Orta Çağ ve Yeni Çağ Türk Devletleri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Kutlu bey 1389’da öldü.

Yanıt Açıklaması: Karasu-Kelkit Irmakları arasında Erzincan, Kemah, Divriği ve Şebinkarahisar (Kögonya) kentlerini içine alan bir sahada kurulmuş Anadolu Beyliği Mengüceklerdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Erzurum Saltuklu Beyliğinin merkezi konumundaydı. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Böylece Sirhindî, İslam’ın ikinci bin yılının müceddidi, “müceddid-i Elf-i Sâni” kabul edilmiştir. Gerçekten onun yazıları ve tesiri, Hindistan’da İslamiyet’in, bir takım farklı cereyanlar hâlinde çözülmesini önlemiş ve dinin dışa ve içe ait hayatiyetini temin ederek kuvvetlendirmiştir. Bu husus onun özellikle İslam’ın dini-tasavvufi düşüncesine yaptığı önemli bir hizmettir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklularda da uygulanan ikta geleneğinin bir devamı olarak, idarecilere veya askeri sınıfa “tuyul” adı ile araziler tahsis edilirdi. Tuyul topraklar ya daimi veya bir yıllık süreler ile verilirdi. Askeri sınıftan olup da kendisine tuyul tahsis edilenler, sipahiliği terk etmediği müddetçe ömür boyu toprağı tasarrufunda tutar ve ırsî olarak erkek evladına devredebilirdi. Yıllık olarak tahsis edilen tuyullar ise her yılın sonunda yenilenebilir veya başkasına verilirdi. Bu sistem Selçuklularaki ikta ve Osmanlılardaki tımar sisteminin bir devam idi. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Rüstem Bey’in tahta geçişiyle başlayan iç karışıklıklardan en çok, taht mücadeleleri esnasında serbest kalan ve Şeyh Haydar’ ın müritlerini etrafında toplayarak faaliyetlerini Erzincan ve çevresinde sürdüren Şah İsmail Safevi faydalandı. O, Karakoyunlu oymaklarından Akkoyunlulara dahil olmayanların yanı sıra, Akkoyunlu, Dulkadir, Teke ve Anadolu’nun başka yerlerinden gelen müritleri ile birlikte önce Tebriz’e yürüyerek Elvend Bey’i yendi (1501). Bu yüzden doğru cevap B'dir

Yanıt Açıklaması: Sultan Balaban dönemi 1287 yılında sona ermiştir.

Yanıt Açıklaması: Cüneyd’in şeyhliğine karşı çıkan amcası Cafer, Karakoyunlularla işbirliği yaparak onun Erdebil’den uzaklaşmasını sağladı. Cüneyd, Anadolu’ya gelerek II.Murad’dan kendisine faaliyet gösterebileceği bir yer vermesini istedi. Osmanlı Sultanı bu isteği reddetmesi üzerine Konya’ya giden Cüneyd, Sadreddin Konevî dergahında bir müddet ikamet etti.

Yanıt Açıklaması: Harzemşah Devleti'ni yıkan gelişmelerin merkezinde Cengiz Han liderliğinde olan Moğollar yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Saruhanoğulları (1300-1410) Selçukluların uc emirlerinden ve Germiyanoğulları komutanlarından Saruhan Bey tarafından kurulmuştur. Saruhan Bey’in Harzemşahlar ile Anadolu’ya gelen Saruhan ismindeki bir komutanın torunu olduğu söylenir. Babasının adı Alpağı olup, Çuğa ve Ali Paşa adlarında iki kardeşi vardır. Merkezi Manisa olan beyliğin sınırları içerisinde Menemen, Foça ve Kemalpaşa (Nif) da bulunmaktaydı. Saruhanoğulları, Aydınoğulları, Karasioğulları ve Menteşe beyliği gibi denizci Türkmen beylikleri arasında yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: İnançoğulları: Kurulduğu yerden dolayı Lâdik-Denizli Beyliği adıyla da bilinir. Bu bölge Malazgirt Savaşı’ndan kısa bir süre sonra Türkleşmeye başlamıştır. Nitekim Denizli bölgesine 200 bin çadır halkının yerleştiğini dönemin kaynakları yazar. Ancak beyliği kuran Türkmenler Moğol istilasının ardından Denizli, Honaz ve Dalaman’a göç etmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Uzun Hasan Bey’in Karamanoğulları topraklarında nüfuz sahibi olmaya çalışması, Trabzon’un fethini önleme gayretleri, Osmanlılara karşı Venediklilerle ittifaka girişmesi, hatta Osmanlı topraklarına zaman zaman taarruz etmesi, bu devlet ile ilişkileri savaş noktasına getirdi. Avrupa saraylarında, Fatih Sultan Mehmed’den ayırmak için “Küçük Türk” diye adlandırılan Uzun Hasan Bey’in Osmanlı Devleti’ne karşı rekabete girişmesi heyecanla ve ümitle karşılandı.

Yanıt Açıklaması: ŞAH İSMAİL (1501-1524) 13 yaşında Lahican’dan ayrılan İsmail, Erdebil’e geldi. Ancak burada mukavemet ile karşılaşınca müridlerinin ağırlık merkezi olan Anadolu’ya yöneldi. Erzincan’da Ustacalu Türkmenleri onu coşkuyla karşıladılar. Burada iken her tarafa haberler gönderilerek İsmail’in ortaya çıktığı ve şahlık mücadelesine giriştiği bildirildi. Avşar, Çepni, Ustacalu, Dulkadir, Rumlu, Şamlu, Tekelü Türkmenleri başta olmak üzere Kızılbaş Türkmenler İsmail’in etrafında toplanmaya başladılar. Bu sıralarda Safevîlerden kaçarak bölgeye sığınmış olan Musullu Türkmenleri kılıçtan geçirildi.

Yanıt Açıklaması: Uzun Hasan Bey, Osmanlılara karşı Karamanoğulları, İsfendiyaroğulları, Trabzon Rum Devleti ve Venediklilerle ittifak kurmaya çalıştı. Trabzon Rum imparatoru IV.Yuannis’in kızı Despina ile evlenerek akrabalık bağı kurdu. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Büyük Selçuklu emirlerinden Bilge-Tigin tarafından Garcistan’da satın alınan Anuş-Tigin, zekâ ve dirayeti sayesinde saray hizmetine girmiş ve en önemli saray vazifelerinden biri olan taşddâr’lık mevkiine (Kelime anlamıyla taşdâr,(Farsça) “leğen tutan” demektir. ) kadar yükselmiştir.Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Emir Belek öldürülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Müridlerinin sayısı artan Şeyh Haydar, tarikatın simgesi olarak onlara on iki dilimli kırmızı renkli başlıklar giydirdi. Böylece hem gücünü açığa vurmuş hem de müridlerinin tefrik edilmesini sağlamış oldu. Bundan sonra Safevî tarikatının takipçileri Kızılbaş adıyla anılmaya başladı.

Yanıt Açıklaması: Türkçe ve Farsçayı mahirane kullanan ve yazdıklarıyla dünya edebiyatına bu anlamda eşsiz eserler bırakan bir şair ve yazardı. Babürnâme, Divan adlı eserleri, Çağaatay edebiyatının büyük temsilcisi olarak tanınır.

Yanıt Açıklaması: İlhanlı hakimiyetinin çökmesine paralel olarak Karakoyunlular, Irak’taki Celayirlilerin, Akkoyunlular da Diyarbekir taraflarındaki Sutaylıların hakimiyetini benimsemişlerdi.

Yanıt Açıklaması: Son Babürlü hükümdarı Sirâceddin II. Bahadır Şah’tır. 1837-1858 yılları arasındaki hükümdarlığı döneminde Babürlülerin eski ihtişam ve büyüklüklerinden hiçbir eser kalmamıştı. II. Bahadır Şah 1857’de Delhi’de patlak veren bir ayaklanmaya zoraki bir şekilde önayak olduğu gerekçesiyle İngilizler tarafından sert bir şeklide cezalandırıldı. Aralık 1858’de Birmanya’ya, Rangun’a sürüldü ve 6 Kasım 1862’de orada öldü. Doğru cevap E’dir.