Osmanlı Türkçesi 2

Yanıt Açıklaması: A seçeneğindeki مرقوم merkûm “Yazılmış. Adı geçmiş. Rakamla söylenmiş. Sayılmış.”, B’deki مستور mestûr  “Örtülmüş. Setredilmiş. Gizlenmiş.”, C’deki متبوع metbû‘ “Kendine uyulan. Tâbi olunan.”, D’deki مزين müzeyyen “Bezenip süslenmiş.” anlamında ism-i mef’ûldür. Ancak E seçeneğinde منبت münbit ise “Verimli, verimi bol. İnbat eden, ekini güzel yetiştiren.” anlamındadır ve ism-i mef’ûl değildir.

Yanıt Açıklaması: Bazı isim örnekleri: Âb آب = su, rûz روز = gün, mürg مرغ = kuş, zenbûr زنبور = arı, âsmân آسمان = gök. Zenbûr kelimesinin anlamı tüfek değil arıdır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Farsça sıra sayılarından düvüm دوم veya düyüm ديم “ikinci” manasına gelmektedir. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: A seçeneğindeki zerd kelimesi “sarı” anlamında sıfattır. Ancak B’deki kûtâh “kısa”, C’deki firâvân “fazla bol” D’deki dırâz “uzun” ve E’deki bülend “yüksek” anlamlarında sıfattır. Dolayısıyla A doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: ve Merzifonî Kara Mustafa Paşa bu asırda ibrâz-ı hıdemât-ı azîme ve nâ’il-i fütûhât-ı fâhire olan

Yanıt Açıklaması: İzâfet-i teşbihiyye denilen benzetme tamlaması yapımında da isim tamlamaları kullanılabilir. Sarây-ı dil = سرای دل gönül sarayı, deryâ-yı rahmet = دريای رحمت rahmet deryası, deniz gibi rahmet, âteş-i aşk = آتش عشق aşk ateşi, tîğ-i zebân = تيغ زبان dil kılıcı, kılıç gibi keskin dil, deryâ-yı ilm = دريای علم ilim denizi veya deniz gibi ilm, gibi. Diğer seçeneklerdekiler aidiyet, nisbet ve özel durumları açıklamak için kullanılan isim tamlamalarıdır. Görüldüğü gibi D doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: Transkripsiyon alfabesinde ? harfinin Türkçe karşılığı l harfidir.

Yanıt Açıklaması: cihet (جهت)

Yanıt Açıklaması: Bir kelimenin tekrarı yapılırken baştaki harfin m / م ünsüzü ile değiştirilmesiyle yapılan tekrarlardan oluşan birleşik isimler: Herc ü merc = مرج و هرج karma karışık; hân u mân = مان و خان ev bark; târ u mâr = مار و تار darma dağınık, karma karışık gibi. Bu örneklerdeki birleşik kelimeler و bağlacı olmadan da kullanılabilirler: Herc-merc ; مرج هرج târ-mâr ; مار تار hânmân خانمان gibi. Görüldüğü gibi C doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: Sondaki ( ه , ى,  و ) sessiz harf görevi görüyorsa, o zaman izafet hemzesi veya ye’si getirilmez, harf olduğu gibi okunur. راه سفر / Râh-ı sefer. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: METİN: OKUMA ÇEVİRİ, VE ANLAMA s.149-161

Yanıt Açıklaması: Farsça isim tamlamalarında tamlanan (muzâf) ve tamlayanın (muzâfun-ileyh) her ikisinin de Farsça olması şartı yoktur. Bunlardan birisi Farsça olabildiği gibi her ikisinin de Arapça olmasında bir mahzur yoktur. Burada önemli olan izâfetin yani tamlamanın Farsça karakterli olmasıdır. Bunu da sağlayan -i izafet kesresidir. Bir tamlamanın isim veya sıfat tamlaması olmasını belirleyen husus tamlayanın niteliğidir. Eğer tamlayan isim ise isim tamlaması, sıfat ise sıfat tamlaması şeklini alır.

Yanıt Açıklaması: Arapçada kelimeler çoğul (cem) halinde bulunduklarında dişil kabul edildiklerinden çoğul isimler sıfatla tamlandıklarında sıfatlar da dişil halde yazılırlar. Düvel-i muazzama / دول معظمه , vüzerâ-yı izâm / وزرای عظام , ulemâ-yı kirâm / علمای کرام , memâlik-i mahrûse / ممالک محروسه , hıdemât-ı mebrûre / خدمات مبروره vb. gibi. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Farsça fiillerde geçmiş zaman gövdesi masdarların sonunda bulunan ? nun harfinin atılmasıyla ortaya çıkar. Geçmiş zaman gövdesi çekimli fiil olarak geçmiş zaman teklik üçüncü şahsı ifade eder. İsim olarak da hafifletilmiş masdar da denilen bir fiil-isimdir.

Yanıt Açıklaması: Farsça آويختن âvîhten “asmak” fiilinin emir kökü آويز âvîz biçimindedir. Dolayısıyla A doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: ی -î ekinin birkaç işlevi vardır. 1) Aidiyet ismi yapar. Ülke, millet, aile isimlerinin sonuna konulduğunda mensubiyet bildirir. 2) Alet isimlerinin sonuna geldiğinde o aleti kullananı belirtir. 3) Mücerret (soyut) isim yapar. B seçeneğindeki pâlânî “palancı”, C’deki Tebrîzî “Tebrizli”, D’deki İstanbulî “İstanbullu” ve E’deki çengî “çeng sazını çalan” anlamlarındadır. Ancak A seçeneğindeki nevmîdî “ümitsizlik” anlamındadır.

Yanıt Açıklaması: Farsçadaبان -bân meslek sahibi ismiyle beraber muhafazalık ismi yapmakta kullanılır: غبانبا bâğ-bân = bağ bekçisi, bahçevan; نکهبان nigeh-bân=bekçi, muhafız; بان سايه sâye-bân = gölgelik, şemsiye; بادبان bâd-bân = yelken, شتربان şütür-bân = deveci,پاسبان pâs-bân = bekçi gibi. Bu ek, seçeneklerde yalnızca B’deki nigeh-bân kelimesinde bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Farsçada ister isim tamlaması olsun ister sıfat tamlaması olsun her zaman iki kelimeden meydana gelmezler. Bazen üç, dört, beş vs. sayıdaki kelime veya kelime grupları bir araya gelerek bir tamlama oluşturabilirler. Tamlamada kullanılan kelime sayısı kaç olursa olsun bir tamlanan ve bir tamlayan unsur vardır. Burada yine belirleyici olan tamlayan grubun durumudur. Tamlayan kelime veya kelimeler isim oluşturuyorsa tamlamanın bütünü isim tamlaması olur. Tamlayanlar sıfat ise tamlamanın bütünü sıfat tamlaması olur.

Yanıt Açıklaması: Metinde altı çizilerek işaretlenen مدعى müdde‘â kelimesi “iddia olunan, dava olunan şey; asılsız iddia edilen” anlamlarına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Elçi;Çarığımı çıkarmayışımın sebebi ise sizin beni gelenek üzere karşılamadığınızı görünce ihtimtal ki ayakta da bekletirsiniz diye düşünmemdir” dedi. Doğru cevap C'dir.