Çağdaş Türk Edebiyatları 2

Yanıt Açıklaması: Hemkâr: Aynı işi yapana denir.

Yanıt Açıklaması: Uygurlar, Eski Uygurca döneminde Köktürk, Brahmi, Tibet, Sogd ve Mani alfabeleriy- le birlikte daha çok Sogd yazısından geliştirilen Uygur alfabesini kullanmışlardır. Bu dönemde Kiril alfabesi kullanılmamıştır.1955 yılında on yıllık bir sürede Kiril alfabesi kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Zunun Kadiri’nin meşhur eserlerinden biri de Gerip-Senem operasıdır.

Yanıt Açıklaması: Ertegiler, eski devirleri anlatan, asırdan asıra kalıplaşarak gelen günlük hayatı anlatan halk hikâyeleridir. Şark edebiyatı mahsulü olan “Kırk vezir”, “Kelile ve Dimne” ve “Tutînâme” gibi halk hikâyeleri Kazaklar arasında da yaygın olarak bilinir ve anlatılır.

Yanıt Açıklaması: Bu yeniden canlanma sonucunda Şincan Halk Neşriyatı, Pekin Milletler Neşriyatı, Şincan ve Öspürümler Neşriyatı gibi yayınevleri kurulur ve edebiyat mecmualarının sayısı artmaya başlar. Tarım, Şincan, Miras, Bulak, Çolpan, Kaşgar Edebiyatı, Turpan, Kumul Edebiyatı, Aksu Edebiyatı, İli Deryasi, Bostan, Te?ri Tagi gibi yerli ve millî dergiler bu gayretle çıkarılan yayınlardır.

Yanıt Açıklaması: Makal, kısa fakat imajı okura bırakmadan tamamlayan, terbiye verme amacında kullanılan atasözlerine denilir.

Yanıt Açıklaması: Her hangi bir nedenden dolayı sevgilisine ulaşamadığında çekilen acıların anlatıldığı tür Küygön’dür.

Yanıt Açıklaması: Aybek’in Ḳızlar, Uyġun’un Vefâ, Mirmuhsin’in Usta Ġiyâs, Hamid Ġulam’ın Ġalaba yolıda destanlarında İkinci Dünya Savaşı dönemindeki olaylar hikâye edilmiştir. Dostlik ḳoşıġı () destanlarında ise halklar arasındaki dostluk, manevî-siyasî birlik dile getirildi.

Yanıt Açıklaması: Tarih-i Hemidi, Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğu Türkistan’daki izlerini ve Doğu Türkistan’ın tarihî mekânlarını aydınlatan temel kaynak niteliğinde olup hâlâ bu özelliğini korumaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sovyet Dönemi Başkurt Edebiyatının yazarlarından birisi Nazar Nejmi’dir. Dönemin bir diğer önemli ismi de Mostay Kerim’dir.

Yanıt Açıklaması: Karakalpaklar eskiden, diğer bütün Müslüman Türklerde olduğu gibi, Arap harflerini kullanıyorlardı. İçinde bulundukları hayat şartları ve ekonomik sıkıntılar, Karakalpakların kültür seviyelerine de tesir etmiş ve bunun sonucunda pek az bir kısmı öğrenim görebilmiştir. 1928’de kabul edilmiş olan Latin Alfabesi 1932’de tekrar değişikliğe uğramıştır. (İslâm Ansiklopedisi 1995: 287) 1932’den beri Karakalpaklar, Kiril alfabesini kullanmaya başlamıştır. 1996 yılında kabul edilen Lâtin esaslı Karakalpak alfabesi, yaygınlaşmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Tarihî kaynaklar, ilk Rus gezginlerinin, aydınlarının, yazarlarının, sanatkârlarının, bilim adamlarının, şimdiki Karakalpakistan coğrafyasında birçok kez bulunduklarını göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Karaçay-Malkar edebiyatının ilk romanı da 1930’lu yıllarda kaleme alındı. Hasan Appa tarafından yazılan “Kara Kübür” (Kara Sandık) adlı eser Karaçay-Malkar edebiyatında roman tarzının en güzel örneklerinden biri olma özelliğini günümüze kadar sürdürdü.

Yanıt Açıklaması: Marshall planında Avusturya, Belçika, Danimarka, Fransa, İngil¬tere, İrlanda, İtalya, İzlanda, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Portekiz, İsveç, İsviç-re, Türkiye ve Yunanistan bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Uygur’un Sen Kimni? Oglisen, Oylisa?çu “Sen Kimin Oğlusun, Düşün Lütfen” adlı şiiri 1933’te meydana gelen Hoten ayaklanmasında marş olarak okunmuştur.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Dükçi (İpekçi) İşan İsyanı: 18 Mayıs 1898 yılında Andican’da 2000’den fazla kişi tarikat şeyhi olan Muhammed Ali Halife Sabır oğlu Dükçi İşan (vefatı 1898) önderliğinde gittikçe baskısı artmakta olan Rus askerlerine karşı ayaklanmıştır. Ancak çok sayıdaki Rus askeri karşısında isyancılar uzun süre ayakta kalamamışlardır. Bu ayaklanma tarih kitaplarına ve edebiyata Dükçi İşan İsyanı olarak geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tölögön Kasımbekov, Kırgız edebiyatının son yıllarda öne çıkan ve tarihî romanları ile dikkat çeken bir yazar olmuştu.

Yanıt Açıklaması: Nizariy, Uygur edebiyatına klasik şark edebiyatındaki hamse örneğini de kazandırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Süleyman Paşanın 1354 yılında Çanakkale boğazını geçip Gelibolu’ya ayak basmasıyla başlayan fetih hareketi devamında Edirne 1361, Filibe 1363, Atina ve Bükreş 1521 yılında Belgrad’ın fethi ile Mohaç savaşından sonra Macaristan’ı da topraklarına katmış oldular.