Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı

Yanıt Açıklaması: Reâyâ, kiracısı bulunduğu bu toprakları işleyerek elde ettiği mahsulden devlete veya devletin tayin ettiği sipahiye, öşür denilen bir vergiyi ödemekle mükelleftir. Buna göre doğru cevap D (Sipahi) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yıldırım Bâyezid (öl. 1402), Bursa’da bir dâru’l-hayr (hayır evi), bir dâru’ş-şifâ (hastahâne), bir tekke, iki medrese ve bir câmi yaptırmış, bunlara vakıf olarak gelir kaynakları bağlamıştı. Yıldırım, ayrıca Bolu’da bir medrese, çifte hamam ve bir kütüphâne yaptırıp vakfetmişti.

Yanıt Açıklaması: Osman Gazi’nin kanununa dair anekdotta “ezelden” kalmış olma, toplum düze­ nini sağlayan örfi^ kanunlar açısından vazgeçilmez özellik olarak tezahür etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı toplum ve devlet düzeninde meydana gelen değişikliklerin gelenekçi bir bakış açısıyla tahlilini yapan risa^lelerin en çok tanınanı ve belki de en kapsamlısı ise Koçi Beğ Risa^lesi’dir.

Yanıt Açıklaması: Bu tür vakıflar, daha ziyâde kendilerinden doğrudan faydalanılan, hukukî ifâdesiyle aynıyla intifâ olunan vakıf kuruluşlarıdır. Meselâ, bir kişi kendisine âit bir arsa üzerine câmi veya mescid yaptırsa, burada ezân okutsa, başka insanlarla birlikte cemaat olup bizzat namaz kılsa, yahut kendisi bulunsun bulunmasın burada namaz kılınmasına izin vermiş olsa, artık o mekân vakfedilmiş (vakf-ı lâzım) sayılır. Bu tür hareketlerle söz konusu mekânı insanların hizmetine sunduğunu açıkça ortaya koyan kişinin, yaptırdığı câmi veya mescid için ayrıca kadıya (mahkemeye) başvurmasına ve tescil yaptırmasına gerek yoktur. Bu mekân fiilen vakıf hâline gelmiş olur. Kişilerin kendi arâzilerinde, yol kenarlarında veya herhangi şahsın mülkü olmayan alanlarda yaptırdıkları çeşmeler, dereler veya nehirler üzerine kurdukları köprüler ve benzeri yapılar da bu türdendir.

Yanıt Açıklaması: Tarihçi Halil İnalcık'a göre Osmanlı mali ve askeri sistemin kapsamlı bir dönüşüm 1600-1800 yılları arasında olmuştur.

Yanıt Açıklaması: XVI. YÜZYIL SONLARINDAN XVIII. YÜZYIL BAŞLARINA ISLAHAT ÖNERİLERİ IV.Murad’ın vezirlerin işlerini de yoluna koyduğunu belirten Aziz Efendi, sultanın, vezir sayısını da azaltması beklenirken tersini yaparak zaten fazla olan vezir sayısını 8’den 11’e çıkarmasını eleştirmektedir. Bu da ilgi çekici bir nokta, zira ıslahat teklif eden kişiler, genelde devrin sultanını doğrudan tenkit etmekten ziyade, onun gerekli ıslahatı yapmaması durumunda kıyamet gününde sorumlu tutulacağı ikazını yapmakta, daha önceki sultanlardan bazılarını (bilhassa III. Murad’ı) veya veziriâzamları eleştirmekte idiler.

Yanıt Açıklaması: -

Yanıt Açıklaması: Yukarıda kısaca zikredilen birinci grupta yer alan ve bizzat kendilerinden faydalanılan vakıf­lar ise, kendilerinden faydalananların durumlarına göre ayrıca ikiye ayrılırlar: Bunlardan birincisi, zengin-fakir gözetilmeden “herkesin faydalanabileceği” hayır eserleridir. Câmi, mescid, medrese, mektep, kabristan, han, çeşme, bir tür karakol demek olan ribatlar ve benzerleri bu türden vakıf­lardır. Zengin de olsa bir insanın bunlardan faydalanmasında bir mahzur görülmemiştir. Çünkü zengin bile olsa, bir insanın bu tür müesseseleri sâdece kendisi için yaptırması mânâsızdır. Kendilerinden faydalanılan vakıf­ların ikinci grubunu ise, “sâdece fakirlerin karşılıksız faydalanabilecekleri” kuruluşlar oluştururlar. İmâretler (aş- evleri), dâru’ş-şifâlar (hastahâneler) ve özellikle sâdece ihtiyaç sâhiplerinin faydalanmaları için kurulmuş yardıma yönelik vakıf­lar bu türdendir.

Yanıt Açıklaması: Harac-ı muvazzaf. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Vakıflarda vakfın fiilî idâresi mütevellî tarafından yürütülür, nâzır ise mütevellînin de üzerinde yer alarak, bir tür üst kontrol vazîfesi görürdü. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Değirmen klasik dönemin en önemli sanayi tesislerinden biridir. Halkın temel gıda maddesi olan buğday ve arpa buralarda öğütülerek un haline getirilmektedir. Su veya yel ile dönen un değirmenlerinden alınan resme resm-i âsiyâb denmektedir. Buna göre doğru cevap D (Resm-i Asiyâb) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı ceza hukukuna göre suçlular işledikleri suçun cezasına ve zenginlik derecelerine göre ödedikleri para cezasına cürüm denirdi. Buna göre doğru cevap E (Cürüm) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hıristiyanlardan feth olunmuş ve rakabesi yani çıplak mülkiyeti devlete ait olan topraklara Miri araziler denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kırım Hanlığı, Fâtih zamanında Gedik Ahmed Paşa’nın 1475’teki seferi ile Osmanlı devletine bağlanmıştı. Buna göre doğru cevap C (Fatih Sultan Mehmed) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: XV. yüzyılın ortalarından XVI. yüzyılın sonlarına kadar olan devre, çoğu Osmanlı tarihçisi tarafından Osmanlı “klâsik devri” olarak tanımlanır; sonraki dönemde ise bu düzenin şu veya bu ölçüde değiştiği hususlarında önemli ölçüde görüş birliği vardır.

Yanıt Açıklaması: Kelime anlamı “iç, içeri” olan ve hükümdarın resmî ve özel hayatının içiçie geçtiği Enderun’un amiri Babüssaade Ağasıdır. Burası içoğlanların (gulamlar) hizmet ederek hizmet içi eğitim gördüğü bölümdür. Enderun Mektebi II. Murad devrinde Edirne Sarayında kuruldu.

Yanıt Açıklaması: Ta¤flifl: kelime anlamı “Karıştırmak saflığını gidermek. Değerli bir şeyi değeri olmayan şeylerle karıştırmak.” Terim olarak akçenin içindeki gümüş miktarını azaltarak, içine başka, değersiz madenler katılmak anlamını taşır.

Yanıt Açıklaması: Fatih  Orhan Bey için kullanılan diğer isimlerden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Hırzü’l-Mülûk III. Murat'a sunulmuştur.