Yaşayan Dünya Dinleri

Yanıt Açıklaması: Yahudilik’te İkinci Mabed döneminin önemli özelliklerinden biri de M.Ö. II. Yüzyılda Filistin’de üç büyük Yahudi mezhebinin ya da grubunun tarih sahnesine çıkmasıdır ki bunlar Ferisiler (Peruşim), Sadukiler (Sadukim) ve Essenilerdir (İsiyim).

Yanıt Açıklaması: Tanrı tarafından doğrudan iki ayrı levha halinde Musa peygambere verildiği kabul edilen On Emir de çeşitli Yahudi alimleri tarafından Yahudiliğin temelini oluşturan prensipler olarak görülmüştür. Tevrat’ta iki ayrı yerde yer alan (Çıkış 20; Tesniye 5) On Emir şu şekildedir:  1-Seni Mısır diyarından, esaret evinden çıkaran Tanrı benim. Benden başka Tanrın olmayacak.  2- Kendin için yontma put, hiçbir şeyin resmini yapmayacaksın 3-Tanrının adını boş yere ağza almayacaksın  4-Cumartesi gününe riayet edeceksin  5-Babana ve annene hürmet edeceksin  6-Öldürmeyeceksin  7-Zina yapmayacaksın  8-Çalmayacaksın  9-Yalancı şahitlik yapmayacaksın  10-Komşunun hiçbir şeyine göz dikmeyeceksin.  Evrensel kuralları içeren On Emir, genelde İlahi menşeli dinlerin hepsinde bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İskenderiye’li filozof Philo’da gördüğümüz iman esası oluşturma girişimi bilhassa Orta Çağ’da yaygınlık kazanmış, özellikle Müslümanlarla ilişkiler neticesinde, Yahudilikte de iman esaslarının, müslümanlardakine benzer şekilde tesbit edilme zarureti ortaya çıkmıştır. Bunun sonucu olarak çeşitli Yahudi bilginlerince iman esasları tesbit edilmiştir. Bu konuda çalışanlardan biri Saadya Gaon, diğeri ise tesbit ettiği esaslar günümüzde Yahudilerin büyük çoğunluğu tarafından benimsenen İbn Meymun’dur. Yosef Albo da iman esaslarnı üç olarak belirlemiştir. Hatta tüm Tevrat kurallarının aynı derecede önemli ve belirleyici olduğu yaklaşımından hareketle iman esası belirleme fikrine karşı çıkanlar da olmuştur. Yaratıcı Tanrı fikrine ağırlık veren Philo’nun beş prensiplik Amentüsü şöyledir: 1- Allah vardır ve hükmeder, 2- Allah birdir, 3- Bu alem sonradan Allah tarafından yaratılmıştır. 4- Yaratma birdir, 5- Yaratmayı ilahi takdir idare eder.   Görülüğü gibi Philo’nun amentüsü (credo), Tanrı’nın var ve sonsuz olduğu; birliği, dünyayı yarattığı; yaratılışın tekliği ve Tanrı’nın yaratılışla ilgili ön bilgiye sahip olduğu esaslarından oluşmaktadır

Yanıt Açıklaması: Hicretin 10. yılında ‘Veda Haccı’ olarak da bilinen Hac ibadeti için Mekke’ye giden Hz. Muhammed’i orada ona eşlik etmek isteyen 140 bin Müslüman karşılar. Hz. Muhammed, ünlü Veda Hutbesi’ni burada gerçekleştirir.

Yanıt Açıklaması: Ortodokslar inançla ilgili konularda piskoposlar meclisi kararlarını geçerli sayarlar. Ekümenik Konsiller olarak kabul edilen ilk yedi konsilin kararları emredici güçtedir. İznik ve I. İstanbul Konsilleri kararları iman esasları arasında yer alırken, diğerleri ilahiyatla ilgili düşünceler olarak kabul edilir. İlk yedi konsil dışındaki konsilleri kabul etmezler.

Yanıt Açıklaması: Yahvist metin M.Ö. X. Yüzyılda kaleme alınmıştır ve Tevrat içindeki en eski metindir. Tanrı adı olarak Yahve kullanılmakta ve bu metinlerde İsrail’in seçilmişliğine vurgu yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Philo’nun tesbit ettiği bu esaslar, Mişna ve Talmud alimleri (Tannaim ve Amoraim) arasında taraftar bulmamıştır. Bunun sebebi de Philo’nun Filistin’in dışında Helenistik kültür muhitinde yaşıyor olması, Helenistik felsefenin etkisi altında kalması, felsefi bir monoteizmi savunması ve Filistin’deki dini gelişmelerden anında haberdar olmayışıdır.

Yanıt Açıklaması: Yahudilikte din ve etnisite iç içedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dini ve etnik unsurların Yahudi tarihi boyunca iç içe geçmesine paralel olarak Yahudi kimliği temelde hem etnik hem de dini unsuru aynı anda barındırmıştır. Geleneksel biçimiyle doğum veya ihtidaya dayalı dini aidiyeti esas alırken; günümüzde Yahudi kelimesi dini bağlılığın yanı s ıra hatta daha fazla, söz konusu diniliği aşacak ve bazan da dışlayacak şekilde etnik veya sosyo-kültürel kimlik biçiminde tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hz İsa ilk mucizesini Kana’da düzenlenen bir evlenme merasiminde ev sahibinin bardağında şarabı tükenince suyu şarap yaparak göstermiştir (Yuhanna 2: 9). Diğer mucizeleri şunlardır: Beş ekmek ve iki balığı 5000 kadar kadın, erkek ve çocuk arasında paylaştırmış ve bu insanların hepsi açlıklarını gidermişlerdir (Markos 6:3842). Şeytan ve cinlere hükmedip insanların içinden onları çıkarması (Matta 8: 32), hastaları, kötürümleri iyileştirmesi (Matta 15:30-31), körlerin görmesini sağlaması (Matta 11: 5), ölü kızı diriltmesi (Matta 9: 25), rüzgara ve göle emrederek göldeki fırtınayı durdurması (Luka 8: 23), Petrus’u su üzerinde yürütmesi (Matta 14: 29) İnciller’de söz konusu edilen mucizelerindendir.

Yanıt Açıklaması: Zerdüştçülük ve inanç sisteminde önemli yer tutan ateş kültünden dolayı “Ateşperestlik” olarak da adlandırılan Mecusilik, Eski İran kökenli bir dinsel gelenektir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber Müslümanların küçük gruplar halinde gizli bir şekilde Mekke’den Medine’ye hicret etmelerine izin verir. Bunu duyan müşrikler, hicret edenlerin evlerini yağmalamakla kalmadılar, ayrıca Hz. Peygamber’i öldürmek üzere suikast tertip ederler. Hz. Muhammed, 622 yılında Hz. Ebu Bekir ile birlikte Medine’ye hicret eder. Hicretin gerçekleştiği bu yıl, Hz. Ömer’in halifeliği zamanında Müslümanların kullanacağı hicri takvimin başlangıç yılı kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Milel ve Nihal geleneği, farklı inançların, Müslümanların iletişim içerisinde bulunduğu farklı dinsel ve kültürel grupların tanınmasını ve anlaşılmasını konu almaktadır. Bunu yaparken –özellikle Şehristani ve Birûni’de gördüğümüz gibi- elden geldiğince objektif olmaya çalışılmakta; ele alınan gelenekler yargılanmadan tanımlanmaya gayret edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Katolik kilisesi tarafından bir tür karşı reform özelliği taşıyacak olan bu konsil uzun süren çalışmalar neticesinde nihayet 1542 yılında Trente’de toplandı. 1545’te açılan konsilde sapık doktrinlerin mahkum edilmesi, katolik dogmaların tarifi, Katoliklik içinde köklü reformların yapılması gibi konular görüşüldü. 18 yıl süren konsilde Katolik din anlayışı tümüyle gözden geçirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Musa’nın peygamberliği döneminde, ona Tevrat’ın verilmesiyle, İsrailoğullarının dini büyük ölçüde teşekkül etmiş, inanç, ibadet, ahlak ve dini hukukla ilgili kurallar belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mecusilikte çeşitli rahiplik sınıfları var olmuştur. Bunlardan en önemlisi Mecuş ya da Meci denilen rahip grubudur.

Yanıt Açıklaması: Son asırlarda Hıristiyan dünyasında ana kiliselerin dışında, çoğu onlara eleştirel bir anlayışla bakan yeni dini hareketler ortaya çıkmıştır. Eleştirilerinin temelinde kimi zaman inanç, kimi zaman ise ibadet konuları yer almaktadır. Geleneksel mezheplerin orijinallikten uzaklaştıklarını gerekçe göstererek, Hıristiyanlığı yeniden asli haline döndürmeyi hedeflemektedirler. Bu dini hareketler şunlardır: Yahova Şahitleri, Mormonlar, Babtisler, Metodistler, Adventistler, Üniteryanlar’dır.

Yanıt Açıklaması: Zoroastrianizm ya da Zerdüştçülük ve inanç sisteminde önemli yer tutan ateş kültünden dolayı “Ateşperestlik” olarak da adlandırılan Mecusilik, Eski İran kökenli bir dinsel gelenektir.

Yanıt Açıklaması: Barnabas, zamanının çoğunu Hz. İsa’nın 3 yıllık peygamberlik süresinde yanında geçirmiştir. Barnabas İsa’nın havarisidir ve Hz. İsa’dan bizzat duyularak yazılan tek incildir. Matta, Markos, Luka ve Yuhanna gibi 4 incil sahibinin aksine, o Hz. İsa’yı görmüş ve öğretisini direkt ondan almıştır. Daha sonra 325 yılında toplanan İznik konsilinde mevcut olan 300 İncil 4’e indirildi. Bu 300 İncil arasında Barnabas İncili de bulunmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Hadis kitaplarında yer alan hadisler, iki kısımdan müteşekkildir. Bunlar, ‘sened’ ve ‘metin’ kısımlarıdır. Hadisleri rivayet eden ‘ravilerin’ isimlerinin yer aldığı kısma ‘sened’; ravilerin naklettiği söze ise ‘metin’ denmektedir. Hadis uzmanları olan ‘muhaddisler’ tarafından sened ve metin tenkidine tabi tutulan hadisler; mütevatir, sahih ve hasen gibi kategorilere gore değerlendirilir.