılımlar gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Verilere yönelik suçlar, bilişim sistemlerinde bulunan verilerin oluşturduğu suçlardır. Bunlar verilerin durdurulması, değiştirilmesi, bozulması ve çalınması eylemleridir. Verilerin durdurulması, hukuka aykırı olarak, bir bilişim sisteminde bulunan veri ve programların çalışmaz hâle getirilmesi, verilerin iletiminin engellenmesi veya rotalarının değiştirilmesi hâlinde söz konusu olur. Verilerin değiştirilmesi ise bilişim sistemlerinde bulunan verilerin hukuka aykırı olarak değiştirilmesi, bozulması, silinmesi anlamına gelmektedir. Verilerin değiştirilmesi, bilişim sistemlerinin araç olarak kullanıldığı klasik suçların işlenmesi sırasında en çok kullanılan yöntemlerden biridir. Özellikle sahtekârlık ve dolandırıcılık suçlarında kullanılmaktadır. Veri çalınması (korsanlığı) da İnternet ortamında erişimde bulunan kullanıcılar hakkında, onların haberi olmaksızın veri toplanmasıdır. Bu uygulama gizlice yapılmakta ve çoğunlukla reklam ya da istatistik amaçlı gerçekleştirilmektedir. Ayrıca bu fiil “özel hayatın gizliliği” ilkesinin de ihlali niteliğindedir.

Yanıt Açıklaması: Merhaba Dünya! ifadesi, web sayfasına "Merhaba Dünya!" metnini altı çizili ve eğik biçimde yazar.

Yanıt Açıklaması: Zincirleme mektuplar sosyal medyadan ziyade e-posta ile ilgili bir problemdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bütünlük, bilginin sahibi olmayan ve kimliği belirsiz şahıslarca değiştirilmemesi anlamına gelir. Veriler iletişim esnasında değiştirilmemeli ve üçüncü kişilerce verilerin bütünlüğü bozulmamalıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bazı kullanıcılar web tarayıcılarını hiç kişiselleştirmezken bazı kullanıcılar ise bu özellikleri sıklıkla kendilerine özgü kişiselleştirip web tarayıcılarını kullanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Siber Terör: Elektronik araçların bilgisayar programlarının ya da diğer elektronik iletişim biçimlerinin kullanılması aracılığı ile ulusal denge ve çıkarların tahrip edilmesini amaçlayan kişisel veya politik olarak motive olmuş amaçlı eylem ve etkinlikler, enformasyona, bilgisayar programlarına ve doğrudan savaşın içinde olmayan hedeflerin verilerine karşı önceden planlanmış, politik nedenlerden kaynaklanan bir saldırı, belirli bir politik ve sosyal amaca ulaşabilmek için bilgisayar veya bilgisayar sistemlerinin bireylere ve mallara karşı bir hükümeti veya toplumu yıldırma, baskı altında tutma amacıyla kullanılması, siber terör olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Oltaya gelenler Fishing yani balıkçılık yönteminde ağa takılanlar soyuluyor. En yaygın internet dolandırıcılığı, yasal bir kurum gibi davranarak hesap bilgilerini çalmak için yapılıyor. Yanlış bir bağlantıya tıklayıp gerçekten bankaya girdiğini sanan kullanıcı, şifresini sahte bir siteye giriş dolandırıcılara vermiş oluyor. İnternet tarayıcılarda bu tür sahte sitelere karşı filtre özelliği gittikçe yaygınlaşıp gelişiyor. Pek çok dolandırıcılık aslında bu tür altına giriyor. Doğru Cevap E'dir.