Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: Osmanlıların Mısır kuvvetleri karşısındaki hezimeti bir Avrupa meselesi haline geldi. Fransa, 1805’den beri Mehmed Ali’nin Mısır’da modern devlet olarak büyümesinde en büyük pay sahibiydi ve Mısır ile siyasî, askerî ve ticarî bağları çok güçlü bir durumda olduğundan son gelişmelerden memnuniyet duymaktaydı. Mısır’ın Suriye ile diğer yerleri eline geçirmesi bölgede dengeleri Fransa’nın lehine değiştirmekteydi. İngiltere ise Fransız güdümlü modern ve gelişmiş bir Mısır’dan rahatsızlık duymaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap Viyana'dır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı-Rus harbi 1877-1878 yılında olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İngiltere, henüz kongre öncesinde Rusya tehdidini bahane göstererek ve daha da önemlisi kongrede yardım etme bahanesiyle 12 Temmuz 1878’de Kıbrıs’ı almıştır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bütün eşleştirmeler doğrudur

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti'nin kadim müttefiklerinden olan Fransa, Berlin Kongresi diplomasisinden kendisine düşen payı 4 Mayıs 1881'de  Tunus'u işgal ederek almıştır. II. Abdülhamid, bu işgale askeri olarak karşılık veremeyeceğini bildiği için, Avrupalı Büyük Devletler indinde bazı diplomatik hamlelerle buna engel olmaya gayret etmesine rağmen, her hangi bir sonuç alamamıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı diplomasisinin son dönemini teşkil eden 1878-1918 yılları, Osmanlı tarihi açısından kritik bir süreç olmuştur. Bunun başlangıcını ve akışını belirleyen temel gelişme ise, 1878 Berlin Kongresi idi. Berlin Kongresi’nin ihtiva ettiği maddeler ve bu kongre ile birlikte tesis edilen yeni diplomatik düzen, 1918’e kadar devam eden süreci belirlemiştir. Berlin Kongresi ise, 1856 Paris Kongresi’nin oluşturduğu yeni diplomatik düzenin neden olduğu olayların bir sonucuydu. Paris Kongresi’yle oluşan bu düzenin finali 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi olurken; savaşın ardından yapılan 1878 Berlin Kongresi ise, 1856 Paris Kongresi gibi bir fonksiyon görmüş ve Birinci Dünya Savaşı’nın (1914-1918) patlak vermesine kadar geçen yeni bir diplomatik düzenin başlangıcını teşkil etmiştir. Dolayısıyla Berlin Kongresi’nin maddeleri ve yeni diplomatik düzeni, Osmanlı Devleti’nin bundan sonraki tarihini belirlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Modern Türk diplomasisinin kurulmasında en büyük rol Reisülküttab MehmedRaşid Efendi’ye aitti. Mehmed Raşid Osmanlı Devleti’nin en zor dönemlerinden biri olan 1788-1791 yılları arasında Osmanlı dış politikasında yaptığı faaliyetler sebebiyle III. Selim’in takdirini kazandı.

Yanıt Açıklaması: Beylik kaleminden beylikçi, reisülküttabın azlinden hemen sonra yeni bir tayin yapılmadığı, hastalık veya uzun süreli görevlendirmeler gibi reisülküttabın görevinde bulunmadığı zamanlarda reisülküttaba en yakın kişi olarak ona vekâlet ederdi.

Yanıt Açıklaması: 12 Mart 1854’te İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti’yle ittifak antlaşması imzalamışlardır. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na girmesi ile ilgili tarafsız kalmak istemişlerdir ifadesi yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı diplomasisini belirleyen ve icra eden en önemli şahıslarının Avrupalı Büyük Devletler hakkındaki bu ifadeleri ve diplomasideki tercihleri, ilgili devletlerin İstanbul’daki temsilcilerine çok rahat bir hareket etme imkânı sağlamıştır. Özellikle de İngiltere Büyükelçisi Stratford Canning’in (1825-1858) Saray ve Babıâli üzerindeki etkisi ve tasarruf­ları dönemin kaynaklarında fazlasıyla gündeme gelmektedir. Başta Abdülmecid olmak üzere duruma göre Sadrazam veya Hâriciye Nâzırları’yla her türlü meseleyi görüşebilme, istemediği bürokratları görevden alma veya başka yere tayin edilmesi noktasında sözü dinlenen ve İstanbul’daki en etkili diplomat olarak tarihe geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Almanya ile kurulan ittifakın Osmanlı diplomasisine yönelik etkileri şöyle özetlenebilir: " Yeni bir aktör olarak Alman İmparatorluğu’nu Osmanlı dış siyasetine dâhil edilmesi, diplomaside olumlu iki etkiye neden olmuştur. Birinci olarak, Almanya’nın genelde Osmanlı yanında yer alması, duruma göre bazen de tarafsız kalarak diğer devletlerle hareket etmeyerek Osmanlı diplomatlarının başını ağrıtan birçok olayda olabildiğince rahat nefes almalarına yardımcı olmuştur. Böylece Ermeni Hadiselerinden dolayı Osmanlı Devleti’ni baskı altında tutan İngiltere, Rusya ve Fransa’yla birlikte hareket etmeyerek az da olsa II. Abdülhamid ve Osmanlı devlet adamlarının elini kuvvetlendirmiştir. Yine Girit İsyanı sırasında da Almanya benzer bir siyaseti takip etmiştir. En azından isyandan dolayı Osmanlı Devleti’ni baskı altında tutan Avrupalı Devletlerin diğer üyeleriyle birlikte hareket etmemiş ve Sultanı “gücendirecek hareketlerden devamlı surette” kaçınmıştır. Daha önemlisi, İngiltere Başbakanı Lord Salisbury’in, Kayser II. Wilhelm’in Londra seyahati sırasında 5 Ağustos 1895’te Osmanlı Devleti’nin paylaşılması teklifini reddetmiştir. İkinci olumlu etki, İngiltere’nin daha önceden yerine getirdiği Osmanlı Devleti’nin koruyucusu rolünü Almanya’nın üstlenmesiyle dış ilişkilerde dengenin sağlanmasıdır."

Yanıt Açıklaması: Dolmabahçe Noteri" ifadesi, V. Mehmed Reşad için kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: XII. Şarl Döneminde Rus sorununun kapanmasını sağlayan antlaşma 5 Haziran 1713 tarihinde imzalanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Babıâli Avrupa’da kuracağı ilk daimî elçilik için eskiden beri çok iyi ilişkiler kurduğu İngiltere’yi seçti.

Yanıt Açıklaması: Karlofça’dan hemen sonra Mehmed Rami’nin Reisülküttablıktan Sadrazamlığa getirilmesiyle bu süreç giderek güçlenmeye başlamış ve bundan sonra birçok reisülküttabın sadrazamlığa getirilmesinin yolu açılmış oldu. Böylece XVIII. yüzyıl Osmanlı diplomatlarının da ön plana çıkmaya başladığı bir dönem oldu.

Yanıt Açıklaması: Yabancı devletlerin Osmanlı Devleti’ne gönderdiği geçici elçiler cülus tebriki, savaş halinde oldukları devlete karşı yardım talebi, yıllık cizyenin takdimi, antlaşma şartlarının müzakeresi gibi durumlarda gelirlerdi.

Yanıt Açıklaması: Pasarofça’dan sonra artık Avrupa’ya karşı izlenecek dış politikada fütuhat yerine savunmaya yönelik bir diplomatik anlayış edinilmeye başlandı. Pasarofça sonrası, Osmanlı yöneticileri statükocu ve barışçı politikaları daha belirgin bir biçimde benimsemeye başlamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’yla diğer ülkeler arasındaki daha önceki antlaşmalar ya kısa süreliydi ya da, Osmanlı’nın üstünlüğünü gösterir biçimde, “karşı taraf ateşkesi ihlal edene kadar” hükmü yer almaktaydı. Buna mukabil, Zitvatorok Antlaşması 20 yıl gibi uzun bir süre için imzalanmıştır. Dolayısıyla, Osmanlıların Hıristiyan güçlere ihsan ettiği “geçici” bir ateşkes değil, bir barış antlaşması niteliği taşır. Ayrıca, antlaşma gerçekte 20 yıl değil yaklaşık 60 yıl yürürlükte kalmıştır.