Çağdaş Türk Edebiyatları 2

Yanıt Açıklaması: Kazak edebiyatının ilk nüshaları bütün Türk halklarına da ortaktır. En eskileri; Külte-kin, Bilge Kağan, ve Tonyukuk’a ithaf edilen Orhun Abideleridir.

Yanıt Açıklaması: Kazakistan Cumhuriyeti’nin resmi dili Kazak Dili’dir.

Yanıt Açıklaması: Kore’yi işgal altında tutan Japonya’nın teslim ol-masından sonra ülke Eylül 1945’te, 38. paralel üzerinden ikiye bölünmüş, güney ABD’nin, kuzey ise SSCB’nin denetimi altına sokulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Türkistan’daki Cedit hareketinin rehber ve öncülerinden olan Mahmudhoca Behbudî (1874–1919) ilkokulu ve medrese eğitimini Semerkant’ta alır. Medrese tahsilinden sonra devlet mahkemesinde katip görevinde bulunur. Daha sonra devlet müftüsü olarak tayin edilir. Arabistan, Mısır, Türkiye, Rusya, Tataristan, Başkurdistan gibi ülkeleri gezen Behbudî o ülkelerdeki eğitimle Türkistan’daki eğtim düzeyini karşılaştırma fırsatını bulur. Türkistan’daki siyasî, iktisadî ve sosyal durumun kötü olmasının sebebi olarak eğitimsizliği gösterir. Bu yüzden, Semerkant’ta yeni tip okullar açar. Bu okullar için kendisi müfredat belirler ve Tarih-i İslam, Kitabetü’l-Etfâl, Risale-i Esbab-ı Sevâd, Risale-i Coğrafya-yı Umranî gibi ders kitapları hazırlar. Bunun yanında “Semerkant” gazetesi ve “Ayna” dergisini yayımlamaya başlar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kazak halkı son yüzyılda iki defa alfabe değiştirdi. 1929’a kadar Arap, 1929’dan 1940’a kadar Latin ve 1940’dan sonra Kril harflerine dayalı alfabe kullandılar.

Yanıt Açıklaması: Bu dönem Özbek edebiyatının önemli marifetçilerinden biri Mukimî (1850–1903)’dir. Mukimî, yergi unsurları içeren Tenapçılar, Toy, Saylov gibi şiirleriyle Özbek edebiyatına yeni bir boyut kazandırmıştır. O’nun “Seyahatname” adlı eseri Özbek edebiyatında bu türün ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Şair, Hokand’dan Şahimerdan’a doğru yaptığı yolculuk boyunca geçtiği yerlerdeki ahalinin toplumsal sorunlarını ve yaşam tarzını eserine mizahî bir dille yansıtmıştır.

Yanıt Açıklaması: Çağatay edebiyatının 17. – 19. yüzyıllar arasındaki dönemine Özbek hanlıkları devri denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Abdulla Avlanî, Birinci Muallim (1909), İkinci Muallim (1912), Türkî Gülistan Yahut Ahlak (1913), Gülistani Mekteb (1913), Edebiyat Yahut Millî Şiirler (1915) adlı ders kitapları ve rehber kitaplar hazırlamıştır. Abdulla Avlanî’nin millî ve manevî görüşlerini yansıtan Türkî Gülistan Yahut Ahlak adlı eseri İranlı şair Sadî’nin Gülistan eserinden ilham alınarak yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hürriyet Dönemi 1905 – 1920 yılları arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sekkaki Uluğ Bey’in saray şairidir ve Çağatay edebi dilinin ilk temsilcisi olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Turmıs-salt cırları, göçebe halkın evlilik, göç gibi gündelik hayatını anlatır. Halk hayatının aynası da denir. Kazak halk edebiyatında, evlilik ve göç üzerine yazılmış pek çok söz vardır. Evlilik üzerine yazılan cırlardan en çok bilineni “Betaşar” adı verilen “Yüz görümlüğü” adlı olanıdır ve geline söylenir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Kazak Hanlığı’nın kurulmasına bağlı olarak halkın kendine has eski edebiyatı gelişir ve şekillenir. Bu devirde ozanların çalıp söylediği nazım türü olan “cır” yaygınlaşır. “Cırşı” olarak adlanan ozanlar, geçmişteki Türk halklarına ortak edebi eserleri devam ettirip Kazak halkının eski ve yeni edebiyatının oluşmasına ön ayak olurlar.

Yanıt Açıklaması: 28 Nisan 1870 yılında Türkistan’da ilk gazete olan “Türkestanskiye Vedomosti” resmî gazetesi tipograf usulüyle yayımlandı. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Hazırlık Dönemi 19. yüzyıl içerisindeki dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Kazak halkının ne zaman, nerede, nasıl yaşadığını, kimlerle mücadele ettiğini, kahramanlığını, kahramanlarını öğrenmek için Anız-Ertegiller’e bakmak yeterlidir.

Yanıt Açıklaması: Hokand edebî muhitinde, Emirî mahlasıyla eserler yazan, şairlerin koruyucusu ve destekçisi olarak ün kazanan Hokand hanı Ömer Han, Muhammed Şarif Gülhanî, Fazlî gibi şairler yanında Üveysî (1780-1845), Ömer Han’ın eşi Nadire Begüm (1792-1842), Dilşad Berna (1800-1906), Mahzune (19. yüzyıl), Anber Hatun (1870-1915), Nazime Hanım (1869-1924) gibi kadın şaireler de yetişmiştir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Özbek Türklerinin alfabe değişikliğinin altında yatan en büyük neden siyasidir. Egemenliği altına aldığı Türk topluluklarının kültürel kodlarıyla oynama arzusu Stalin Rusya’sının siyasi gücünün verdiği bir etkendir. Böl-parçala-yönet politikası neticesinde diğer Türk boylarında olduğu gibi Özbek Türklerinin de öncelikle dili ile oynanmıştır. Özbek okullarında zorunlu verilen Rusça dersleri dolayısıyla Özbekların Kiril alfabesini kullanmalarını zorunlu kılmıştır. Sonraki dönemlerde ise, Rusya’nın siyasi dayatmaları neticesinde Özbek Türkleri farklı alfabeleri kullanmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Telli sazların münazarasıyla ilgili 130 beyitlik bir mesnevisi olan Ahmedi’dir.