Web Okuryazarlığı

Yanıt Açıklaması: İnternet okuryazarlığı ve ağ okuryazarlığı olarak da adlandırılan web okuryazarlığı; genel anlamda bilgi ağlarından bulunan bilgiyi tanımlama, erişme ve kullanma becerisidir. Bilgi kaynaklarına erişmek, var olan kaynakları kullanmak ve bunları sentezleyip değerlendirerek yeni bilgi kaynakları yaratmak amacıyla ağların kullanılmasıdır. Web okuryazarlığının gelişimi ağın gelişimde olduğu gibi ilk dönemlerinde ağda sunulan bilgi ve kaynaklara ulaşmak için “okuma”, Web 2.0 döneminde kullanıcıların ağa katılımıyla içeriği yapılandırabildikleri “yazma”, deneyimlerini paylaşabildikleri “katılım” ve bütün bunları kapsayıcı kavram olarak bilgi, beceri, alışkanlık ve karakter özelliklerini ifade eden “21. Yüzyıl Becerileri” şeklinde dört farklı başlık altında irdelenmektedir. Buna göre soruda verilen bireyin öncelikli olarak web okuryazarlığı alanına yönelik çalışmayı amaçladığı yorumu yapılabilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Web okuryazarlığının “yazma” beceri ve yetkinlikleri; içeriğin belli bir düzen içinde görsel sunumu için “tasarım (design)”, içeriğin ulaşılabilir ve erişilebilir şekilde oluşturulması, organize edilmesi ve paylaşılması için “düzenleme (compose)”, düzenlemelerin ağ ortamında var olabilmesi için “kodlama (code)”, içeriklerin geliştirilebilmesi ve yeniden gözden geçirilebilmesi için “düzeltme (revise)”, var olan içeriklerin yapılandırılması ve yeniden tasarımı “karma (remix)” şeklindedir. Soruda verilen tanım kodlamanın tanımıdır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Bilgi gereksinimi kavramı; yeni bir bilgiye ihtiyaç duyulması, var olan bilginin açıklanması ayrıca var olan bilginin geçerliliğinin ve doğruluğunun saptanması için kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Web okuryazarlığının “okuma” beceri ve yetkinlikleri; ihtiyaç olunan bilginin anahtar kelime ve sorular kullanılarak bulunabilmesi için “arama (search)”, çevrimiçi okumayı etkili kılacak şekilde ağın temel yapısını anlayabilmesi için “gezinme (navigate)”, farklı birçok çevrimiçi kaynaktan elde edilen bilginin bütünleştirilebilmesi için “sentezleme (synthesize)” ve çevrimiçi kaynaklarda sunulan bilginin ilgililiğini ve güvenirliğini karşılaştırabilmesi için “değerlendirme (evaluate)” şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Bilgi erişim terimi, ilk olarak Calvin N. Mooers tarafından 1950 yılında kullanılmış ve ardından 1952 yılında Mortimer Taube tarafından bilginin sistematik hale getirilerek erişilebilir olmasını olanaklı kılan bağlantılı dizinler (coordinate index) kavramı ile günümüzde sorgulama aşamasında kullanılan “boolean mantığı” ve “boolean operatörleri” olarak bilinen VE (AND), VEYA (OR), DEĞİL (NOT) yaklaşımı ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ağ üzerinde bağlantıları kullanarak farklı kaynaklar arasındaki geçiş yapmaya "gezinme" denilir.

Yanıt Açıklaması: Web okuryazarlığının “okuma” beceri ve yetkinlikleri; ihtiyaç olunan bilginin anahtar kelime ve sorular kullanılarak bulunabilmesi için “arama (search)”, çevrimiçi okumayı etkili kılacak şekilde ağın temel yapısını anlayabilmesi için “gezinme (navigate)”, farklı birçok çevrimiçi kaynaktan elde edilen bilginin bütünleştirilebilmesi için “sentezleme (synthesize)” ve çevrimiçi kaynaklarda sunulan bilginin ilgililiğini ve güvenirliğini karşılaştırabilmesi için “değerlendirme (evaluate)” şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Çevrimiçi ortamlarda gizlilik kavramı; İnternet üzerinde istemli ya da istemsiz bir şekilde paylaşılan kişisel bilgilerin mahremiyeti ve güvenlik seviyesi ile alakalı bir kavramdır. Örneğin bir e-ticaret sitesinden alışveriş yapıldığında girilen kredi kartı bilgileri veya herhangi bir İnternet sitesine ya da sosyal ağa üye olurken girilen kişisel verilerin güvenliği; bu verilerin kötü amaçlar için üçüncü şahısların eline geçmesi ya da çalınması vb. kaygıları tanımlayan bir kavramdır. Gizlilik konusu, İnter net üzerinde yapılacak birçok aktivite ve atılacak birçok adımda kaygılara sebep olmaktadır. Gerçek hayatta mevcut olan güvenlik ve gizlilikle ilgili risklerin çoğu İnternet alanına taşınmış; bu riskler İnternet’te mevcut olan risklerle birleşmiştir. Çev rimiçi Gizlilik konusundaki riskler ve kaygılar aşağıda belirtilen konuları içerebilir; • Kişisel bilgilerin farklı yollara, farklı amaç larla hizmet etmek üzerine toplanması (pazarlama, gözetleme, kötüye kullanım vb.) • Özel hayatın gizliliğini ihlal eden konular • Diğer hakların ihlalleri • Kötü amaçlı yazılımlar ve virüsler • Dolandırıcılık ve çevrimiçi hırsızlık • Sosyal mühendislik Sosyal mühendislikte amaç para değil teknik olarak ele geçirilmesi mümkün olmayan bilgileri teknik olmayan bir dizi yöntemle ele geçirmektir. Doğru Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Web (Ağ) okuryazarlığı tanımı yaşanan gelişmelere bağlı olarak genişleyerek değişim gösterse de en genel anlamıyla bilgi kaynaklarına erişmek, bu kaynakları kullanmak ve yeni bilgi kaynakları yaratmak amacıyla ağların kullanılması olarak ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: HTML web sayfaları hazırlamak için kullanılan bir işaretleme dilidir. Web tarayıcıları (Internet Explorer, Firefox, Chrome vb.) bu kodları anlaya rak görsel web sayfalarına dönüştürürler. HTML - Zengin Metin İşaretleme Dili (Hypertext Markup Language) belgelerin birbirlerine nasıl bağlanacaklarını ve belge içindeki metin ve resimlerin nasıl yerleşeceklerini belirleyen ve etiket (tag ) denilen kod parçalarından oluşan bir sistemdir. Doğru Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İnternetle ilgili standartların oluşturulduğu 1994 yılında ortaya çıkan tarayıcı programları ağda bilgiye ulaşım sağlayan modelin en önemli aracıdır. Web sayfalarını bulundukları sistemlerde konumlandırmamıza ve görebilmemize olanak sağlarlar. Her web sitesinin internet üzerindeki yerini belirleyen URL (Uniform Resource Locator) olarak isimlendirilen bir adresi vardır. Bu adres İnternet’te bir kaynağın yerine işaret eden özel karakter dizgisidir. Web tarayıcısının adres bölümü üzerinden dilediğimiz kaynağa erişim için talebimizi gerçekleştiririz. Talep ettiğimiz kaynağın yazıldığı sayısal program dili bu tarayıcı tarafından deşifre edilip, internete bağlı olduğumuz cihaza yazı, resim ve benzeri belgeler olarak gösterilerek anlamlı hale getirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: İşlevsel (fonksiyonel) okuryazarlık hareketi olarak tanımlanan ve bireyleri günlük hayatın içerisinde katılımcı bireyler olmaya doğru yönlendirmede bir araç olarak görülen okur yazarlık hareketi "2. dalga" olarak sınıflandırılmıştır. 1970’li yıllarda okuryazarlık algısında ikinci dalga olarak ortaya çıkan hareket işlevsel (fonksiyonel) okuryazarlık hareketi olarak tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Üçüncü dalga okuryazarlık eleştirel okuryazarlık hareketidir ve bu yaklaşımın temelinde eleştirel kuram (teori) ve eleştirel pedagoji yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Web 1.0 içeriğin ağı, Web 2.0 iletişimin ağı, Web 3.0 bağlamın ağı ve Web 4.0 ise nesnelerin ağı olarak tanımlanmaktadır. Buna göre A, B, C ve D seçenekleri yanlıştır. E seçeneğinde verilen Web 5.0 ise düşüncelerin ağı olarak tanımlanmaktadır. Web 5.0 Düşüncelerin ağı, insan ve makine etkileşiminde sınırların ortadan kalktığı ve aracısız şekilde iletişimin gerçekleştiği bir ağ örgüsüdür. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Web okuryazarı olabilmek; gereken bilgi kaynaklarına erişebilmeyi, erişilen kaynakları kullanabilmeyi ve yeni bilgi kaynakları yaratabilmek için ağları kullanmayı gerektirir.

Yanıt Açıklaması: Bir birey harflerin tamamını tanıyabiliyor, seslendirebiliyor; ancak,bir devlet dairesinde işini görebilmek için gerekli basamakları izleyemiyor ve bir dilekçe yazamıyorsa bu kişinin okuryazar olmadığının değil; bu bağlamda işlevsel okuryazar olmadığının söylenmesi mümkündür (Altun, 2005: 3).

Yanıt Açıklaması: İnternet, çeşitli protokollere göre bilginin paketler hâlinde sistemler arasında aktarılmasını ve etkileşimini sağlayan yapıdır. Bünyesinde sistemler arasındaki iletişimi sağlamak amacıyla verileri düzenlemeye yarayan, standart olarak kabul edilmiş kurallar dizisi şeklinde birçok farklı protokolü barındırmaktadır. Sahip olduğu protokoller, sistemler arasında iletişim için mesajlaşma kurallarını belirleyen dilidir. Bu dilleri kullanarak sistemler birbiriyle farklı kurallar içinde ağ içinde haberleşmektedir. İnternet: Çeşitli protokollere göre bilginin paketler hâlinde sistemler arasında aktarılmasını ve etkileşimini sağlayan yapıdır ve bu yapı ilk kez ABD’nin savunma sistemi projesi olan ARPANET ile hayata geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Teknolojinin temel kavramları; sistemler, kaynaklar, gereklilikler, optimizasyon ve fayda-maliyet dengesi, süreç ve kontrollerdir. Temel teknolojik kaynaklar; makineler, malzemeler (ahşap, taş, metal, kil, cam vs.), bilgi, enerji, sermaye, zaman ve insandır. Optimizasyon; bir ürünü, işlemi veya sistemi, en işlevsel, etkili veya olabildiğince mükemmele yakın olacak şekilde tasarlamak veya yapmak için kullanılan bir süreç veya metodolojidir.

Yanıt Açıklaması: Medya okuryazarlığının temel kavramları; üretim, dil, temsiliyet ve hedef kitledir. “Üretim”, medya içeriklerinin bilinçli olarak üretildiğine dair farkındalıkla ilgilidir. Dil, kurgulanmış medya mesajlarındaki alamın nasıl oldurulduğuna dair bilinci ifade eder. Temsiliyet, medyada gördüklerimizin gerçekliğin kendisini değil, yeniden üretilmiş biçimi olduğunu vurgular. Hedef kitle, medyanın etkilemek istediği izleyici grubunu ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Web, İnternet üzerinde yayınlanan birbirleriyle bağlantılı zengin-metin dokümanlarından oluşan bir bilgi sistemi hizmetidir.