XIV-XV. Yüzyıllar Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Târîhü’l-mu’cem fî-Âsâri Mulûkü’lacem eseri Sarıca Kemâl (Kemâl-i Zerd)'e aittir.

Yanıt Açıklaması: Genellikle gazel ve kaside nazım şekilleriyle yazıldığı görülen nazirelerin, mesnevi, müstezat ve musammat nazım şekillerinde yazılmış örnekleri de bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Zeynep Hanım’ın Divan’ı ele geçmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Süleyman Çelebi, kimseye minnet etmeyen, eserinde devlet büyükleri ile ilgili hiçbir bilgi bulunmayan ve onlara şiirinde yer vermeyen bir şairdir. Onda Allah ve Peygamber sevgisinden başka bir şey yoktur. Şiirinde bunu en samimi şekilde aksettirmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ahmed-I Dai manzum eserler yanında mensur eserlerde yazmıştır.Bunlardan bir tanesi Yüz hadis adlı eserdir.Hüsrev-ü Şirin,Divan ,Harna-me Şeyhinin mesnevi tarzında yazdığı yapıtlarıdr. Mesnevi nazım şeklinde yazılan Vesiletün-Necat Süleyman Çelebi tarafından kaleme alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hüseyn-i Baykara İyi bir asker, iyi bir idareci olan Baykara, aynı zamanda iyi bir şairdi. Herat’ı “Timuroğulları Rö­nesansı” diye bilinen büyük kültür ve medeniyet hamlesinin merkezi hâline getiren odur. Kısacası Baykara’nın en büyük hizmeti, Türk dilini ve kül­türünü himaye etmesidir. Onun döneminde Ça­ğatay Türkçesi altın çağını yaşamış, Türkçeye olan itibar artmıştır. “Hüseynî” mahlası ile şiirler yazan Hüseyn-i Baykara, birlikte büyüdükleri çocukluk arkadaşı Ali Şir Nevâî ile Çağatay Türkçesinin dev­let ve edebiyat dili olması için uğraş vermişlerdir.

Yanıt Açıklaması: XVII. yüzyılda yazılan Metâli’ü’n-nezâ’ir, derle­yeni belli son nazire mecmuasıdır. Budinli Hisâlî (ö. 1062/1652) tarafından derlenen bu mecmua, şiirlerin sadece matla beyitlerine yer verilmesinden dolayı diğerlerinden farklıdır. Bundan dolayı mec­muaya Matâli’ü’n-nezâ’ir adı verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında “nazire” kelimesini, “nazireler” anlamında ilk defa Fahreddîn bin Mahmûd Behcetü’l-Hadâ’ik fî-mev’izeti’l-Halâ’ik adlı eserinde kullanmıştır

Yanıt Açıklaması: Velâdet bölümü 145 beyitle, eserin en uzun bölümüdür. Hazreti Muhammed’in doğmasını, doğum olayını anlatır.

Yanıt Açıklaması: İbrahim Gülşenî, Rûşeni dervişi olan ve Halvetîliğin Gülşenîlik kolunu kurarak Mısır'da tarikatını yaygınlaştırmıştır. 15. yüzyıl sonu ile 16. yüzyılın başı tasavvuf şairidir. Doğru yanıt: E'dir.

Yanıt Açıklaması: Arap edebiyatında "Nazire şiir türü"nün ilk örnekleri "Cahilliye dönemi"nde görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Fâtih, Avnî mahlasıyla şiirler yazan ve Osmanlı’da Divan’ı olan ilk padişahtır. Sehî’ye göre sözleri merdane olan Fâtih’in gazelleri, âşıkane ve ders verici özelliktedir.

Yanıt Açıklaması: İslam dininin kurucusu olan Hz. Muhammed’in hayatı, yaşayışı, sözleri, iç ve dış güzellikleri, mücadelesi ve mucizeleri etrafında anlatılıp yazılan mesneviler, başından itibaren dinî mesnevilerimizin en esaslı konularını oluşturmuşlardır. Bunlardan “mevlid” ismiyle anılanlar, Hz. Muhammed’in özellikle doğumu, âlemlere rahmet olarak gönderilişi, son peygamber oluşu, bütün insanların ve peygamberlerin en şereflisi, en üstünü ve Allah’ın en sevgili kulu yani habibi olduğu düşüncesi etrafında toplanmıştır.

Yanıt Açıklaması: XV. yüzyılın ilk yarısında, Anadolu’da edebî faaliyetin Osmanlı sahasında daha verimli olduğu görülür. I. Bâyezîd’in büyük oğlu Emir Süleyman (1403-1410), edebiyata ve şiire meraklı olup Osmanlı sarayında şairleri ilk defa o toplamıştır. Sarayının çevresinde toplanan şairlerden özellikle Ahmedî ile Ahmed-i Dâ’î, ondan büyük ilgi ve destek görmüşlerdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Fars edebiyatında 12. yüzyılda  "Nazire şiir türü"nün ilk örnekleri görülmeye başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Edebiyatta şairlerin yetişmeleri, güzel şiirlerin taklit edilmesi ve sanatkârın kendini her yönü ile geliştirerek ortaya özgün eserler koyması ile sağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bu asrın önemli şairlerinden ve klasik Türk şiirinin kurucularından olan Ahmedi^ (öl. 815/1412-13)’nin İskender-na^me ’si, bu dönemin hem en önemli mesnevilerindendir hem de edebiyatımızda bu konudaki mesnevilerin ilki ve en başarılı örneğidir. Bugünkü bilgilere göre, manzum Osmanlı tarihi yazma geleneğini bu eser başlatmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hatâ’î adlı bir şair, Sultan Ya’kub adına Türkçe bir Yûsuf u Züleyhâ yazmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Padişahın nedimlerinden birine ilgi duyduğu şeklindeki bir söylenti üzerine hapse atılan Ahmed Paşa, “Kerem Kasidesi”ni yazarak Fâtih’e kendini a?ettirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Fâtih’in vezirlerinden Mahmûd Paşa ile Karamanî Mehmed Paşa da dönemin şairleri arasında yer alırlar. Cemâlî ise, fetihten sonra İstanbul’a gelmiştir. Bu devrin en büyük şairi Ahmed Paşa’dır. Şiirleriyle dikkat çeken Melîhî, özellikle gönül redifli murabbaı ile tanınmıştır. Aşkî ise, Fâtih’e en çok kaside yazan bir şairdir. Abdülvâsî Çelebi ise XIV. yüzyılın ortalarında doğmuş ve XV. yüzyılın ilk çeyreğinde Amasya ve Bursa’da yaşamış şairlerden birisidir. Kaynaklarda hayatı hakkında bilinenler sınırlı olan şair, Amasya’da doğup büyümüş ve I. Çelebi Mehmed’in hükümdar olması üzerine, ömrünün sonlarına doğru Bursa’ya gelmiştir.