Halk Edebiyatına Giriş 1

Yanıt Açıklaması: Durak; Hece ölçüsüyle söylenmiş veya yazılmış mısraların gelenekselleşmiş bölümlere ayrılmasına denilir. Kafiye; bir şiirin en az iki mısrası arasında ve en az bir ortak sese bağlı olarak meydana getirilen ses benzerliğine denir. Redif şiirde kafiye kelimesinden sonra gelen, anlam ve görevi bir olan ek ve kelimelere denilir. Ayak ya da Ana Kafiye ise bir halk şiirinin bütün dörtlüklerinde belli bir plan dahilinde tekrarlanan kafiyelerdir. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İnsan davranışları için model teşkil eden, hayata anlam ve önem kazandıran, dolayısıyla insanın kendini anlamlandırmasını sağlayan ve her zaman için bir yaratılışın öyküsünü anlatan kutsal kabul edilen metinlere “mit” (myht) ad› verilir. Mit evrenin yaratılışımdaki kutsal bir öyküyü, yeryüzünün hatta kainatın başlangıcını ve kökenini anlatır.

Yanıt Açıklaması: Romantik milliyetçi yorumlar arasında sadece icracı bakış açısı, türler arası geçişe ve sözlü ürünlerin yaşayan kültür içinde gözlemlenmesine odaklanır.

Yanıt Açıklaması: I. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da gerçek olaylardan doğmuş kısa hikâyeler: Salman Bey Hikâyesi, İlbeyoğlu Hikâyesi. II. Yaşayan veya yaşadığı rivayet edilen âşkların hal tercümelerinden doğan hikâyeler: Kerem ile Aslı, Âşık Garip, Emrah ile Selvihan. III. Dinî-millî hadiselerle bunlara dayalı kahramanlık konularını konu edinen halk kitapları kökenli hikâyeler: Battal Gazi, Ebû Müslim Cenkleri, Kesikbaş Hikâyesi, Güvercin Destanı. IV. Klasik hikâyeler: Tutinâme, Binbir Gece Masalları, Ferhad ile Şirin, Leyla ve Mecnun.

Yanıt Açıklaması: Mitlar

Yanıt Açıklaması: Mit

Yanıt Açıklaması: Mitoloji: Bir ulusa, bir dine, özellikle Yunan, Latin uygarlığına ait mitlerin, efsanelerin bütünüdür.

Yanıt Açıklaması: İnsan davranışları için model teşkil eden, hayata anlam ve önem kazandıran, dolayısıyla insanın kendini anlamlandırmasını sağlayan ve her zaman için bir yaratılışın öyküsünü anlatan kutsal kabul edilen metinlere “mit” (myht) adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Halkbiliminin XVIII. yüzyıl sonlarında bağımsız bir bilimsel disiplin olarak ortaya çıktığı günlerde yaşayan halkbilimcilerin bir Halk Edebiyatı eserinin en çok değer verdikleri özelliği bu eserin anonim olmasıydı. Çünkü o günlerde “anonim” kavramı hemen akla, halkın türkü, masal, atasözü ve benzeri Halk Edebiyatı ürünlerini topluca (kollektif) yarattığı şeklinde özetlenebilecek “Topluluk Hâlinde Yaratma” kuramını getiriyordu. Günümüz, Halkbilimi çalışmalarında “Topluluk Hâlinde Yaratma Kuramı” geçerliliğini yitirmiştir. Bu kurama göre, Halk Edebiyatı ürünlerinin bir birey tarafından değil de tarihin çok eski çağlarında onları kullanan topluluk tarafından yaratılmış olduğu kabulü, bu ürünlerin onları yaratan topluluğun “millî ruhu”nu (volkgeist) yansıttığı sonucuna varıyordu. Bu sonuca göre, Halk Edebiyatı ürünleri millî ruhu ortaya koyan en arı ve duru kaynaklardı. Bu nedenle de son derece önemliydiler. Bu kabullere bağlı olarak atasözleri, epik destanlar, türküler, mitler, masallar, fıkralar, efsaneler, tekerlemeler ve benzeri Anonim Halk Edebiyatı ürünleri yaklaşık iki yüzyıldır büyük gayretlerle sözlü ve yazılı kaynaklardan derlenerek yayınlanmaktadır. Anonim Halk Edebiyatı ürünleri, ulusal kimliğin oluşumunda ve kökleri üstünde yenilenerek çağdaş formların oluşturulmasındaki katkıları nedeniyle günümüzde de önem verilen ulusal kaynakların başında gelmektedir. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türk atasözleri insan ve toplum ilişkilerinde, sosyal işbirliği ve dayanışmayı, sosyal hiciv, mevkie rağbet, yöneticilik, kanun fikri, mülkiyet, tasarruf, eğitim, iş ve zaman değerlendirilmesi, kabiliyetlerin değerlendirilmesi, kader, nasip, tanrı fikri, sebep-sonuç ilişkisi, değerlerin değer değiştirmesi konuları yaygın olarak işlenilmiştir. C seçeneği bu gruba dahil ve sorunun doğru cevabıdır.

Yanıt Açıklaması: E seçeneği “Olağanüstü Kişiler, Varlıklar ve Güçlerle İlgili Efsaneler” içinde yer alır. Diğer seçeneklerden verilen bilgiler ise “Tarihî Efsaneler ve Medeniyet Tarihi ile İlgili Efsaneler” ile ilgilidir. Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: "Tunç kafiye: Kafiyeyi oluşturan ses benzeşmelerinin üçten fazla olması halinde, kafiye olan kelimelerden birinin diğerinin sonunda aynen tekrar edilmesiyle oluşan kafiyeye 'tunç kafiye' denir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Masal kelimesinin Türkçeye, halk dilinde yaygın olarak “öğüt” anlamındaki Arapça “mesel” kelimesinin anlam ve söyleyiş değişikliğine uğramasıyla geçtiği yaygın olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle de doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: B seçeneği dışında diğer verilen örnekler “Kargış” örnekleridir. Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Fıkralar, çoğunlukla, onları yaratanlar tarafından bir fıkra tipine bağlanarak anlatılma eğilimindedir. Halkı temsil yeteneği kazanan fıkra kompozisyonunda olayların etrafında geliştiği baş kahraman ana-tip konumunda bir fıkra tipidir. Fıkralarda bu ana-tipin yanısıra ana-tip olmamakla birlikte tipleşme eğilimde ikinci dereceden tipler de bulunur. Bunlara “alt tip” adı verilir. Bu durumu örneklemek gerekirse, Temel fıkralarının ana-tipi Temel’dir. Temel fıkralarında yer alan Cemal, Dursun, Fadime gibi tipler ise alt tipler olarak nitelendirilebilir. Fıkra tipleri Nasrettin Hoca, İncili Çavuş, Bekri Mustafa, Ahmet Akay gibi tarihte yaşadıkları bilinen kişiler olabileceği gibi bir bölgenin bir meslek grubunun, bir inanç öbeğinin zihniyetini veya dünya görüşünü ve buna bağlı olarak inanç ve uygulamalarını ortak bir kişilik hâlinde ortaya koyabilen hayali veya sözlü gelenekte yaratılmış Temel veya Bektaşi Baba gibi tipler de olabilir. Fıkra tiplerinin temel ve ortak özelliği, tarihte yaşadığı bilinen şahsiyetler de olsalar, şahsî kişiliklerinden arınarak toplumun onlara yüklediği gelenekselleşen tipe ait kimlikle hareket etmeleridir. Tarihte yaşadığı bilinen bir şahsiyet, ferdî kişiliklerine ait özelliklerden arınarak bir fıkra tipine dönüşürken aynı zamanda anonim bir kişilik hâli de kazanır. Anadolu’da hemen her köyün kasabanın ve şehrin bir delisi veya delileri; tuhaf davranışlarıyla ün kazanan, yaptıkları ve söyledikleri yaşadıkları çevrede anlatılan insanlar vardır. Çok büyük bir çoğunluğu yaşayan ya da yaşadığı bilinen bu insanlar “mahallî fıkra tipi” olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Masallarda, törenlerde, oyunlarda ve âşıkların halk hikâyelerinde icra ettiği tekerlemeler, hemen anlatı başında ya da epizotlar arası geçişlerde kullanılır. Bu açış ve harekete geçirmelerden sonra eğlence, söz oyunu icra etme becerisi gibi diğer işlevler de karşılanmış olur.

Yanıt Açıklaması: Yenilmez kahraman Efsaneleri

Yanıt açıklaması yok