XIV-XV. Yüzyıllar Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Nehârî, Rumeli şehirlerinde yetişmiş Anadolu sahası şairlerindendir.

Yanıt Açıklaması: Nesir dilinde de iki ayrı gelişme görülmüştür. Halk için yazılan dinî eserlerde ve tarihlerde sade bir dil kullanılmış, ancak bazı eserlerde sanatkârane nesir yer almıştır. Hatta Şeyhoğlu Mustafâ’nın 1401 yılında yazdığı Kenzü’l-küberâ ile ilk örneklerini vermiştir. Ancak Sinân Paşa’nın Tazarru’-nâme’si sanatkârane nesir üslubunun bu yüzyılda olduğu gibi daha sonraki yüzyıllarda da en güzel örneği durumundadır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Bihiştî, Hamdullâh Hamdî, Ahmed-i Rıdvân ve Kadîmî de birer Leylâ vü Mecnûn yazmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında ilk olarak "Nazire yazan şair Hakim Süleyman Ata'dır. Doğru yanıt: C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kaynakların verdiği bilgilere göre, Osmanlı’da ilk şiir söyleyen ve şiirlerinde mahlas kullanan (Murâdî) padişah II. Murâd’dır.

Yanıt Açıklaması: Hakîkî

Yanıt Açıklaması: Germiyan bölgesi şairlerinden olan Ahmed-i Dâ’î, Türk edebiyatının önde gelen şairlerindendir. 1350-1355 yıllarında doğduğu tahmin edilen şairin, asıl adı Ahmed, mahlası ise Dâ’î’dir. Dâ’î, kafiye, şekil ve dil yönünden Türk şiirinin sırlarına vâkıf, vezne hâkimiyeti tam olan ve Türkçeyi iyi kullanan bir şairdir. Bazı gazelleri, kaside havasında olan Dâ’î, bilindiği kadarı ile Türk edebiyatında ilk müstezat kaside yazan şairdir.  Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Ahmedî

Yanıt Açıklaması: Har-nâme: Şeyhî’nin en çok beğenilen ve tanınan eseri olan Har-nâme, 126 beyitten meydana gelen bir mesnevidir. Kaynaklarda verilen bilgilere ve yazmaların durumundan anlaşıldığına göre, Har-nâme önce I. Mehmed’e, sonra II. Murâd’a sunulmuştur.  Özlü ve güçlü ifadesi, dilinin sadeliği ve güzelliği, hicvin inceliği ve zarafeti ile sosyal eşitsizliği başarılı bir biçimde eleştiren Har-nâme, edebiyatımızda hiciv türünün en güzel örneğidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Melîhî: Döneminde, benzeri olmayan bir şair olup hikmetli söz söylemede öncüdür.

Yanıt Açıklaması: Kasideyi kaside, gazeli gazel, murabbaı mu­rabba kısaca, zemin şiir denilen ilk şiir hangi na­zım şekli ile yazılmışsa, ona nazire yazan şairin de aynı nazım şeklini kullanması nazirede bir şart gibi görünürse de, karşılaşılan örnekler bunun aynen uygulanmadığını göstermektedir. Ayrıca nazirede, bazı durumlarda daha fazla serbestlik ve esneklik­lerin de bulunduğunu belirtmek gerekir. Bu açı­dan bakınca “model” veya “zemîn” şiire, yani ilk yazılan manzumeye kafiye ve redifi aynı olmayan nazirelere de rastlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Fatih dönemine kadar Türkçenin geçirdiği süreçler şu şekildedir: Altay, En Eski Türkçe, İlk Türkçe, Eski Türkçe, Orta Türkçedir. Bu süreçte "Yeni Türkçe" yoktur. Doğru yanıt: D'dir

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde, ahlaki ve öğretici çeşitli öğütlerin yer aldığı mesneviler de bulunmaktadır. Ahmed-I Dâ’î’in, çocuk muhatap alınarak yazılan ilk nasîhat-nâme kabul edilen Vasiyyet-i Nûşirevân-ı Âdil be-püsereş Hürmüz-i Tâcdâr’ı, Boyacıoğlu’nun Anâsır-ı Erba’a’sı, Germiyanlı Yetîmî’nin İbretnâme’si bunlara örnek oluştururken,Ceng-name ise Emîr Süleymân’ın eğlence meclislerinden alınan ilhamla nazmedildiği düşünülen ve yer yer tasavvufî fikir ve moti?erle süslenen didaktik-romantik hüviyette bir eserdir.

Yanıt Açıklaması: Dilin kullanımı,üslubun teşekkülü,ifadenin hüviyeti bir önceki döneme göre daha başarılıdır.Aruzun kısa  kalıpları tercih edilmiştir. Dini tasavvufi,aşk,tarihi menkıbeler,ilmi mesneviler bu dönemde görülenler arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Nazire'nin konusu farklı değildir; aynı konuda yazılır. Doğru yanıt: D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yüzyıl Mutasavvıf Şairleri Tasavvufî ve dinî edebiyatın, klasik edebiyat yanında halka inen ve halkın terbiyesi ile ilgilenen şair ve yazarları da, bu yüzyılda kendini göstermiş­tir. II. Murâd zamanında Emîr Sultan (öl. 1429), Hacı Bayram-ı Velî (öl. 1429-1430) ve Kaygusuz Abdal’ın (öl. 1444) devamı olarak Türk milletinin gönlünde yaşayan, şahsı ve şiirleri ile günümüze kadar gelen, milletin velî olarak bildiği şairler de vardır. Akşemseddîn (1389-1459), Eşrefoğlu Rumî (öl. 1469), Kemâl Ümmî (öl. 1475?), Dede Ömer Rûşenî (öl. 1486), Cemâl-i Halvetî (öl. 1496), İbrahim Tennûrî (öl. 1482) ve İbrahim Gülşenî (1426-1533) bunların başında gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: I.Bâyezîd, padişah olduktan sonra da ilim, edebiyat ve sanatla ilgilenmiştir. Adlî mahlasıy­la şiirler yazan ve Divan sahibi bir padişah olan II. Bâyezîd, hem hat sanatı ile uğraşmış hem de Farsça şiirler yazmıştır. Ayrıca tarih yazıcılığına önem vermiş, Tursun Bey’e Târîh-i Ebu’l-feth ’i ve Kıvâmî’ye de Fetih-nâme-i Sultân Mehmed adlı ese­ri yazdırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Elif-nâme: Yukarıdan aşağıya doğru alfabetik sırayla bütün Arap harflerinin birer birer mısra başında yer aldığı ve bu harflere şiirin içinde çeşitli anlamlar yüklenmesinden oluşan şiirlere verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında, Ahmed Paşa, Cem Sultan ve Karamanlı Aynî ile birlikte manzum (ebcedle) tarih düşürmeyi başlatan şairlerden biride Cemali’dir.

Yanıt Açıklaması: Hakim Süleyman Ata.