Türkiye´de Demokrasi Ve Parlemento Tarihi

Yanıt Açıklaması: 30 Ağustos 1970’de Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na Orgeneral Faruk Gürler atandı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Memduh Tağmaç’tı. Hava Kuvvetleri Komutanı ise Muhsin Batur’du.

Yanıt Açıklaması: Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu ve Bütçe Kanunu görüşmeleri CHP’de tek parti yönetiminden farklı gerekçelerle rahatsız olan bir grubun daha da belirginleşmesini sağladı. Bu grubun birlikte ve ortak bir şekilde hükümete yönelik ilk talebi hak ve hürriyetlerin genişletilmesi isteği yani “Dörtlü Takrir” ile oldu. Haziran 1945’te Celal Bayar, Adnan Menderes, Refik Koraltan ve Fuat Köprülü’nün imzaladığı bu önerge, CHP Meclis Grup Başkanlığı’na verildi.

Yanıt Açıklaması: Fransa'da1944’te De Gaulle’nin girişimiyle çıkarılan bir emirname ile oy verme hakkına kavuşmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: 1931 seçimlerin en belirgin özelliği TBMM'ne CHP'li olmayan belirli sayıda bağımsız milletvekillerin girmesinin sağlanması; muhalefet partisinin olmamasından kaynaklanan boşluğun doldurulmasının amaçlanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: 12 Eylül Askeri Darbesi yapıldığında iktidarda "Adalet Partisi" bulunuyordu.

Yanıt Açıklaması: DP’nin böyle büyük bir zafer kazanmasında; tek parti döneminde II. Dünya Savaşı’nın da tetiklediği ekonomik ve siyasi sıkıntıların hafızalarda canlı olması ve CHP’nin uzun süredir ülkeyi tek başına yönetmesinden kaynaklanan iktidar yorgunluğu etkili oldu. Ayrıca DP’nin daha evvelki Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Serbest Cumhuriyet Fırkası örneklerinden aldığı dersler ile halkın nabzını iyi tutarak başarılı bir seçim stratejisi izlemesinin de kazandığı zaferde önemli payı oldu. 14 Mayıs seçimleriyle 27 yıldır iktidarda olan CHP’nin yerini DP’ye bırakması son derece önemli bir olaydı. Türkiye, dünyada tek parti idaresinden çok partili hayata geçen ve demokratik bir şekilde iktidar değişikliği gerçekleştiren nadir ülkelerden birisi oldu.  Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: SCP’nin kendi yöneticilerinin kararıyla, 26 Eylül 1930’da Abdülkadir Kemali (Ögütçü) Bey tarafından kurulan Ahali Cumhuriyet Partisi’nin de 21 Aralık’ta Bakanlar Kurulu kararıyla kapatılması ülkede tek partili sistemi geri getirdi.

Yanıt Açıklaması: 17 Nisan 1993 tarihinde Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın ani ölümü, siyasetin zirvesinde ciddi bir dalgalanmaya ve taşların yerinden oynamasına neden oldu. 16 Mayıs’ta TBMM’de yapılan oylamada yeterli oy çoğunluğuna ulaşan Süleyman Demirel Cumhurbaşkanı seçildi ve yeni bir dönem başladı. Doğru cevap B dir

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasa’sı, üniversite-siyaset ilişkisine açıklık getirmiştir. Partilerin genel merkezleri dışında yönetim görevi almamak kaydıyla siyasî partilere üye olma yasağının üniversite öğretim üyeleri ve yardımcıları hakkında uygulanamayacağı ifade edilmiştir. Böylece 1946 yılında getirilen üniversite özerkliği anayasal güvenceye kavuşturulmuştur. Üniversite öğretim üye ve yardımcılarının serbestçe araştırma ve yayında bulunabileceğinin belirtilmesi, temel hak ve özgürlüklerin genişletilmesi bakımından, öğretim üye ve yardımcılarının siyasi partilere üye olabilmelerine izin verilmiş olması ise çoğulcu toplum yapısının oluşturulması amacının gerçekleştirilmesi açısından oldukça önemli adımlardır

Yanıt Açıklaması: SCP ekonomide liberal bir politika izleyeceği ve yabancı sermayenin önünün açılacağını savunuyordu.

Yanıt Açıklaması: 1950-1960 DP iktidarı döneminde, pek çok muhalefet partisi faaliyet gösterdi. Bunlar; Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Millet Partisi (MP), Köylü Partisi (KP), Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) ve Hürriyet Partisi’ydi.

Yanıt Açıklaması: 12 Ekim 1975’de senato üçte bir yenileme ve milletvekili ara seçimleri yapıldı. Seçimler sonunda, 1973 seçimlerine göre AP ve CHP oylarını arttırdı. MHP durumunu korurken MSP ve CGP oy kaybetti. 5 Haziran 1977’de yapılan Senato üçte bir yenileme ve milletvekilliği genel seçimleri sonucunda ise CHP 213 milletvekilliği, AP 189 milletvekilliği ve MHP 16 milletvekilliği kazandı. Üçüncü büyük parti olan MSP düşüş yaşadı, parlamentoya ancak 24 milletvekili sokabildi. On milletvekili kaybeden CGP sadece üç milletvekili ile mecliste temsil edildi. Ancak seçimlerde en büyük kaybı DP yaşadı. Bir önceki seçimde 48 milletvekili çıkaran DP bu seçimlerde sadece 1 milletvekilliği kazanarak adeta siyasetten silindi. Ortaya çıkan sonuçlara bağlı olarak hükümeti kurma görevi Bülent Ecevit’e verildi. Bir azınlık hükümeti kurmaya çalışan Ecevit güvenoyu alamayınca çekildi. Hükümet AP-MSP-MHP koalisyonu ile kuruldu.

Yanıt Açıklaması: CHP’nin ilk kurultayı 1919 yılında yapılan Sivas Kongresi olarak kabul edil­miştir. Atatürk, 1927 yılında yapılan ikinci kurultayda yaptığı açış konuşmasında “... Bütün Anadolu ve Rumeliye şamil olmak üzere ilk umumi kongremiz Sivas’ta aktedilmişti” diyerek bu tarihsel saptamayı yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa; devlet iktidarının uyacağı temel ilkeleri Cumhuriyetin nitelikleri olarak belirlemiştir. “Türkiye Cumhuriyeti insan haklarına, Başlangıç’ta belirtilen temel ilkelere dayanan mili, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.” Anayasa ayrıca bir önceki dönemde yaşanan sorunlara karşı laiklik ilkesini ayrı bir güvenceye bağlamıştır. (istismar yasağı, din-siyaset ayrılığı, Atatürk devrimine bağlılık, partilerin uyacakları esaslar vb) Diyanet İşleri Başkanlığı da ilk defa olarak anayasal düzeyde ele alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bülent Ecevit taraftarı olan parti meclisinin güvenoyu alması nedeniyle İsmet İnönü "CHP" üyeliğinden istifa etmiştir. Doğru yanıt: A'dır.

Yanıt Açıklaması: Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, bir beyanname hazırlayarak Başbakan Peker ve Muhalefet lideri Bayar’a da gösterdikten sonra 12 Temmuz 1947’de yayınladı. Beyannamede; meşru bir muhalefetin önemine dikkat çekilerek, iktidarın muhalefete hiç bir şekilde baskı yapamayacağı vurgulanıyordu. Ayrıca, Bayar’ın iddiaları makul görülerek, muhalefete sahip çıkılırken, Başbakan Peker’in iddiaları karşılıksız kalıyordu. Cumhurbaşkanı demokrasiye geçişte kararlı tutumuyla tavrını ortaya koyarken, iktidar ve muhalefet ilişkilerine de yeni boyut kazandırdı. Böylece Cumhurbaşkanı İnönü tavrını ortaya koymuş

Yanıt Açıklaması: Cemal Gürsel’in ‘ikinci Cumhuriyetin kuruluş yılı’ ilan ettiği 1961 yılı içinde siyasi parti faaliyetleri kısmen serbest bırakıldı. Yeni Anayasa hazırlandı. Seçim Kanunu yürürlüğe girdi. Bu süreçte 27 Mayıs sonrasının ilk büyük işçi mitingi Eskişehir’de gerçekleştirildi. Seçimlerin zamanında yapılacağı açıklandı. İlk işçi kafilesi Almanya’ya gitti. İlk siyasi gençlik kurultayı olan CHP Gençlik Kolları I. Kurultayı toplandı.

Yanıt Açıklaması: Türk siyasi tarihinde, 27 Mayıs 1960 tarihindeki askeri müdahaleyle başlayan müdahaleler ve muhtıralar döneminin belki de önemli halkası, 12 Eylül 1980 Askeri Müdahalesidir. Özellikle 1975 yılından sonra hız kazanan öğrenci olayları, grevler, ağır ekonomik bunalımlar, siyasi istikrarsızlıklar, siyasi cinayetler ve toplumsal çatışmalar ülkeyi iç savaş ortamına getirmişti. Doğru cevap D dir.

Yanıt Açıklaması: Zira CHP’nin dört yılda bir yapılan “Büyük Kurultay”larında gerek Türk devriminin kökleşmesi, gerekse ekonomik kalkınma politikalarının yürütülmesi için pek çok temel karar alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: 10 Nisan 1931’de Türk Ocakları Olağanüstü Kurultayı toplandı. Genel Başkan Hamdullah Suphi Tanrıöver Atatürk’ün “kurduğu partinin kadrolarını, ulussever, halkçı ve cumhuriyetçi gençlerle büyütmeyi” istediğini, bu nedenle ocakların CHP’ye bağlanmasının yerinde olacağını belirtti. Sonuç olarak Türk Ocakları Derneğinin kapatılmasına ve derneğin sahip olduğu tüm hakların CHP’ye devrine karar verildi. Oybirliği ile kabul edilen bu öneri sonucunda 257 şubesi bulunan Türk Ocakları CHP’ye katıldı. Doğru yanıt E seçeneğidir.