Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1

Yanıt Açıklaması: Duhter-i Hindu, Abdülhak Hamid'in eseridir.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal’in İntibah adlı romanının asıl adı Son Pişmanlık’tır. Ancak sansür nedeniyle romanın adını İntibah olarak değiştirir. Doğru seçenek A’dır.

Yanıt Açıklaması: İlk 4 seçenekte Ahmet Midhat Efendinin hikaye ve romanlarının özellikleri doğru verilmişken son şıkta natüralist akımdan etkilendiği bilgisi yanlış verilmiştir. Ahmet Midhat Efendi romantizm akımından etkilenen bir yazardır ve natüralizmi eleştirir.

Yanıt Açıklaması: Fransızcadan ilk edebî tercümeleri Yusuf Kâmil ve Münif Paşalar yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Dönemi’ndeki çeviriler kitap hâlinde yayımlanan ve dergi ve gazetelerde neşredilen çeviriler olarak iki grupta tasnif edilebilir. Ordunun, devlet kurumlarının Batı örneğine göre yapılanmaları, eğitimde Batı modelinden yararlanma, bilimsel ve teknik alanlarda -özellikle de Fransızcadan- yapılan çeviriler sosyal ve kültürel değişimlere yol açarken edebî çeviriler roman, tragedya, komedya gibi Türk edebiyatı geleneğine yabancı bazı yeni türlerin tanınmasına neden olur.

Yanıt Açıklaması: Bütün şairler Encümen-i Şuara'da yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1821’de kurulan Tercüme Odası, Tanzimat yıllarında bir okul görevi üstlenir. Ali, Fuat ve Safvet Paşa gibi değerli insanları yetiştiren bu ocak; yeni bir dünya görüşü ve siyasi idealin geliştiği bir çevredir. Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Çevirilerde çevirmen metnin anlamına sadık kalmasına karşılık kendi kültürü ve toplumu için yabancı kalabilecek kültürel ve dinî unsurları atadıkları çeviri şekli genişletilmiş çeviri olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Hüsn-ü Aşk, Şeyh Galip’in mesnevi nazım şekliyle yazdığı tasavvufi manzum bir hikâyedir.

Yanıt Açıklaması: Klasik edebiyat çerçevesinde eser kaleme alan Âkif Paşa (1787-1845), Tanzimat senelerinde daha çok Tabsıra adlı düzyazı kitabıyla tanınan bir siyaset adamı, yazar ve şair olarak belirir. İhtiraslı yaratılışından beslenen kötümser ruh hâli eserlerine de yansır. Şair, fizik ötesini araştıran ve sorgulayan “Kaside-i Adem”de varlığa karşı yokluğu yüceltir. Şair, diğer eserleri arasında hacim olarak nispeten küçük kalan “ ‘Tabsıra’sı, bazı hususî mektupları, ‘Adem Kasidesi’ ve bilhassa torunu için yazdığı o küçük ‘Mersiye’ ile, herhangi bir yabancı tesire mâruz kalmaksızın, sadece hayatının ârızalarıyla yeni denilebilecek bir edebiyatın nümunesini vermiştir.” Âkif Paşa’nın “Kaside-i Adem”inde “içinde yaşanılan dünya ve varlığa karşı nefret duygusu kuvvetli bir şekilde işlenmiştir. Cennet, cehennem, hatta mutasavvıfların özlediği elest meclisine dönüş ve Tanrı’nın varlığında yok olma (fenâ) böylece ebedîyete ulaşmanın (bekâbillâh) zıddı olan ‘adem’ kavramına methiye, İslâmî gelenek içinde oldukça yabancı bir düşüncenin tezahürüdür.”

Yanıt Açıklaması: 18. yüzyılın sonlarıyla 19. yüzyılın ilk yarısında yaşayan Âkif Paşa, divan edebiyatı geleneği içerisinde yetişmiş bir şairdir. Her ne kadar divan şiiri geleneğine bağlı ürünler verse de onun iki şiiri divan edebiyatı ve geleneksel anlamda Türk insanının dünyayı algılayışı/anlamlandırışı bakımından farklılık gösterir. Şair, “Kaside-i Adem”de varlığın karşısında yokluğu yüceltir. Böyle bir temaya daha önce divan edebiyatında rastlanmaz. O, bu şiiriyle Türk edebiyatına farklı bir tema getirmiş olur. Ölüm düşüncesi çevresinde yazdığı “Mersiye”sinde ise mezarlığın içine eğilip cesetteki değişimi ele almasıyla ilk örneklerine 13-14. yüzyılda rastlanan bir bakış geliştirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Batı sanatında dengeden çok devinime, düşünceden çok duyuma, biçimlerin serbestçe yaratılmasından duyulan coşkuya önem veren, abartmalı, etkileyici, çelişkiden çekinmeyen sanat akımına barok denir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’nın son klasik tezkiresi olan Tezkire-i Hâtimet’ül eş’ar’ın yazarı Fatin Efendi’dir. 1853 yılında biten ancak 1855 yılında yayımlanan bu tezkire, hâl tercümeleri (öz geçmiş) ve şiir örneklerinden oluşur.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal, Magosa’da yazdığı Tahrib-i Harâbât isimli eserinde Ziya Paşa’nın Harâbât adlı üç ciltlik antolojisini ve bu antolojinin mukaddime kısmını eleştirir

Yanıt Açıklaması: Osmanlı saraylarındaki düğün, sünnet gibi eğlencelerde yer alan cambazlar, hokkabazlar ve sihirbazlar tiyatronun kökenine ilişkin ipuçları sunmaktadırlar. Düğün, sünnet gibi saray eğlenceleri ve şenlikleri Osmanlı toprakları içinde gösteri sanatlarının gelişmesine etki eder. Kanunî Sultan Süleyman’ın 1530’da, III. Murat’ın 1582’de, IV. Mehmet’in 1675’te ve III. Ahmet’in 1720’de hazırlattıkları şenliklerdeki gösteriler, tiyatronun gelişmesine ve tiyatro zevkinin oluşumuna hizmet eder. Doğru cevap B dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B dir. Moliére’den L’Avare (Cimri) adlı oyunundan ilham alıp Pinti Hamit karakterini yaratan yazar Teodor Kasap’tır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Türkçesinin Eski Anadolu Türkçesinin yerini almaya başladığı XV. Yüzyılın ikinci yarısı ve XVI. yüzyılın başlarında bazı şairler tarafından bilinçli bir şekilde başlatılan dilin sadeliğini koruma hareketi Türkî-i Basit hareketidir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında Batı tarzı ilk romanın Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseri olduğu kabul edilir. Ahmet Midhat Efendi’nin hikâyelerinin çıkmaya başladığı yıllarda Şemsettin Sami’nin 1872 sonuyla 1873 başında üç cüz olarak yayımladığı Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat’ın hikâyeden romana doğru yaklaşan karakteriyle bir yenilik getirdiği söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Tardiye, Türk edebiyatında pek az kullanılmış nazım biçimidir. Yalnız 18. yy. şairi Şeyh Galib çok önem vermiştir. Muhammesin özel bir biçimidir. Muhammes aruzun her kalıbıyla yazıldığı hâlde tardiye aruzun Mef’ûlü, Mefâilün, Feûlün kalıbıyla yazılır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: III. Selim döneminde, Batı tiyatrosu bilinmektedir. Ancak tiyatroya olan ilgi II. Mahmut döneminde artmaya başlar. Tiyatronun Türk gençleri tarafından icra edilmesi ise Sultan Abdülmecit döneminde gerçekleşir. Abdülmecit döneminde oluşturulan saray tiyatrosunda, Türk gençleri opera öğrenirler.