Osmanlı İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: Gider Kalemleri Küçük Ruznamçe,Süvari mukabelesi,Piyade mukabelesi,Yeniçeri kalemi

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti kuruluşundan itibaren önemli miktarda gayrimüslim nüfus barındıran bir devlet olmuştur. 16. Yüzyılın ortalarında, Kanuni Sultan Süleyman döneminde (Mısır, Irak ve Tuna ötesi bölgeler hariç), bugünkü Türkiye topraklarında nüfusun % 41.1 gayrimüslimdi.

Yanıt Açıklaması: Mora ve adalar en önemli zeytin üretim bölgeleridir.

Yanıt Açıklaması: I,IV doğrudur. Yoksa sipahilerin veraset hakları yoktur. Kılıç hakkı ve terakki uygulaması miras kapsamında sayılamaz. Kullanım hakkında önceliğin sipahi çocuğuna verilmesini içerir. Sipahi bir aristokrat değil devlet memuru idi. Aynı şekilde Sınıf bilinci yoktur. Görevlerini yerine getirmediğinde hakları geri alınırdı.

Yanıt Açıklaması: Asl›nda devlet, sayım (tahrir) gelene¤inin olduğu ülkelerde yayılmıştı. Roma, Sasanî, Bizans, Emevî, Abbasî, Selçuklu ve Memlûk Devletleri nüfus ve vergi sayımları yapıyorlar, böylelikle ülkelerinin maddî imkânlarını tesbit ediyorlardı. Hitit Devleti bu devletlerden birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: I,II,III doğrudur. Para vakfı taşınır mal vâkıfıdır. Bir çeşit kredi ve finansman kurumu gibi işlev görmüştür. Toprak vakfı, özel mülkiyet altında iken vakfedilen taşınmaz mal varlıklarıdır. Özellikle tımar isteminin bozulma sürecinde yaygınlık kazanmıştır. İktisadi vakıf, esasında toprak vakıflarının bir bölümünü teşkil eder. Diğerinden farkı devletin mülkiyetini elinde tutarak vakfettiği toprakları içerir. Bunların gelirinden hazinenden alacaklı olanlar yararlanır. Esnaf vakfı bir vakıf türü değildir. Esnaf genelde vakfa ait işyerlerinde çalışırlar.

Yanıt Açıklaması: Tımar mahiyeti ve niteliğine dair verilen bilgilerin tümü doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Ziraatta “Reaya Çiftliği” denen ve Halil İnalcık’ın “Çift-hane Sistemi” olarak tanımladığı bir çift öküzle sürülüp ekilen küçük aile işletmelerine dayanan sistemin 17. yüzyıldan itibaren karşımıza çıkan büyük çiftliklerin oluşması ile yavaş yavaş değişme eğilimine girdiği kabul edilir. Ancak bu yeni çiftliklerin çoğu, yerleşme alanları dışında kalan boş arazilerde kolayca gelişme imkânı bulmakla birlikte, küçük aile işletmelerinin yerleşmiş olduğu köylerde bu gelişme daha zor ve daha yavaş oluşabilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Karahisar-ı Sahip (Afyon), Karesi (Balıkesir), Kütahya, Eskişehir ve Bursa Merkez’i içine alan bir büyüklüğe sahip olan Hüdavendigar vilayeti 1914 yılında 1.844.637 nüfusa sahip olan en büyük vilayettir.Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı merkez maliye kalemlerinden gelir kalemlerini oluşturanlar; Muhasebe-i evvel (Başmuhasebe), Cizye Muhasebesi, Haremeyn Muhasebesi, Haremeyn Mukâtaası, Mevkûfât, Mukâtaa-i evvel (Başmukata), Ziyade-i cizye, Maden Mukâtaası, Bursa Mukâtaası, İstanbul Mukâtaası, Avlonya ve Ağriboz Mukâtaası, Haslar Mukâtaası, Kefe Mukâtaası, Anadolu Muhasebesi, Ağnâm Mukâtaası ve Şıkk-ı sânî’dir. Piyade mukabelesi ile Küçük Ruznamçe ise gider kalemleri arasında bulunmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Sürgün, Osmanlı Devletinde bir iskân yöntemi olarak devlet eli ile bir başka bölgeye yerleştirilme anlamında kullanılan bir tabirdir. Sürgün emri kişi veya grup sahip olduğu bütün mal varlığı ile devletin kendisine tahsis ettiği bölgede, ehl-i ziraatten ise üretim için gerekli arazi ehl-i zanaatten ise üretim hakkı ve araç-gereç ile iskân olunurdu.

Yanıt Açıklaması: Verilen metinde üretimin kar elde etme amacı ile pazar için yapılmadığı, üreticinin kendi ihtiyaçları doğrultusunda gerçekleştirildiği belirtilir. İhtiyaç temelli gerçekleştiren üretim modellerinde ihtiyaç fazlası ürünün elde edilmesi oldukça zordur. Bu durum ürünlerin başka ülkelere satılması zorlaştırır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 14.yüzyıldaki nüfus durgunluğu, talep yetersizliği yolu ile mal fiyatlarını etkileyerek iktisadi durgunluğu ortaya çıkaran bir etki oluşturmuştur. Bu dönemde Anadolu nüfusunun 4-5 milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı tebaasından olarak ilk defa 1804’de ayaklanan Sırplar, bir kısım müslümanın yaşadıkları yerleri terk etmelerine neden olmuşlardır. Sırp ihtilalcilerin katliamlarından kurtulabilen bu insanlar, Bosna-Hersek’e ve Rumeli’ye göç etmişlerdir. 1806-1812 Osmanlı-Rus savaşları göç hareketlerinin daha geniş bir coğrafi alana yayılmasına neden olmuştur. l806-1812 tarihleri arasında yerlerinden ayrılmak durumunda kalanların sayısı 200 000’i bulmuştur. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Fiskalizm, hazineye ait gelirleri mümkün olduğu kadar yüksek düzeye çıkarmaya çalışmak ve ulaştığı düzeyin altına inmesini engellemektir.

Yanıt Açıklaması: Kullanılan toprakların yüzde 90’a yakın bir bölümünde kuru tarım yapılır ve tahıl ekilirdi. Tahıl üretiminde, yüzyıllardır geçerli olan ve esas olarak hane emeğiyle bir çift öküzün çektiği karasabana dayanan üretim teknolojisi kullanılıyordu. Buğday ve arpa Anadolu ziraatının en önemli ürünleriydi. İmparatorlukta, Trakya ovaları, Tuna havzası, Dobruca’dan Don nehrine kadar uzanan düzlükler, Volos’tan itibaren Makedonya ve Teselya ovaları, Batı Anadolu ve Mısır önemli buğday üretiminin yapıldığı bölgelerdi.

Yanıt Açıklaması: Yaylak ve kışlak resmi, sürü sahiplerinin sürülerini otlattıkları yaylak ve kışlakların dâhil olduğu dirliğin sahibine -bazı yerlerde sürü bazı yerlerde hayvan başına- yılda bir defa aynî veya nakdî olarak ödedikleri resimdir.

Yanıt Açıklaması: Bunlar, genellikle bir camiin etrafında oluşturulan medrese, kütüphane gibi eğitim kurumlarıyla hastahâne, hamam, aşevi gibi çeşitli hayır kurumlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti mülkiyeti (rakabe) altındaki toprakların yine birer devlet memuru olan ve maaşlarını tımarlarının gelirlerinden bizzat tahsil eden sipahilerin gözetiminde, kullanım (intifa) hakkına sahip köylüler tarafından işletilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklular’da mâlî işlere Divan-ı İstîfâ bakmakta ve bu divanın başkanına müstevfî denmekteydi. Hazine ise mutlaka para konmaya mahsus yer demek olmadığından kıymetli eşya ve evrâkın korunduğu yer anlamını da taşımaktadır. Para hazinesi olduğu gibi hilat, silah, mücevherat hazinesi, evrâk hazinesi (arşiv) Selçuklu Devlet teflkilatında önemli idiler. Devlet gelirlerinin toplandığı hazineye ise Hazâne-i Âmire denirdi.