Türkiye´de Demokrasi Ve Parlemento Tarihi

Yanıt Açıklaması: Rızaya dayalı yönetim; egemenliği ulus ya da halk adına kullanacak kişilerin serbest, düzgün, adil bir seçimle belirlenmesine dayanmaktadır. Seçim bu sistemin ana unsuru olduğu için seçim işlemine büyük önem verilir. Bu sistemde kısıtlılar dışında tüm yurttaşların seçime katılması, siyasal eşitliğin sağlanması öngörülür. Genel seçime dayanmayan temsili sistemlerin demokratik olduğunu söylemek zordur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: III. Selim döneminin Türk demokrasi tarihine en önemli katkısı meşveret usulünün kurumsallaştırılması oldu. Padişah kendi başkanlığı altında ülkenin ileri gelen devlet adamlarının katıldığı bir Meşveret (danışma) Meclisi topladı. Bu mecliste katılımcılar düşüncelerini özgürce dile getirebiliyor, sorunlar tüm açıklığı ile tartışılabiliyordu. Hatta padişah, yayınladığı Hatt-ı Hümayunlar ile düşüncelerin özgürce ifade edilmesini isteyerek, bu konuda güvenceler de verdi. Meşveret Meclisi karar almayı kişisellikten çıkaran, danışma işini sürekli kılan önemli ve ileri bir adım oldu. Bu özelliği nedeniyle kimi yazarlarca padişahın mutlak egemenliğini kendi eliyle ve fiilen sınırlayan “meşrutiyet rejiminin kurulmasına zemin hazırlayan bir hareket” olarak değerlendirildi.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’un işgali üzerine Ankara’da toplanan TBMM’de başta Mustafa Kemal olmak üzere Ali Fuat Cebesoy, Kazım Karabekir, Refet Bele, Kazım Özalp, Fahrettin Altay, Cafer Tayyar Eğilmez, İsmet İnönü, Fevzi Çakmak, Ali Çetinkaya, Yusuf İzzet Met gibi komutanlar seçilerek üye olmuşlardı.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de 1928’de, Fransa’da 1944’te, İtalya’da 1946’da, İsviçre’de 1971’de kadınlar eşit oy hakkına sahip olmuşlardır. Türkiye bu ülkelere göre daha geç demokrasiye geçmiş olsa bile 1934’te kadınlara seçme ve seçilme hakkını vererek bu konuda örnek bir ülke olmuştur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Klasik demokrasi; • Parlamenter Sistem, • Başkanlık Sistemi • Meclis Hükümeti Sistemi olmak üzere üç şekilde uygulanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1864 yılında çıkarılan Vilayet Nizamnamesi ile oldu. Nizamname ile ülke; vilayet, sancak, kaza ve köy gibi idari birimlere ayrıldı. Birim yöneticilerinin görev ve sorumlulukları belirlendi. Meclis üyelerinin seçimle işbaşına gelmesi yöntemi benimsendi. Bu çerçevede vilayet meclisi üyeleri, tabii üyelerden ve seçimle gelen dört kişiden oluşuyordu. Mülkî amir, memurlar ile ruhani reisler tabii üyelerdi. Seçimle belirlenen dört üyenin ikisi Müslüman, ikisi gayrimüslimdi. Seçilen gayrimüslim üyelerin Müslümanlarla sayısal eşitliği Osmanlı devlet geleneğinde değişim ve gelişimin yansımasıydı. Doğru cevap B dir

Yanıt Açıklaması: Dış baskılar sonucu 18 Şubat 1856’da ilan edilmiş olan Islahat Fermanı ise Tanzimat Fermanı’nda öngörülen gayrimüslimlerin her konuda Müslümanlarla eşitliğini sağladı.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Devleti’nin rejimi belirlendikten sonra Cumhurbaşkanı seçimine geçildi. Oylama 15 dakika sürdü. Oturum başkanı İsmet (Eker) Bey saat 20:45’te oylamaya katılan 158 üyenin oybirliği ile Cumhurbaşkanlığına Ankara Milletvekili Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın seçildiğini açıkladı. Mustafa Kemal Paşa bu sonuçtan dolayı bir teşekkür konuşması yaptı.

Yanıt Açıklaması: İnsanların doğuştan itibaren insan olmalarından kaynaklanan vaz geçemeyeceği, devredemeyeceği ve paylaşamayacağı hakları ve özgürlükleri vardır. Bunların korunması ve geliştirilmesi devletlerin temel görevidir. Haklar ve özgürlüklerin en iyi korunduğu ve geliştirildiği sistem ise demokrasidir. Demokrasi bireylerden oluşan toplumların iradesine ve ortak akla dayanmaktadır. Toplumların gelişmişlik düzeyi demokrasilerin de düzeyini belirlemiştir. İnsanlık tarihinde insana yaraşır siyasal sistemin demokrasi olduğu artık kabul edilen bir gerçektir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 7 Ekim 1808'de Alemdar Mustafa Paşa liderliğindeki ayanlarla padişah arasında imzalanan yetki paylaşımına ilişkin belge Sened-i İttifak'tır.

Yanıt Açıklaması: Demokrasi; Yunanca Demos (halk) ile Kratos (iktidar) sözcüklerinin bir araya gelmesinden oluşmuş bir kavramdır. Halkın iktidarı, halkın hâkimiyeti anlamına gelmektedir

Yanıt Açıklaması: Demokrasi özgürlük rejimidir. Demokrasiyi diğer sistemlerden ayıran en temel unsur özgürlüklere verdiği değerdir. Klasik demokrasideki özgürlük yaklaşımı bireyseldir. Haklar ve özgürlükler bireyin doğuştan sahip oldukları vazgeçemeyeceği, devredemeyeceği haklar ve özgürlüklerdir. O nedenle de demokrasideki amaç bireyleri ideal özgürlüğe ulaştırmaktır. Yöneticiler bunun için çaba gösterirler. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Takrir-i Sükûn, diğer bir deyişle huzuru, düzeni koruma yasası özünü tek bir madde ile ortaya koymuştu. Buna göre; Hükümet, “gericiliğe, ayaklanmaya ve memleketin soysal düzenini ve huzur ve sükûnunu ve güveliğini ve asayişini bozmaya neden olacak bütün kuruluşlar, kışkırtmalar, girişimler ve yayınları” Cumhurbaşkanının onayı ile doğrudan doğruya yasaklamaya yetkili kılınıyordu. Bu gibi eylemcileri İstiklal Mahkemesi’ne verebilecekti. İki yıl yürürlükte kalacak olan bu yasa, Anayasa’nın “özgürlüklerin sınırını kanun belirler” hükmündeki sınırı belirleme niteliğine sahipti. Bu çerçevede yalnızca isyanın bastırılmasında değil aynı zamanda her türlü devrim karşıtı etkinlikleri ortadan kaldırabilecek bir güce sahipti. Hükümeti, gazeteleri kapatmaktan partileri dağıtmaya kadar büyük yetkilerle donatıyordu.

Yanıt Açıklaması: Muvazzaf ve gönüllü olarak askere alınıp kaçanları ya da kaçmaya neden olanları, kaçakları saklayanları, onlara yardım edenleri, kaçanları yakalama ve bir yere gönderme işinde kayıtsızlık gösterenleri cezalandırmak üzere İstiklal Mahkemeleri’nin kurulmasına karar verilmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 13 Şubat 1925’te Şeyh Sait adında bir Kürt liderinin Genç ilinin Piran Köyü’nde başlattığı ayaklanma, Türkiye’nin içte ve dışta pek çok sorun yaşadığı bir dönemde patlak vermişti. İçte iktidar ile muhalefet arasındaki ılımlı hava giderek kaybolmuş, bir iç sorun olarak başlayan Nasturi ayaklanması İngiliz desteği ile bir dış sorun haline gelmişti. Lozan’dan arta kalan Musul sorunu ise Türkiye ile İngiltere’yi savaşın eşiğine getirmişti.

Yanıt Açıklaması: İnsanları diğer canlı türlerinden ayıran en önemli özellik aklını ve dilini kullanarak toplu halde yaşamalarıdır. Bunu “aile” ile başlatmışlar, “kabile” yaşantısıyla sürdürmüşler ve en son olarak da devlet haline gelmişlerdir. İlk kez Mezopotamya’da MÖ. 4 binlerde görülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Meşrutiyetin yeniden ilanı yönündeki baskılara direnemeyen Sultan II. Abdülhamit, 23 Temmuz 1908’de meşrutiyeti yeniden ilan etmek zorunda kaldı.

Yanıt Açıklaması: Milletvekillerinin de katılımı ile parti tüzüğü hazırlanmış ve 9 Eylül 1923’de yeni Türkiye Devleti’nin ilk siyasal partisi kurulmuştur. Halk Fırkası’nın Genel Başkanlığına 11 Eylül’de Mustafa Kemal seçilmiş, Genel Sekreterliğine Recep Peker getirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yenileşme hareketleri III. Selim’in padişah olmasına kadar programlı bir hale gelemedi. Doğru cevap C dir.

Yanıt Açıklaması: Muhalefet; Demokrasi tek bir ideolojiye dayanan bir sistem değildir. Demokraside çoğulculuk esastır. Özgürlüklerin sınırlarının en geniş olması nedeniyle demokrasi birbirine karşı düşüncelerin ortaya atılmasına ve bunların örgütlenerek bir biriyle yarışmasına izin vermektedir. Bu nedenle demokraside iktidar ve muhalefet ayrımı en açık bir şekilde kendini gösterir. Doğru cevap E'dir.