Osmanlı´da İskan ve Göç

Yanıt Açıklaması: Yıldırım Bayezid, Plevne ve Niğbolu havalisini Mihaloğullarına tevdi ederek buraların imar ve iskân açısından gelişmesini sağlamasının yanı sıra ta uçlarda tampon bölge oluşturdukları bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı taşra teşkilatında kazaların birleşmesiyle oluşan yönetim birimine “Sancak” adı verilmektedir. Bu nedenle sorunun yanıtı (D) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Derbentçiler müslüman veya hıristiyan olabileceği gibi aynı köyde oturan farklı dine mensup kişiler de birlikte derbentci olarak kaydedilebilirdi.

Yanıt Açıklaması: Devletin kuruluş ve yükseliş dönemlerinde Hıristiyan devletlerden ele geçirilen bölgelere bir vatan telakkisi ile Türk ve Müslüman ahalinin yerleştirilmesi, dışa dönük bir iskân siyaseti uyguladığını göstermektedir. Buna karşılık XVI. yüzyılın sonlarından itibaren devletin uzun yıllar savaştığı dönemlerde Anadolu’da ortaya çıkan Celalî İsyanları’nın etkisiyle halkın kırsal kesimden kaçarak, daha güvenli olan şehirlere göç etmeleri sonucu harap olan mahallere aşiretlerin yerleştirilmesi bir iç iskân uygulamasıdır. Bu durum özellikle XVIII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren düşman eline geçen topraklardan Osmanlı sınırlarına doğru başlayan ve siyasî gelişmelerle gittikçe hızlanan göç hareketiyle yeni boyutlar kazanmıştır. Göçmen meselesi ve bunların yerleştirilmesi XIX. yüzyıl boyunca Osmanlı Devleti için önemli meselelerden birisi olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Konar-göçerlerin iskân yerlerine gitmemek için direnmeleri ve iskân mahalline gidenlerin büyük bir kısmının kaçarak, tekrar Anadolu’ya gelmelerinin değişik sebepleri bulunmaktaydı. Bunun ilkini psikolojik sebepler olarak niteleyebiliriz. Konar-göçerler yerleştirildikleri yerlerde yine hayvancılıkla meşgul olmakla beraber buğday, arpa gibi kuru ziraat ürünlerinin ekimini gerçekleştirmekteydi. Bunların bir kısmı yeni hayatlarına intibak etmekte zorluk çekmeye başladılar. Yıllardır konar-göçer hayatı benimseyen insanların birden bire yerleşik hayata geçmeleri ve buna intibak etmeleri çok zordu. Çünkü devamlı sürülerinin peşinde dolaşan at binen, silah kullanan bu insanların dar bir çevrede çiftçilik yaparak hayatlarını sürdürmeleri bir müddetten sonra onlara zor geliyor ve eski hayatlarını özlüyorlardı. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nde reayadan sayılan ancak hayat tarzları dolayısı ile yerleşik halktan ayrılan konar-göçerler, il veya ulus adıyla büyük gruplar hâlinde yaşıyorlardı. Bir ulus küçükten büyüğe doğru sırasıyla oba, mahalle, oymak, cemaat, aşiret ve boylardan meydana gelmekteydi. Uluslar tek bir boydan meydana gelebildikleri gibi değişik boylardan bir araya gelenleri de bulunmaktaydı. Her boyun başında idarî işlerden sorumlu bir bey (boybeyi) bulunurdu.

Yanıt Açıklaması: Mühimme Defterleri denir. Kıbrıs Adası’na ya da yeni fethedilen bir yere gönderilecek aileler için kadılar tarafından tutulan bu defterlerde sürgün hükümleri yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: XVII-XVIII. yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nin iskân faaliyetlerini yürüttüğü bölgeler arasında Çukurova yer alır.

Yanıt Açıklaması: Oba en küçük grup içine girmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yaylak-kışlak mahallerine gidip gelirken, daha önce vermiş oldukları taahhüt senetlerine rağmen yerli halka zarar vermekteydiler. Bu durum, ekili toprakların çiğnenmesi, tahrip edilmesi ve hayvanların gasbedilmesine kadar varmaktaydı. Hatta adam kaçırma, yaralama ve öldürme hadiselerine bile tesadüf edilebiliyordu. Büyük kütleler halinde hareket ettiklerinden dolayı birçok köy ve kasabayı tahrip edebilmekteydiler. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti halkına hizmet etmek, ülkenin iç ve dış güvenliğini, huzurunu, asayişini, sosyal ve ekonomik istikrarını sağlamak amacı ile ülkeyi daha şenlikli yani ıssız yerleri azaltmak için birçok kurum oluşturmuştur. Bunlar›; derbent, köprü, menzil, kale, cami-mektep, han, panayır şeklinde sıralamak mümkündür. Osmanlı Devletinde Yeniçeri Ocağı kaldırıldıktan sonra, yerine kurulan yeni ordu örgütünde görev yapan subayların oluşturduğu askerî sınıftır. Bu nedenle sorunun yanıtı (A) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Çöl beyliği, Halep civarında bulunan Arap aşiretlerine hükümet tarafından tayin edilmiş, onların denetim altına alınmasından ve ayrıca yol kesen eşkıyayı ortadan kaldırmaktan sorumlu tutulan kimsedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Tekke şeyhlerinin birçoğu, daha önce medrese (ilmiye sınıfı) mensupları iken sonraları tasavvufa yönelerek şeyhlik mertebesine yükselmişlerdi. Bu bakımdan tekkelerde yerine göre tefsir, hadis, fıkıh, kelam, tarih konularına da değinilirdi.

Yanıt Açıklaması: Derbentciler bulundukları yerin iktisadî durumuna göre çiftçilik veya hayvancılıkla da meşgul olurlard›. Buna karşılık ise ürettikleri ürünlerinden vergi alınırdı. Derbentçiler sadece yetkili oldukları sahadan sorumlu olup, diğer derbendlere müdahale edemezdi.Her derbent mahalli müstakbel bir iskân topluluğunun daimî olarak oturacağı bir yer olduğundan derbentçilerin ikametleri ve ziraat yapıp geçimlerini sağlayabilmeleri için, kendilerine muayyen miktar arazi dağıtılmaktaydı. Devletin geri hizmet erbabı olan derbentciler emir şeklinde değil de hizmet teklifi olarak kendilerine arz edilmekte idi. Bu nedenle sorunun yanıtı (E) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: XV-XVI. yüzyıllarda gerçekleştirilen sürgün ve iskân faaliyetleri sadece yeni fethedilen bölgelere Anadolu’dan Türk nüfusunun ihracı şeklinde gerçekleşmemiştir. Devlet bulundukları bölgelerde daha önce isyan etmiş veya isyan etme ihtimali bulunan Rumeli’deki bazı Hıristiyan aile ve grupları ülkenin değişik yerlerine sürgüne göndermiştir. Nitekim bu amaçla XVI. yüzyılın ilk yarısında Macaristan’dan 2000 kadar bir nüfus, Gelibolu’ya sürgün edilmiştir. Özellikle XV. yüzyıl içerisinde Osmanlıların Balkan ülkelerini ele geçirdikleri dönemde buralardaki mevcut feodal yapı Osmanlı merkezî yapısına, devlet ve toplum düzenine uygun değildi. Fethin ilk yıllarında buralardaki üretim ve mülkiyet şekillerine dokunulmamış, yerel nüfuzlu ailelerin vergiye bağlanması ile yetinilmiştir. Doğru Cevap A'dır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Osmanlı kaynaklarında “Türkmen” kelimesi ise Akkoyunlu, Karakoyunlu, Safevi ve Anadolu beyliklerinin halkları için kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Fatih Sultan Mehmed İstanbul’un imarı için de büyük gayret sarf etmiştir. Ayasofya’yı câmiye çevirten padişah, k›sa zamanda Fatih Câmisi ve medreselerini, Topkap› Sarayı’nı, Kapalı Çarşı ve Bedesten’i inşa ettirmiştir. Sahn-ı Seman, Fatih 'in İstanbul'u fethinden sonra kurduğu eğitim kurumları arasında en üst düzeyde eğitim veren yüksek öğrenim kurumudur. Galata Kulesi, Bizans İmparatoru Anastasius tarafından 528 yılında Fener Kulesi olarak inşa ettirilmiştir. Bu nedenle sorunun yanıtı (E) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Çeribaşılar bölgedeki asayişi sağlamak, savaş sırasında eşkinci defterlerini çıkarmak ve vergileri toplamakla görevliydiler.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nde reayadan ( toprağı eken çiftçi ) sayılan ancak hayat tarzları dolayısıyla yerleşik halktan ayrılan konar-göçerler, il veya ulus adıyla büyük gruplar halinde yaşıyorlardı. Bir ulus küçükten büyüğe doğru sırasıyla oba, mahalle, oymak, cemaat, aşiret ve boylardan meydan gelmekteydi. Uluslar tek bir boydan meydana gelebildikleri gibi değişik boylardan bir araya gelenleri de bulunmaktaydı.