Osmanlı Tarihi (1876–1918)

Yanıt Açıklaması: Doksanüç Savaşı sonunda imzalanan Ayestefanos Antlaflması, “Panislavizmin zaferi” olarak kabul edilmektedir. Çünkü, özellikle bu anlaşma ile Osmanlı mirası, Rusya’nın istediği şekilde parçalanmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Ermeni Patriği Nerses Varjabedyan ve piskoposlardan oluşan Ermeni yetkililer, hazırladıkları 13 fiubat 1878 tarihli dilekçeleri de “büyük kurtarıcıları” olarak gördükleri Rus Çarı ile Başbakan Gorçakof’a göndermişlerdi. Patrik Nerses’in başında bulunduğu Ermeni Patrikliği Meclisi, bu ziyaret esnasında, Çar’dan “Ermenistan’a özerklik verilmesini ve ayrıca Rus askerlerinin bir süre burada kalmalarını” istemiştir. Ermenilerin talepleri özetle şöyleydi: Ermeniler’in Doğu Anadolu’da yaşadığı vilayetlerin Rusya’ya ilhak edilmesi, Yukarıdaki istek gerçekleşmediği taktirde, Bulgaristan’a verilecek imtiyazların Ermenilere de verilmesi, İkinci maddenin de gerçekleşmemesi durumunda, Osmanlı Devleti’nin bu bölgelerde ıslahat yapmasının sağlanması; yapılacak diğer düzenlemelerin yanında, mahalli kolluk kuvvetlerinin Ermeniler’den oluşması ve ayrıca Ermeniler’den askeri kuvvet teşkil edilmesi isteniyordu. Bu ıslahatların yapılması için de Osmanlı Devleti’nden garanti alınması ve ayrıca ıslahatın yapılmasına kadar Rus ordusunun bu bölgelerde kalması talep ediliyordu. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İngilizler W. Hicks’in yerine daha önce burada görev yapmış olan General Charles George Gordon’u görevlendirdiler. General Gordon, Sudan’ı kontrol etmek ve Mehdi’yi yenmek gibi çok tehlikeli bir görev üstlendi.

Yanıt Açıklaması: Maliye, sorunları çözebilmek için merkezileşmeyi esas al­mıştır. Bu da olağan düzenin bozulması, olağan üstü vergiler toplanmasını gerek­li kılmıştır. Öyle ki, avarız gibi geçici vergiler sürekli ve düzenli vergiler haline dö­nüşmüştür. Modern anlamda devlet bütçesi seklindeki bütçe hesaplamaları, Os­manlı Devleti'nin ilk dış borçlanmasından 5 yıl sonra, 1861 yılında yapıldı.

Yanıt Açıklaması: 61. madde ile antlaşmaya dâhil edilen “Ermenilerin yaşadığı yerlerde ıslahat yapılması” konusu da, özellikle II. Abdülhamit dönemi ve sonrasında bir “Ermeni sorunu”nun ortaya çıkmasında, bir dönüm noktası teşkil etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bu antlaşmaya göre Fransa, Tunus’ta istediği askeri bölgeleri işgal edecek, Tunus Beyi makamında kalacak, Tunus’un Fransa ve diğer devletlerle mevcut antlaşmaları aynen devam edecekti. Beylik, Fransa’dan izin almadan yeni dış antlaşma imzalamayacak, Fransa’nın yabancı devletlerdeki temsilcileri Tunus tebaasının da haklarını koruyacak, Tunus’un borçlarının ödemesi için mali reform yapılacak, tüm kabileler itaat altına alınıp askeri vergi vermeleri sağlanacak, Tunus’a silah ithali yasaklanacak ve Tunus’taki Fransa elçisi bu antlaşmanın uygulanmasını kontrol edecekti.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap Kanun-i Esasiye'dir.

Yanıt Açıklaması: Slavyonofilizm akımı, Çar I. Nikola zamanında (1825- 1855) gittikçe siyasi bir nitelik kazanarak koyu bir milliyetçiliğe dönüştü ve sonuçta “Panislavizm” denen akım ortaya çıktı. Bu dönemde Panislavizm, artık yüksek sesle ifade edilen ve daha organize bir akımdır. Hareketin lideri ise, Moskova Üniversitesi Tarih Profesörü Pogodin idi ve diğer yazar ve aydınlar da, 1841’de kurulan ve başyazarlığını yine Pogodin’in yaptığı bir dergi (Moskvityanin) etrafında toplanmışlardı. Pogodin’e göre, “Panislavizmin önündeki en büyük engeller Avusturya ve Osmanlı İmparatorlukları idi ve bunlar biran önce yıkılmalı ve yerlerine, Rusya’nın öncülüğünde İstanbul merkezli büyük bir Slav imparatorluğu kurulmalıydı”. Bu gurup, Kırım Savaşından sonra 1857’de Moskova’da “Slav Yardım Derneği”ni de kurdu. Dernek, Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın kontrolüne verildiği gibi, derneğin koruyucu başkanlığına da Veliaht Aleksandr (III. Aleksandr) getirildi. Böylece, Rusya için kötü sonuçları olan Kırım Savaşı’ndan sonra Panislavizm güçlenmiş ve artık Rus hükümetinin kontrolüne girerek siyasi nitelik kazanmıştı.

Yanıt Açıklaması: Rusya Osmanlı savaşına girilmesinin baş sorumlusu olduğu gerekçesiyle  II. Abdülhamid ile ihtilafa düşmüş ve Taif’te sürgün edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kılıç alayı: Osmanlı Sultanlarının tahta geçtiklerinde yapılan törendir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Toska: Osmanlı döneminde Müslüman Arnavutlara verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Gladstone'un başında bulunduğu İngiliz Liberal Partisi 1880 yılında iktidara gelmiş ve Osmanlı Devleti'ne karşı düşmanca bir tavır sergilemiştir. Bu tavır, özellikle Ermeni ıslahatı konusunda ve Mısır'ın işgalinde açıkça kendini göstermiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk Osmanlı parlamentosu 19 Mart 1877 tarihinde yapılan bir tören ile açıldı.

Yanıt Açıklaması: Midhat Paşa yenilikçi fikirleri ile Avrupa kamuoyunda ve Tuna Valiliği sırasında yaptığı ıslahatlarıyla da Balkanlarda tanınmaktaydı. Onun sadarete getirilmesi Balkanlarda ıslahatın yapılacağı mesajını taşıyordu. Bu şartlar altında 23 Aralık'da İstanbul Konferansı açıldı ve çalışmalarına başladı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti'nin 12 Nisan 1877 tarihinde ret edilmesi doğrultusunda devletlere nota verilmesini kararlaştırdığı, Osmanlı Devleti'nin onurunu zedeleyecek özellikler taşıyan ve teklif edilen maddeler de ancak savaşta mağlup olmuş bir tarafa teklif edilebilecek nitelikler taşıyan protokol Londra Protokolüdür.

Yanıt Açıklaması: Ayestefanos Antlaşması’na Balkanlar’da yeni kurulan devletlerin itirazları söz konusuydu. Zira, kendilerine bekledikleri kadar toprak verilmemişti. Öyle ki, bağımsızlık kazanan devletlerden Sırbistan, Bosna-Hersek ile Makedonya topraklarının bazı kısımlarına sahip olmak isterken, Dobruca’yı alan Romanya ise Romenler’in yaşadığı Besarabya’yı da Rusya’ya vermek istemiyordu. Ayrıca, Balkan devletleri büyük bir Bulgaristan’ın ortaya çıkmasından hiç hoşnut değildi.

Yanıt Açıklaması: Rusların Balkanlar’da izlediği yoğun Panislavizm politikası, 1877-1878 Osman-Rus Harbi’ne yol açan gelişmelerin başında gelmektedir. Bu nedenle de Panislavizm’in ne olduğunu ve tarihi arka planını ortaya koymakta yarar vardır. Panislavizm, felsefi temelleri daha eskilere gitmesine rağmen, genel olarak 19. yüzyılda, özel olarak da bu yüzyılın ikinci yarısında etkili olan bir ideolojidir. Özellikle 1870’lerden itibaren Avrupa siyasal çevrelerinde kullanılmaya başlanan Panislavizmin ideolojisine göre, bütün Slav ve Ortodoksların müşterek bir tarihi mirası vardır ve bu miras çerçevesinde, Rusya’nın liderliğinde Slavların siyasal birliklerini bir federasyon ya da konfederasyon biçiminde yeniden kurmaları gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Berlin Antlaşması’nın 61. maddesi, Ermenilerin yaşadığı yerlerde ıslahat yapılmasını öngörmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kıbrıs’ın bir üs olarak seçilmesinin muhtelif siyasi, askeri ve ekonomik nedenleri vardı. Öncelikle İngiltere, Osmanlı İmparatorluğu’nu daha yakından takip edebilecek, Rus yayılmasına karşı bir set çekebilecek ve Rusya’yı askeri açıdan kontrol altında tutabilecekti. Adaya yerleşmenin, askeri, ticari ve ekonomik açılardan ve ayrıca diğer Avrupalı devletlere üstünlük sağlama noktasından da pek çok faydaları olacaktı. Kıbrıs, Çanakkale ve İstanbul boğazlarına, Malta Adasından daha yakındı. Ayrıca, Süveyş Kanalı üzerinden Hindistan’a giden deniz ve ticaret yolunun üzerindeydi. Bu sırada, adadaki limanlar ve deniz üsleri konusunda çeşitli fizibilite raporları hazırlanıyordu.

Yanıt Açıklaması: Ali Suâvi, savaş sonunda İstanbul’da toplanan Balkan muhacirlerinden bir grubun yardımıyla, padişahı tahttan indirip yerine tekrar V. Murad’ı geçirmek için Çırağan Sarayı’na bir baskın (Çırağan Baskını) düzenlemiş, ancak başarısızı olmuştur. Doğru cevap A'dır.