Sömürgecilik Tarihi (Afrika-Asya)

Yanıt Açıklaması: Olağanüstü çabalar yeterli olmadığı gibi kısa süre içerisinde Hindistan, Fas, Tunus, Malezya, Kenya, Cezayir gibi kadim sömürgelerde şiddet içeren bağımsızlık yanlısı ayaklanmalar çıktı. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Amerika’nın başını çektiği yeni tip sömürgeciliğin önceliği ekonomik çıkarlardan ziyade stratejik üstünlüğü elde etmeye yönelikti. Yeni dönemde geleneksel uygulamalardan farklı olarak, siyasî kontrolü ele geçirmek öncelikli hedef olarak belirlenmişti. Ticaret ve kâr bunun doğal sonucu olarak zaten ortaya çıkacak bir süreçti. Doğru cevap A dır.

Yanıt Açıklaması: Çıkış sebebi din ve Avrupa kıtasıyla sınırlı olan Otuzyıl Savaşları (1618-1648), “modern öncesi son savaş” idi. Ardından yapılan Westfalya (Westphalia) Antlaşması (1648) Avrupa’da ulus devletlerin doğuşuna zemin hazırladı.

Yanıt Açıklaması: İngilizlerin ağır vergi politikaları, yerli halkı küçümsemeleri, gittikçe kötüleşen ekonomik durum, eğitim sistemine yapılan müdahaleler, misyonerlerin rencide edici faaliyetleri, hukukî mevzuatın karmaşık bir hâl alması ve bürokrasideki ayrımcılıklar gibi gelişmeler yüzyıllardır bu ülkenin ve siyasî kültürel hâkimiyetin sahibi Müslümanların tepki göstermelerine yol açtı. Bunun üzerine 1857’de Orta Hindistan, Doğu Bengal, Asam bölgelerinden sonra Delhi’de İngilizleri ülkeden çıkarmak için bir askerî hareket başlatıldı. Ancak İngilizler bu ayaklanmayı zorlukla da olsa bastırarak artık sembolik konumda bulunan Babürlü Devleti’ne tamamen son verdiler. Doğru cevap B' dir.

Yanıt Açıklaması: Savaştan sonraki dönemde İngiltere güvenliği için Avrupa ile iş birliğine yöneldi. 1949’da Sovyet tehdidine karşı oluşturulan NATO’da (North Atlantic Treaty Organisation) yer aldı. Ocak 1973’te Avrupa Ekonomik Topluluğuna (bugünkü Avrupa Birliği) giren İngiltere’deki ekonomik sıkıntılar ve işsizlik sorunu, 1977’de Kuzey Denizi’nde zengin petrol kaynakları bulununcaya kadar devam etti. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: I. Dünya Savaşı’ndan sonra Arap coğrafyasındaki petrol bölgelerinin neredeyse tamamını ele geçiren İngiltere, yüzyılın ortalarına kadar bölgedeki üstünlüğünü devam ettirdi.

Yanıt Açıklaması: ABD merkezli sömürgeci politikaların ve yayılmacılığın ilk uygulamaya konulduğu yer Latin Amerika coğrafyası olmuştur.

Yanıt Açıklaması: 10 Kasım 1859 yılında Zürih Barış Antlaşması yapıldı. Bu antlaşmayla Lombardiya İtalya’ya, Venedik ise Avusturya’ya bırakıldı.

Yanıt Açıklaması: İngiliz Doğu Hindistan Şirketi (British East India Company) İngiliz sömürgeciliğinin ciddi anlamda ilk adımıdır.

Yanıt Açıklaması: Afrika kıtasının iç kesimlerinin keşfi İskoçyalı bir misyoner olan David Livingstone tarafından yapıldı (1842). Livingstone bu gezileri sırasında 1851 yılında Zambezi Nehri’ni (Zambia ile Zimbabwe arasında) buldu ve nehri takiben Afrika’nın daha da iç kesimlerine giderek Viktoria S¸elalesi’ne ulaştı.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’nin düşüşü II. Dünya Savaşı sonrasında devam etti. Savaşın getirdiği ağır maliyetlerin altında ezilen İngiltere daha ciddi önlemler almaya yöneldi. Denizaşırı coğrafyalardaki sömürgelerin elde tutulması hiç şüphesiz en önemli gider kalemlerinden biriydi ve bu ağır yükten kurtulmak zorunda olan İngilizler, önce Hindistan arkasından Burma, Sri Lanka gibi önemli sömürgelerden çekilmek zorunda kaldı.

Yanıt Açıklaması: 1873-1874 yılları arasında Fransız seyyah Pierra Brazza da Kongo Nehri’nin kollarını buldu. Burada bulunan mahallî kabilelerle yaptığı birtakım antlaşmalarla, Fransa toprağı kadar bir araziyi, Fransa’ya ilhak ettiğini ilan etti. Ayrıca burada kendi adını taşıyan Brazaville şehrini kurdu.

Yanıt Açıklaması: Kutsal Roma Cermen imparatorluğu 1806'da yıkılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1558’de tahta geçen Kraliçe I. Elizabeth döneminde gerçekleşen deniz aşırı sefer ve keşifler İngiltere’nin gücünü ve ticaret hacmini arttırdı, sömürge arayışlarını başlattı. İngiltere bunun için yapılan Yediyıl Savaşları’nda (1756-1763) Fransa’ya karşı büyük bir zafer kazandı ve Fransızları Kanada ve Hindistan’dan uzaklaştırarak dünya çapında deniz üstünlüğünü ve sömürgeciliğini pekiştirdi.

Yanıt Açıklaması: I. Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan milliyetçilik ve anti-emperyalist siyasal düşüncelerin gelişmesiyle sömürgelerden bağımsızlık talepleri ve direnişler başlamakta gecikmedi. İngiltere bu gelişmeyi sömürge yönetimi tarzında değişiklik yaparak karşılamaya çalıştı ve sınırlı özerk yönetim uygulamasına geçti.

Yanıt Açıklaması: Sovyetlerin başını çektiği komünist bloka karşı cephenin önderliğini üstlenen Amerika ise II. Dünya Savaşı’ndan yeni süper güç olarak çıkmıştı.

Yanıt Açıklaması: Avrupa topraklarındaki anlaşmazlıklar ve sömürgecilik yarışından kaynaklanan gerginliklerden ötürü Fransa ve İngiltere arasında 1757-1763 arasındaki Yediyıl Savaşları yapılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İtalya Osmanlı kontrolündeki Trablusgarp'ı sömürgecilik için 1911 yılında işgal etmiştir.  18 Ekim 1912 tarihinde yapılan Uşi (Ouchy) Antlaşması’yla Osmanlı Trablusgarp'ı İtalya'ya bırakmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İngiltere yapılan Yediyıl Savaşları’nda (1756-1763) Fransa’ya karşı büyük bir zafer kazandı ve Fransızları Kanada ve Hindistan’dan uzaklaştırarak dünya çapında deniz üstünlüğünü ve sömürgeciliğini pekiştirdi. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Dünya’da ilk İspanyol yerleşmeleri Büyük Antiller’de oluştu.