Ekonomik Coğrafya

Yanıt Açıklaması: 1960’lı yıllardan sonra teknolojideki yenilikler, pek çok hizmetin uluslararası ticaretini mümkün kılmıştır. Haberleşme maliyetlerinin düşmesi, bilgisayar ve bilişim teknolojisinin hızlı gelişmesi ve giderek ucuzlaması elektronik şebekelerin (İnternet vb) giderek yaygınlaşması gibi pek çok gelişme uluslararası hizmetler ticaretinin gelişmesine önemli katkı sağlamıştır. Bunun yanı sıra gelir artışı, değişken zevk ve tercihler, üretim faktörlerinin önündeki engellerin nispeten azalması ve diğer ekonomik, sosyal ve bireysel ihtiyaçlar uluslararası ihtiyaçlar nedeniyle pek çok hizmet sektörü dış ticarete konu olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde ekonomik coğrafyacılar bölgesel kalkınma, kentsel büyüme gibi coğrafi sorulara politik ekonomi yaklaşımı ile cevap aramaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bu kapsamda İstanbul (moda ve tekstil, turizm, kuyumculuk), Ankara (savunma sanayi, medikal sanayi, iş ve inşaat, makine), İzmir (organik gıda, lojistik, metal döküm, endüstriyel havalandırma ve iklimlendirme), Bursa (mobilya, havacılık ve uzay), Eskişehir, Bilecik, Kütahya (seramik, havacılık ve raylı sistemler), Konya (otomotiv yan sanayi, döküm, ayakkabı), Mersin (yaş meyve sebze), Samsun (medikal sanayi), Şanlıurfa (organik tarım), Uşak (geri dönüşüm) ve Adıyaman (tekstil ve hazır giyim) çeşitli kümelenmelere sahip bazı şehirlerdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşmeyi etkileyen gelişmeler üç başlıkta toplanabilir. İlki uluslararası taşımacılık ve haberleşme (iletişim) alanındaki yeniliklerdir (vapur, demir yolu, kanal ve telgraf). Söz konusu yenilikler ticaretin önündeki en büyük engellerden taşıma maliyetlerini büyük ölçüde azaltmıştır. Sanayi Devrimi ile üretimde ciddi artışlar meydana gelirken, taşımacılıktaki yenilikler de ticaret maliyetleri ve süresini aşağı çekmiştir. Bu süreçte coğrafi keşiflerin uzak mesafeli ticareti mümkün kılması göz ardı edilmemelidir. İkincisi serbest piyasa ekonomisini ön plana çıkaran iktisadi liberalizmdir.Adam Smith ve David Ricardo gibi iktisadi liberalizmi savunan klasik iktisatçıların dış ticaretin önündeki engellerin kaldırılmasına yönelik görüşlerinin kabul görmesi, ülkeler arasında ticaretin gelişmesine katkı sağlamıştır. Üçüncüsü 1870-1914 döneminde uygulanan altın standardı hem dış ticareti geliştirmiş hem de uluslararası sermaye hareketliliğini artırarak ekonomik küreselleşmeyi olumlu yönde etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Neoklasik iktisat yaklaşımına göre piyasadaki görünmez bir el arz ve talebi birbirine eşitleyerek dengeyi sağlayacaktır. Mekânsal gelişimin neoklasik teorisine göre ise piyasa güçleri tarafından uzun dönemde bir çeşit mekânsal denge ya da dengeli kalkınma sağlanacağı için dengesiz (eşitliksiz) kalkınma geçici bir durumdur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşmiş ülkeler ile gelişmekte olan ülkeler arasında gelişmişlik (kalkınmışlık) makasının açılması 1960’lı yıllarda “kalkınma” sorununu gündeme getirmiştir. Kalkınma sorunun gündeme geldiği bu dönemde, kalkınma ve dış ticaretten gelişmekte olan ülkelerin daha fazla pay alabilmelerini amaçlayan pek çok bölgesel ve küresel girişim gerçekleşmiştir. Bu kapsamda OEEC’nin daha kapsamlı ve daha küresel bir anlayışıyla faaliyetlerini artırmak için söz konusu örgütün (OEEC) yerine 1960’lı yılların başında Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Teşkilatı (Organisation for Economic Co-operation and Development: OECD) oluşturulmuştur. Türkiye’nin de yer aldığı OECD’de üye ülkeler, ekonomik işbirliğinin artırılması, dış ticaretin önündeki engellerin azaltılması (kaldırılması) ve kalkınma gibi konulara odaklanmışlardır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Coğrafi ekonomi, köklerini uluslararası iktisat teorisinden alarak bir yöntem geliştirmeye çalışan iktisat dalıdır. Birden fazla alandaki büyümeyi ve bunlar arasındaki ticareti analiz etmeye çalışan iktisatçılar bu grupta yer almaktadır. Ekonomik coğrafya ise ekonomik farklılıkları, yerler arasındaki eşitsizliği, endüstriyel ve bölgesel gelişimin politik, kültürel, sosyal ve tarihsel boyutlarını, küresel ve yerel ekonomik ilişkileri ve bunların firmalar, endüstriler ve bölgeler açısından önemini, dünyadaki eşitsizliğin nedenlerini ve sonuçlarını incelemektedir. Bu süreçte ihtiyaç duyulması halinde sosyoloji, antropoloji ve siyaset bilimi teorilerinden de yararlanarak kapsamlı analizler gerçekleştirilir. Bu durumda doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: "Yeni Ekonomik Coğrafya" (NEG) Krugman'ın (1991) çalışmaları ile ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik küreselleşme; iş gücü, sermaye ve mal ve hizmet piyasalarının yanı sıra teknolojinin uluslararası nitelik kazanması şeklinde tanımlanabilir. Ekonomik küreselleşmenin ticari, mali ve üretim olmak üzere üç boyutu vardır.

Yanıt Açıklaması: Schumpeter inovasyonları beş farklı grup altında tanımlamıştır. Yaratıcılık ve yaratıcı fikirler genel olarak özgünlük ve farklılığı içerisinde barındırdığından, inovasyon süreçlerinin de bir parçası olabilmektedir. Ancak bir bütün olarak inovasyon süreçleri yaratıcılıktan öte, yaratıcı bir fikri hayata geçirmek ve bundan toplumsal olarak bir fayda ve ticari olarak ise bir kâr elde etme sürecidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak küme kavramıyla ifade edilen ağ yapıları bölgesel, teknolojik ve üretimle alakalı farklılıklardan dolayı farklı gruplar altında toplanabilir. Kümeler işletmeler arası ilişkiler, farklı koşullara vurgu yapan dört temel küme türünden bahsedilebilir. A seçeneğinde verilen bu türlerden birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Ünlü İngiliz iktisatçı Alfred Marshall endüstriyel yığınlar kavramını ilk ortaya atan ve sanayide ölçek ekonomilerin önemini vurgulayan ilk bilim insanıdır.

Yanıt Açıklaması: Küresel rekabet, ulusal düzeydeki rekabetten üretim teknolojisi, faktör maliyetleri, pazar yapıları, yabancı rakiplerin kendi hükümetlerinden aldıkları destekler, rakiplerin üretim, satış, pazarlama, Ar-Ge gibi pek çok konuda farklı imkânlara sahip olmaları ile ayrılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bir bölgede kümelenme oluşumunun gerçekleşebilmesinde ve küme faaliyetlerinin sürdürülebilmesi için aşağıdaki unsurlara gerek duyulmaktadır. • Firmaların varlığı • İlgili endüstriye ilişkin üretim faktörleri, • Bölgedeki talep yapısı, • Rekabet koşulları, • Firma stratejileri • Küme faaliyetlerini destekleyici bazı kurum ve kuruluşları Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ana akım iktisat kuramları ekonomiyi belli kurallara göre işleyen bir sistem olarak değerlendirir. İnsanlar ekonomik faaliyetleri gerçekleştirirken kârını ya da faydasını en büyük seviyeye getirmeye çalışır. Böylelikle tam rekabet koşullarında piyasa ekonomisinin belli kurallara göre işlediği ileri düşünülür. Matematiksel modeller ve eşitlikler kullanarak iktisadi tahminler yapılarak ekonominin her yerde ve koşulda geçerli olan evrensel kuralları ortaya konulmaya çalışılır. Bu durum bölgeler arası farklılıkların görmezden gelinmesine neden olmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Davranışsal coğrafya, çevreyi nasıl algıladığımızı, düşüncelerimiz ile algılarımızın davranışımızı nasıl etkilediğini inceleyen beşeri coğrafya bilim alanıdır.

Yanıt Açıklaması: İktisadi faaliyetin neden belirli alanlarda yığıldığı sorusunu gündeme getirerek yeni dış ticaret teorisi ile bölgesel iktisat arasındaki ilişkileri genel denge modelleri çerçevesinde açıklamaya çalışan teoriye "Yeni ekonomik coğrafya" adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yerel, bölgesel, ulusal ve küresel boyutta ortaya çıkan faaliyetlerin değişik coğrafi seviyelerini belirten ifade ölçektir. Sıklıkla kullanılan 6 ölçek vardır. Bunlar küresel, makro bölgesel, ulusal, bölgesel, yerel ölçekler ve yaşam yerleridir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kümelenme faaliyetlerinin ortaya çıkardığı bölgesel avantajlardan en önemlisi rekabetçilikle ilgilidir. Belirli bir bölgeye özgü üretim şekilleri veya uzmanlaşmanın yarattığı katma değer ve refahın yanı sıra, üretimle ilgili alanlarda birbiriyle sürekli etkileşim içerisindeki firmalar ve kurumların oluşturduğu bölgesel iş birliği ağları küresel piyasalarda rekabet gücünün elde edilmesi ve sürdürülebilmesinde önemli bir araç olarak görülmektedir. Doğru cevap  D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 2002’de Euro’nun tedavüle girmesi ile ekonomik ve parasal birlik alanında en önemli adımlardan biri atılmıştır. Tek paranın yürürlüğe girmesi ile ülkeler Avrupa Birliği’ne üye ülkeler arasındaki kurdan kaynaklanan dış ticaret maliyetlerini ortadan kaldırmıştır. Doğru cevap D'dir.