Web Okuryazarlığı

Yanıt Açıklaması: Web ortamındaki bilgi kaynaklarının değerlendirilmesine yönelik olarak öncelikle değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi, kaynakların tarafsız olarak gözden geçirilmesi ve destekleyici kaynakların tespiti gerekmektedir. Böylece önyargı, aldatma ve mantık hatalarının önüne geçilmesi mümkündür. Web kaynaklarındaki bilgiyi değerlendirirken, bilginin kaynağı ve oluşturulduğu çevrenin kültürel, fiziksel ve zamansal etmenleri de dikkate alınmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel bilgi; genelleyici, evrensel, akla dayalı, nesnel, kesindir. Tekrarlanabilir ve birikimli olarak ilerler.

Yanıt Açıklaması: Bilgi okuryazarı olan öğrenci bilgi ve bilgi teknolojisini çevreleyen etik, yasal ve sosyoekonomik konuların çoğunu anlar.

Yanıt Açıklaması: Sosyal medya araçlarının gazete, TV ve diğer basılı medya araçlarından en büyük farkı yaşayan bir platform oluşudur. Çift yönlü iletişimin getirdiği etkileşim seviyesi geleneksel medyanın çok ilerisindedir.

Yanıt Açıklaması: İstemci; internet veya ağ üzerinde, sunucu bilgisayarlardan hizmet alan kullanıcı bilgisayarlarıdır. Sunucu ; bilgisayar ağlarında, diğer ağ bileşenlerinin (kullanıcıların) erişebileceği, kullanımına ve/veya paylaşımına açık kaynakları barındıran bilgisayar birimidir. DNS Sunucusu ; alan ad ve adreslerini IP denilen rakamlara çeviren sunucu hizmetidir. Bilgisayarlar ikili sayı sistemi ile çalıştığından www.alanadi.com gibi bir adresi tarayıcımıza yazdığımızda DNS sunucusu bu alan adının sayı karşılığını bulur ve iletişimi bu şekilde kurar. Güvenlik Duvarı (Firewall): Bir kural kümesi temelinde ağa gelen giden paket trafiğini kontrol eden donanım ya da yazılım tabanlı ağ güvenlik sistemidir. Güvenlik duvarı ; bir kural kümesi temelinde ağa gelen giden paket trafiğini kontrol eden donanım ya da yazılım tabanlı ağ güvenlik sistemidir. Çerez ise; internette gezinirken web sunucu tarafından web tarayıcı aracılığı ile bilgisayara kaydedilen, sunucudan yapılan ek istemler sırasında tekrar sunucuya gönderilen bilgidir.

Yanıt Açıklaması: Sahte Yazılımlar: “Korkutma amaçlı yazılımlar” olarak da bilinen sahte güvenlik yazılımları, güvenlik açısından yararlı gibi görünen, ancak sınırlı veya sıfır güvenlik sağlayan, hatalı veya aldatıcı uyarılar üreten veya kullanıcıları sahte işlemlere katılmaları için kandırmaya çalışan yazılımlardır (Microsoft, 2014). Sahte yazılımlar güvenlik güncelleştirme veya virüs programlarının ekranlarına benzediklerinden kullanıcıları kolayca aldatabilmektedirler. Gezinilen sitelerde açılan pencerelerdeki “güncelleştirmeler” veya “uyarılar”, yazılımı yüklemek için tıklatma, önerilen güncelleştirmeleri yükleme veya istenmeyen virüsler veya casus yazılımları kaldırma gibi işlemler yapmanızı ister. Aldatıcı olan ise bu ekranlara tıklandığında sahte yazılımın bilgisayara indirildiğidir. Bazı sahte yazılımlar aşağıda belirtilenleri de yapabilir (Microsoft, 2014): • Kullanıcıyı bir dolandırıcılık işlemi için kandırma (örneğin, bir programın aslında bulunmayan ücretli sürümüne yükseltme) • Verileri çalarken saptanmayacak kötü amaçlı yazılımlar yükleme • Sahte veya aldatıcı uyarılar içeren pencereler açma • Bilgisayarı yavaşlatma veya dosyaları bozma • Windows veya virüsten koruma yazılımlarının güncelleştirmelerini devre dışı bırakma • Virüs koruma satıcılarının web sitelerini ziyaretini önleme Doğru Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Web üzerinde kabul edilebilir ya da edilemez davranışları tanımlayan kurallar “web etiği” olarak adlandırılır. Bu kurallar üç başlık altında toplanmıştır. Bunlar sohbet ve e-posta iletişimini barındıran birebir iletişim, e-posta listeleri ve haberleşme gruplarını kapsayan çoklu iletişim, www yani web sistemini barındıran bilgi sistemleridir. Bazı davranış biçimleri ve kurallar şu şekildedir: Eğer kişiye gelmiş bir mesaj bir başka kişiye ya da bir gruba yönlendiriliyorsa (“forward” ediliyorsa) orijinal mesajın metni değiştiril- memelidir. Eğer mesaj kişisel nitelikte ise ve kişi mesajı bir başka kişiye ya da bir gruba yönlendirecekse öncelikle sahibinden izin alınmalıdır. Bir mesajı kısaltabilir ve sadece ilgili kısımlarını aktarabilir ancak bunu ya- parken gerekli özen gösterilmelidir. E-posta ile asla zincirleme mektuplar gön- derilmemelidir. Zincirleme mektuplar İnternet’te yasaktır. Bir şey gönderirken muhafazakâr, alırken liberal olunmalıdır. Kişi provoke edilse bile “sert” mesajlar göndermemelidir. Gönderilecek mesajın alıcısının kültürünün, dilinin, eğlence anlayışının sizinkinden farklı olabileceği akılda tutulmalıdır. Özellikle alaycılık konusunda dikkatli olunmalıdır. Büyük ve küçük harfler birlikte kullanılmalıdır. SADECE BÜYÜK HARF KULLANIMI SANKİ BAĞIRILIYORMUŞ GİBİ ANLAŞILABİLİR. Bir mesaja duygusal yanıt vermeden önce aradan bir gece geçmesi beklenmelidir. Gönderilecek mesajın konu başlığında içeriği ile ilgili bir ifade yer almalıdır. Bir e-posta listesine ya da haberleşme grubuna herhangi bir mesaj göndermeden önce o listedeki mesajlar bir iki ay süreyle takip Böylece o grubun kültürüne aşina olunur. Yazılanların geniş bir kitle tarafından görüleceği dikkate alınmalıdır. Bu kişiler arasında şu anki ya da gelecekteki iş arkadaşları da yer alabilir. Ne yazıldığına dikkat edilmelidir. E-posta listeleri ve haberleşme listelerinin çoğunlukla arşivlendiği ve yazılanların uzun süre diğer kişilerin erişebileceği hâlde tutulabildiği unutulmamalıdır. Kişilerin kendi adlarına konuştukları ve kullandığı sözlerin kurumlarının görüşü olmadığı farz edilmelidir. Bir mesaja yanıt verirken dikkatli olunmalıdır. Çoğunlukla yanıtlar asıl mesajın geldiği adrese gider ve çoğu zaman bu bir listenin veya grubun adresi Kazara kişisel bir mesaj büyük bir topluluğa gönderilebilir. En iyi yöntem “yanıtla(reply)” düğmesini tıklamak yerine alıcının adresini elle yazmaktır. Eğer kişisel bir mesaj kazara bir liste veya gruba gönderilirse hemen ilgili kişi ve gruba birer özür mesajı gönderilmelidir. Eğer bir kişi ile anlaşmazlığa düşülürse, yazışmalar liste ya da grup üzerinden değil, doğrudan eposta göndererek yapılmalıdır. Eğer üzerinde konuşulan konu tüm grubu ilgilendiriyorsa sonradan gruba bir özet me- tin Genellikle bir mesajı gönderdikten sonra onu geri almak mümkün değildir. Sistem yöneticisi bile gönderilen bir mesajı geri almayı sağlayamayabilir. O nedenle bir mesajı göndermeden önce gerçekten de gön- dermek istenildiğinden emin olunmalıdır. Eğer kişi kendisini bir tartışma içinde bulursa tartışmanın içeriğinin tartışan kişilere değil tartışmanın konusuna odaklanmasını sağlamalıdır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal mühendislik saldırısı temel olarak insan ilişkilerini veya insanların dikkatsizliklerini kullanarak hedef kişi ya da kurum hakkında bilgi toplamak ve gereken yönergelerle kullanmak olarak tanımlanabilir. Kuruma çalışan olarak sızmak, çalışanlarla arkadaş olmak, teknik servis ya da destek alınan bir kurumdan arıyormuş gibi görünerek bilgi toplamak, hedef kişiyle dost olmaya çalışmak, gerçek cinsiyetini gizleyerek kişilerin zaaflarından yararlanmak bilinen en yaygın örneklerdendir.

Yanıt Açıklaması: İnternet’in günümüzde yaygın bir iletişim aracı olarak kullanılması, beraberinde dikkat edilmesi gereken birtakım hususları da beraberinde getirmektedir.  Bu hususların başında kabul edilebilir ya da edilemez davranışları tanımlayan etik kurallar gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal medya erişimi : Sosyal medya araçlarının erişimi özellikle İnternet erişimi ile ilgilenir. Zira sosyal medya İnternet tabanlı uygulamalar grubunda yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Maddelerin tamamı casus yazılımların bulaştırılmasında veya dağıtılmasında kullanılabilecek yöntemlerdendir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilginin tümünü vermeyerek yanlış yönlendirmedir. Kasıtlı veya kasıtsız, bilinçli veya bilinçsiz olabilir. Bilgilerin yayılmasını, paylaşılmasını sağlayan İnternet, aynı zamanda misenformasyonun yayılmasında da en önemli kaynaklardan biri hâline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Arama çubuğuna aranacak cümle ya da cümleler eksiksiz biçimde yazılmalıdır ifadesi doğru değildir. Aksine gerekli durumlarda bağlaçlar ya da ekler çıkartılarak arama yapılmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Tutumların bilişsel bileşeni, kullanım kolaylığı, zaman, para ve statü açısından etkinliğin yararlılığı ve uygunluğuna ilişkin inançları içerir. Algılanan kullanım kolaylığı, sosyal medya uygulaması gibi belirli bir medya etkinliğinin kullanılması ve anlaşılmasının kolay veya zor olup olmamasına ilişkin kişinin inancı olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Çerez: İnternet’te gezinirken web sunucu tarafından web tarayıcı aracılığı ile bilgisayara kaydedilen, sunucudan yapılan ek istemler sırasında tekrar sunucuya gönderilen bilgidir. Bazı siteler genelde kullanıcıların sonraki ziyaretlerini anımsamak ve buna bağlı olarak karşılama mesajı ya da içerik, reklam göstermek için çerez bilgisini kullanırlar. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: MIT Lisansı, hiçbir ücret talep edilmeden yazılımın bir kopyasını ve belgelendirme dosyalarını elde eden herkese verilen izindir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal medyayı aşağıdaki özellikleri barındıran çevrim içi medyanın yeni bir türü olarak algılamak gerekir. Bu özellikler; katılımcılık, açıklık, konuşma, topluluk ve bağlantılılıktır. Yukarıdaki ifade sosyal medyanın konuşma özelliğini anlatmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Gözlem-Organizasyon-Anlama-Uygulama

Yanıt Açıklaması: Web Site Yayıncılığında Etik Kurallar • Web sitesinde doğrudan büyük resim dosyaları sergilenmemelidir. Pul büyüklüğündeki versiyonlar kullanılmalıdır. • Başkalarının sitelerine listede bağlantı verilecekse nezaket açısından ilgili kişiye bilgi vermekte fayda vardır. • Web sayfalarında sadece metinden oluşan sürümler de tasarlanmalıdır. Özellikle düşük bağlantı ile bağlanan kullanıcılar için bu yararlı bir hizmet olacaktır. • Web sayfalarına görsel ya da ses malzemeleri eklenecekse, ilgili dosyaların yanına büyüklüğü yazılmalıdır [örneğin; 120Mb]. • Her web sayfasının, özellikle de ana sayfanın, en alt kısmına iletişim bilgileri belirtilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Niteliğine göre bilgi çeşitleri gündelik bilgi, teknik bilgi, sanat bilgisi, dinî bilgi ve bilimsel bilgi olarak özetlenebilir. Bilimsel bilgi; insanın çevresinde olup bitenleri anlamak, bilmek ve açıklamak amacıyla içinde yaşadığı dünya hakkında sistematik yöntem kullanarak elde ettiği objektif bilgileridir. Dinî bilgi; mutlak varlığa ve onun mutlak vahiy ile bildirdiklerine dayanan bilgidir. Evrenin yaratılışı, insanların nereden gelip nereye gittiği ile ilgili konuları ele alır. Teknik bilgi; tabiatta var olan nesneleri yaşamda kullanım değeri olan araç ve gereçlere dönüştürmede kullanılan bilgidir. Kaynağına göre ise bilgi, örtülü ve açık olmak üzere ikiye ayrılır. Örtülü bilgi, insan zihninde yer alan ve diğerleri tarafından ulaşılamayan bilgidir. Bireylerin deneyimleri, fikirleri, değerleri, duyguları ve sezgileri örnek olarak verilebilir. Açık bilgi ise belirli bir yerde saklanan diğer insanların kullanımına hazır, dokümante edilebilen, arşivlenen belirli bir formattaki bilgidir; bilimsel formüller, metin, grafik, resim, tablo vs. örnek olarak verilebilir. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.