Çağdaş Türk Dünyası

Yanıt Açıklaması: Tatar SSC 1936 anayasası sonucunda kurulan beş birlik cumhuriyeti içinde yer almaz

Yanıt Açıklaması: Lenin’in otoritesi sayesinde 1920’li yıllar Sovyetlerin milletler konusunda en ılımlı ve tavizkâr tavrı sergilediği bir dönem oldu. Komünist Partisinin 12. kurultayında (Nisan 1923) milletler politikasının Yerelleştirme prensibine göre yürütüleceği ilan edildi. 1930’lu yılların başına kadar yürütülen bu politika, Rus olmayan halklarda milli hayat unsurlarının azami şekilde geliştirilmesini hedefledi.

Yanıt Açıklaması: Sovyet yönetimi ekonomik ve toplumsal yaşamda sosyalist uygulamaları hayata geçirmeye başlar. 1922 yılında İş Kanunları kabul edilerek sekiz saatlik iş günü, ücretli izin, çocuk emeğinin kısıtlanması gibi emekçilerin çalışma hayatını iyileştiren önemli kanunlar hayata geçirilir.

Yanıt Açıklaması: 5 Aralık 1917’de Kazak Alaş Partisi’nin önderliğinde Orenburg’da Alaş Özerkliği ilan edildi.

Yanıt Açıklaması: Ulusal sınırların belirlenmesi politikası siyasi alanda yapılan bir çalışmadır. Diğerleri ekonomiktir.

Yanıt Açıklaması: 26 Şubat 1918 tarihli bildirisinde Osmanlı Devleti ile barış yapılmasına hazır olduğunu belirten Transkafkasya Komiserliği görüşme yeri olarak Trabzon şehrini seçti. Transkafkasya Meclisi Osmanlı Devleti ile barış anlaşması imzalamaya yetkili olduğunu ve orduyu 1914 yılı sınırlarına geri çekmek için barış anlaşması imzalamak istediğini bildirdi. Fakat 03 Mart 1918’ de Osmanlı Devleti ile Sovyet Rusya, Brest-Litovsk anlaşmasını imzaladı. Bu anlaşmada Rusya’nın 1878 Berlin Anlaşmasıyla Osmanlı Devletinden kopardığı Kars, Ardahan, Batum geri verilecekti. Ancak Ermeniler ve Gürcüler bunun reddedilmesi gerektiğini söylerken Azerbaycan Türkleri, şartların kabulünü istiyordu. Bu ayrılık sonucunda Trabzon Konferansı dağıldı.

Yanıt Açıklaması: Olağanüstü özveriyle kazanılan savaştan sonra Sovyet ülkesinin insanları iktidarın tutumunda ve politikalarında olumlu değişiklikler olmasını bekleyerek büyük umutlara kapılırlar. Savaş yıllarında ortaya çıkan insani dayanışma ve ulusal birlik duyguları ve savaşın bitiminde yaşanılan zafer sevincinin etkisiyle toplumda bir manevi canlanma atmosferi oluşur. Bu ılımlı ortamda Sovyet yönetiminin yanlışlarına dikkat çeken ve ekonomide tekrar NEP dönemi uygulamalarına geçilmesine, kolhozların lağvedilmesine, aşırı merkezileşmeden vazgeçerek bölgelere daha fazla özgürlükler tanınmasına, siyasal ve kültürel alanlarda demokratikleşmeye çağıran sesler yükselir. Ne yazık ki bu çağrılar duyulmaz ve bütün umutlar ve beklentiler suya düşer. Savaş biter bitmez Stalin önceki çizgisinde devam eder. Komünist Parti toplumsal hayatın her alanındaki aşırı baskı ve kontrolünü, eskisi gibi sürdürür. Ağır sanayi dallarının ve savunma sektörünün gelişmesine öncelik verilirken, halkın ihtiyaçlarını karşılayan ekonomi dalları (hafif sanayi, konut ve sosyal altyapı tesisleri inşaatı, tarım ve hayvancılık) gittikçe ihmal edilir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Azerbaycan Millî Şûrâsı 28 Mayıs 1918’de Tiflis’teki tarihî toplantısında Azerbaycan’ın bağımsızlığını ilan etmiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ermenistan tarafından işgal edilen toprakların kurtarılması.

Yanıt Açıklaması: İspanya Ak Ruslara yardım eden ülkeler arasında yer almaz

Yanıt Açıklaması: 1953’te Stalin’in ölmesiyle Sovyetler Birliği tarihinde bir dönem kapanır. Ülkenin ekonomisinde, siyasal ve toplumsal hayatında bazı önemli değişimler meydana gelir. “Buzların Erimesi” olarak bilinen ve nispeten kısa süreli olan bu dönemde yaşanan önemli gelişmeler şunlardır: Stalin dönemindeki kovuşturmaların ilk defa resmî olarak dile getirilmesi ve yerilmesi; öldürülen ve sürgün edilenlerin en azından bir kısmının aklanması, hayatta olanlarının serbest bırakılması; kovuşturma organlarının yeniden yapılandırılarak Stalin tarzı terör uygulamalarının tekrar yaşanmaması için önlemler alınması; ifade özgürlüğü bakımından nispeten ılımlı bir ortamın oluşmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Azerbaycan’ın büyük şehirleri başkent Bakü, Gence, Sumgayıt, Şirvan, Şamahı, Lenkeran, Mingeçevir, Neftalan, Şeki, Yevlah, Hankendi ve Şuşa’dır. Son iki kent 20 yıldan beri Ermenistan’ın işgali altındadır.

Yanıt Açıklaması: Türk-Tatar Millet Meclisi, toprak özerlik düşüncesinin gerçekleşmesi için ilk defa İdil-Ural devleti düşüncesini ortaya atmıştır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kazakistan’ın en büyük gelir kaynağı petrol ihracıdır. Yurtiçi gelirlerin yaklaşık olarak % 50’si petrol gelirlerinden kaynaklanmaktadır. Kazakistan’da Tengiz, Karaşağanak ve Kaşağan petrol yatakları başta olmak üzere birçok petrol üretim merkezi vardır. Kazakistan petrol kaynakları açısından dünyada 13. sırada yer almaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kolhoz: Rusça “kollektif çiftlik” anlamına gelen bir kısaltmadır. Sovyet devletinde kırsal kesim kollektif çiftlikler (kolhozlar) olarak örgütlenmişti.

Yanıt Açıklaması: SSCB döneminde Kazakistan'da Rusça devlet dili kabul edilmiştir. Bu nedenle halk Rusçayı öğrenmek zorunda bırakılmıştır. Kazakça geri planda kalmış Rusçanın öğrenimine ağırlık verilmiştir. Okullarda, bütün devlet dairelerinde Rusça kullanılmıştır. Rus köylüleri bu topraklara yerleştirilerek Kazakların milli gelenek-göreneklerinin yok olması Ruslaştırılması ve Hristiyanlaştırılması hedeflenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bahsedilen kuvvet Enver Paşa'nın emri ile kurulan Kafkas İslam Ordusudur.

Yanıt Açıklaması: Modern yazılı Kazak edebiyatının kurucusu Abay Kunanbayulı sayılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sovyet ülkesinin diğer bölgeleri gibi İdil-Ural bölgesindeki cumhuriyetler de bu kovuşturma dalgalarından nasibini alır. Özellikle eğitimlerini Çarlık döneminde görmüş olan aydınlar, din adamları, daha önceki yıllarda bir şekilde Sovyet yönetimi ile ters düşenler cezalandırılır. Birçok kişi çalışma kamplarına gönderilir. 1930’lu yılların devlet terörüne kurban gidenler yıllar sonra aklanacak ve suçsuz oldukları kabul edilecektir. “eşitler arasında birinci”, “büyük kardeş” sıfatları Ruslar için kullanılmaya başlanır. 1938 yılında bütün milli okullarda Rusçanın öğretilmesi zorunlu kılınır. Bunu takiben Sovyet halklarının çoğunun alfabesi Latinden Kiril alfabesine çevrilir. Rusçanın artan önemi, milli dillerin gelişmesini olumsuz etkiler. Artık iyi kariyer olanakları için Rusçayı iyi bilmek ve Rus kültür ortamının içine girmek şart olur. Rusça şartı, Rus olmayanların yüksek eğitim kurumlarına girişini zorlaştırır. Bazı olumlu gelişmeler de yaşanır. Kütüphaneler, sinemalar, müzeler ve sanat galerileri açılır.

Yanıt Açıklaması: Perestroyka Dönemi (1985-1991)