Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: Amedi Kaleminde genellikle devletin belirli bir gizlilik ve özellik içeren yazıları kaleme alınmaktaydı. Bu yazılar tek bir sahayı kapsamayıp, hem dâhiliye hem de hariciyeyle ilgili çeşitli konuları kapsardı. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ad hoc diplomasi süreli, geçici, tek yönlü ve dar kapsamlıdır. Daimi elçilerin atanması ad hoc diplomasinin değil, sürekli diplomasinin bir özelliğidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sultan III. Mehmed 1596’da Macaristan’ın kuzeydoğusundaki Eğri kalesini aldı ve ardından da Haçova’da Habsburg ordusunu büyük bir bozguna uğrattı (24- 26 Ekim).  21 Mart 1677 tarihinde imzalanan antlaşma Lehler ile Osmanlı arasındadır. 20 Kasım 1612 tarihinde imzalanan antlaşma İran ve Osmanlı arasındadır ancak bu antlaşma Kasr-ı Şirin Anlaşması değildir.  27 Ocak 1698 tarihinde Edirne Protokolü imzalanmıştır. Kasr-ı Şirin Antlaşması 17 Mayıs 1639 imzalanmıştır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bütün seçenekler Kalemiye kesiminin temel birimlerindendir

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti XVII. yüzyılda Papalık, Venedik, Ceneviz, Floransa, Avusturya, Fransa, Felemenk, ingiltere, Lehistan, isveç, Rusya, ispanya ve Portekiz gibi ülkeler ile çeşitli münasebetleri olmuştur

Yanıt Açıklaması: III. Mehmed 1595 yılında, Osmanlı Devleti’nin Habsburg İmparatorluğu’na karşı çetin bir savaşı sürdürdüğü ve Anadolu’da Celâlî karışıklıklarının giderek şiddetini arttırmakta olduğu bir dönemde babası III. Murad’ın yerine Manisa’dan İstanbul’a gelerek Osmanlı tahtına oturmuştu. Balkanlar’da durumun giderek kötüleşmesi üzerine Sultan III. Mehmed (1595-1603), yakınlarının teşviki ve yeniçerilerin ısrarıyla, büyük dedesi Kanunî Sultan Süleyman’dan sonra terk edilen bir geleneği, Sultanın ordunun başında sefere gitmesi geleneğini yeniden canlandırarak durumu düzeltmeye çalıştı ve 1596’da Macaristan’ın kuzeydoğusundaki Eğri kalesini aldı ve ardından da Haçova’da Habsburg ordusunu büyük bir bozguna uğrattı (24-26 Ekim). Eğri ve Haçova civarında denetim kurulmak suretiyle Erdel ile Avusturya arasındaki bağlantı kesilmek istenmişti. Ancak buna rağmen bağlı beyliklerdeki başkaldırı yatışmadı. Bu savaş sırasında fethedilen Kanije kalesinin Tiryaki Hasan Paşa komutasında Avusturya ordusu karşısında gösterdiği parlak savunma ve düşman ordusunun dağıtılması kayda değer. Zamanla Protestan Erdelliler ile Habsburglar arasında anlaşmazlık baş göstermiş ve Eşak meselesini 1601’de halleden Osmanlılar Lala Mehmed Paşa’nın serdarlığı döneminde Erdel meselesini hal yoluna koymuşlardı (1605); ama öte yanda da İran Şahı Abbas’ın doğudaki faaliyetleri Osmanlıları huzursuz etmeye başlayacaktı. Bu sebeplerin de etkisiyle, her iki tarafın bazı geçici başarılarıyla uzayan savaşa 1606 yılında imzalanan ve bir anlamda Orta Avrupa’daki Osmanlı yayılmasının sona erdiğini de ilân eden Zitvatorok Antlaşması ile sona erdi. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Savaşılmayan gayrimüslim devletlerle iyi ilişkiler kurulması bütün Müslüman devletlerde gayet olağan bir durumdur. Bu da yukarıda açıklanan ilkelere uygundur. Osmanlılar ayrıca özellikle gayrimüslim topluluklara karşı istimâlet denilen bir ilkeyi de uyguladılar. “Kendine meylettirmek” anlamına gelen bu kelimenin terim mânası, insanların gönüllerini kazanarak kendi hakimiyetini kurmaktır

Yanıt Açıklaması: Meşhur tarihçi Hammer’den başlayarak, Avrupa devletleriyle Osmanlılar arasında “Devletler Hukuku’na uygun olarak yapılan ilk antlaşma” diye nitelenen Antlaşma, Zitvatorok Antlaşmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlılar özellikle gayrimüslim topluluklara karşı istimâlet denilen bir ilkeyi uyguladılar. “Kendine meylettirmek” anlamına gelen bu kelimenin terim mânası, insanların gönüllerini kazanarak kendi hakimiyetini kurmaktır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: yabancı elçilerle ilgili düzenlemeleri içeren bir kanunnamenin çıkarılması da diplomasinin kurumsal ve kuramsal yönlerine verilen önemin artışının bir göstergesidir. “Kanun-i Elçiyan” olarak da adlandırılan 1657 tarihli Tevkii Abdurrahman Paşa Kanunnamesi’nde yabancı elçilere uygulanacak protokol ayrıntılı biçimde düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ç ocuk bırakmadan vefat eden Germiyan Beyi II. Yakub mülkünü Osmanlılara vasiyet ettiğinden ölümünü müteakip bu beylik ortadan kalkmıştır (1428). Doğru cepav C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı diplomasisi açısından İslam hukukunun kavramları ve ilkeleri temel önem taşıyordu. Buna göre ülkeler üç kategoride toplanmaktaydı: Darü’l-İslam yani şeriatın hüküm sürdüğü İslam toprakları, Darü’l-harb yani gayrimüslimlerin yönetimi altında bulunan ve cihada açık ülkeler ve  D arü’s-sulh yani tâbi devletler ve diğer haraç ödeyen ülkeler.

Yanıt Açıklaması: Venedik Cumhuriyeti’nin Osmanlı Devleti nezdindeki daimî temsilcilerine balyos adı verilmektedir. Bu kelime zamanla diğer devlet temsilcileri için de konsolos karşılığında kullanılmıştır. Balyos, diplomatik görevinin yanında Osmanlı ülkesindeki Venedik vatandaşlarının her türlü işini yönetme, aralarındaki meselelerde yargılama yapma gibi hak ve yetkilere sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa devletleriyle Osmanlılar arasında “Devletler Hukuku’na uygun olarak yapılan ilk antlaşma” diye nitelenen Antlaşma Zitvatorok Antlaşmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Sürekli Diplomasi’deki yenilikler arasında Parlamenter Diplomasi, Protokol Uygulaması, Zirve Diplomasisi ve Çok Taraflı Diplomasi bulunaktadır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’da elçiler, geldikten sonra sadrazam tarafından davet edilerek kabul edilir, Divan-ı Hümayun’da kabul edilir ve padişah huzuruna çıkarlardı. Padişah seferdeyse elçilik heyeti Padişahın bulunduğu yere kadar giderdi.

Yanıt Açıklaması: IV. Mehmed devrinde İstanbul’a gelen ilk İsveç elçisi Ralamb olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İlgili kitabın 81. sayfasındaki bilgilere göre Kıbrıs Venedik’ten alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: “Fetialis Kurulu”, diplomatik görüşmeler neticesinde imzalanan antlaşmaların saklanması, protokol sorunlarının çözüme ulaştırılması ile savaşın ilan edilmesi ve barışların yapılması gibi belli işlerle uğraşırdı. Halkın diplomatik görüşmelere katılımını sağlamak gibi bir görevi bulunmamaktadır. Bu nedenle cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Klasik dönemde reisülküttabın başlıca görevleri arasında dışarıya gönderilecek namelerin hazırlanması, gelen namelerin tercüme ettirilmesi, yol emri, izin ve berat gibi belgelerin tanzimi veya bunların denetimi yer almaktadır. XVII. yüzyılın ikinci yarısının ortalarından itibaren ise reisülküttablar Babıâli’nin yabancı elçilikler ile olan bağlantısını sağlama görevini aldıkları gibi daha sonraki dönemlerde reisülküttablığın esas görevleri arasına girecek olan elçiler ile görüşme vazifesini de üstlenmişlerdir. Doğru cevap C'dir.