Hellen ve Roma Tarihi

Yanıt Açıklaması: Senato tarafından Antoninus’a pius lakabı verilmiştir. Bu lâkap onun adıyla bütünleşti ve bundan böyle Antoninus Pius olarak anılmaya başlandı.

Yanıt Açıklaması: 1299’da Osmanlı İmparatorluğu kurulmuş, 1776 yılında Amerika bağımsızlığını ilan etmiş, 1789’da Fransız ihtilali yapılmıştı. 1881 yılı ise Mustafa Kemal’in doğum yılı idi. Bu tarihler dışında kalan 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’u ele geçirip Doğu Roma İmparatorluğu’na (Bizans) son vermiştir.

Yanıt Açıklaması: Claudius’tan sonra Roma tahtına Nero çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Primus inter pares eşler arasında birinci anlamına geliyordu. Pontifex Maximus, devletin dini liderine verilen unvan iken; pater patriae vatanın babası demekti. Principatus, tek adamın – birinci yurttaşın hükmü anlamına gelen imparatorluk tanımıydı. Imperium maius proconsulare ise princepse(birinci yurttaş) Senatus eyaletlerinin idaresine müdahale yetkisi idi. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Roma’nın kuruluş efsanesi, Romalı ozan Vergilius’un Roma’nın ulusal destanı sayılan Aeneis destanında anlatılır.

Yanıt Açıklaması: “Donativum” imparatorun, imparator seçildikten sonra “praetor” muhafızlarına yaptığı bağışın adıdır. Bu olgu Osmanlı’daki “cülus” bahşişine benzer.

Yanıt Açıklaması: Çocukluğu ve gençliği Hristiyanlığı öğrenerek geçirmiş Iulianus giderek Hristiyanlıktan uzaklaştı. Pergamon ve Ephesos’ta aldığı pagan yanlısı derslerin de etkisiyle Constantinus’un başlattığı Hristiyan egemenliğine karşı gelip eski pagan tanrılarına tapmaya başladı. Bu sebeple lakabı “apostata” (dönme) oldu.

Yanıt Açıklaması: Dinsel işler ve yetki, Pontifex Maximus denen baş rahibin sorumluluğundaydı. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Roma’da Commodus’tan önce uzun yıllardır Roma imparatorları devlet içinde en iyiler veya güvenilir olanlar arasından -evlat edinme yöntemiyle (adoptatio)- seçiliyordu. Commodus ile beraber tekrar babadan oğula geçen bir imparatorluk söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Augustus zamanında meydana gelen önemli olaylar arasında; Arabia’nın Roma’ya bağlanması (M.Ö. 24), Galatia kralı Amyntas’ın öldürülmesi üzerine Galatia’nın Roma eyaleti yapılması (M.Ö. 25), Bosporos Krallığı’nın Roma’ya bağlı vasal krallık yapılması (M.Ö. 14), Varus komutasındaki Roma birliğinin Teutoburg Ormanı’nda Germanlarca pusuya düşürülüp yok edilmesi (M.Ö. 9), Trakya’da vasal bir krallık kurulması, Syria (Suriye) ve Iudaea’nın Roma eyaleti olması yer almaktadır. Ancak Pers İmparatorluğu’na son verilmesi ve Lydia ve Troya’nın Roma’ya bağlanması yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ege Dünyası, M.Ö. yaklaşık 3100 yılı civarında tarih öncesi çağlardan çıkmış ve “Tunç Çağı” olarak adlandırılan bir sürece girmiştir. Bu süreç yaklaşık M.Ö. 1100 civarında tamamlanır. Ancak bu tarihler daha ziyade Girit ve Yunanistan için geçerlidir; Kikladlarda süreç daha önce (M.Ö. 1400 civarında) son bulmuştur. Dönemin Tunç Çağı olarak adlandırılmasının nedeni, bakır-kalay alaşımı olan tunçtan yapılmış eşyaların ya da silahların Ege Dünyası’nda görülmeye başlamasıdır. Fakat bu metal objeler nispeten nadir olup, daha çok toplumun üst tabakalarındaki kişilerin elindedir. Tunç Çağı'nın yaklaşık ilk bin yılı İlk Tunç Çağı’nı kapsamaktadır. Tunç Çağı, Girit’te Minos, adalarda Kiklad, Yunanistan’da ise Hellas olarak adlandırılır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Askeri başarısızlık önermesi Sasaniler'e esir düşen Valerianus için bir nebze doğru kabul edilebilecek olsa da Özellikle Gallienus için askeri başarısızlıktan bahsetmek, Gallienus'un Germanlar ve Iuthung kabilesi karşısındaki zaferleri göz önüne alındığında pek de isabetli olmayacaktır. Yine sözü geçen dönemde Valerianus'un doğu seferi esnasında İmparatorluğun batısında Gallienus'u yetkili bırakması da bir bölünme olarak yorumlanabilir nitelikte değildir. Burada söz konusu olan bir bölünme değil aynı egemenlik biçimi içerisindeki koşullu bir yetki devridir. Yine aynı dönemde bazı eyaletler üzerinde kontrolün yitirilmiş olması tüm eyaletlere teşmil edilebilecek bir olgu değildir. Sözü geçen imparatorların Roma'nın ihtişamını kaybetmesindeki rolü ise asli olmayıp, zaten başlamış ve işlemekte olan bir sürecin içinde bulunmak olarak tanımlanabilecektir; yani Roma sözü geçen imparatorlar dönemdinde zaten ihtişamını kaybetme sürecinin içerisindedir. Bu bağlamda seçeneklerde doğruluğundan kesin bir biçimde emin olunabilecek tek önerme İmparatorluğun içeride ve dışarıda ciddi bir askeri mücadele yürütmekte oluşu ve bu mücadele zorlandığıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Traianus’un ilk askeri harekâtı bugünkü Romanya sınırları içinde kalan Dacia’ya olmuştur. Dac savaşlarından sonra Dacia’da Roma eyaleti oluşturuldu. Dac başkenti Sarmizegethusa bundan böyle Roma kolonisi yapılarak Ulpia Traiana adı verildi.

Yanıt Açıklaması: Etrüsklerin ilk yerleşim yerleri Latium değil, Etruria idi. Kendi dilleri Etrüskçe’yi kullanan bu toplum, dini inanç ve kehanetlere sahipti ve bu adetleri Doğu kültürüyle ortak noktalara sahipti. Kendilerinin de Doğu kökenli olduklarına inanan Etrüskler bir bölgeyi ele geçirmeyi planladığında sistem olarak her zaman 12 adet kent-devlet kurmayı öngörmüş olsalar da, yapılan bulgular sonucunda bunun her zaman böyle uygulanmadığı gözlemlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: III. Gordianus önce Tranquillina ile evlenmiş, ardından kısa hükmü sırasında Gothlara ve Sasanilere karşı başarılar elde edip Doğu Roma’nın egemenliğini tekrar sağlamıştır ve ölmüştür. Decius ise Hristiyanlara karşı savaşmış, Gothlara karşı başarılı hamlelerde bulunmuştur. Ancak Decius’un imparatorluğunun onaylanması Philippus’la Verona’da yapılan savaş ve Philippus’un yenilmesinden sonra gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Valerianus zamanında da imparatorluk her tarafta sıkıntılı bir dönem yaşıyordu. Valerianus, Sasanilere karşı savaşmak için Doğu’ya hareket etti. Doğu’dayken baş gösteren veba salgını nedeniyle ordusu zayışayan Valerianus, Edessa’da (Urfa) Sasaniler tarafından kuşatıldı ve esir alındı. Valerianus’un Sasanilerin eline düşmesinden sonra yerine Gallienus geçti.

Yanıt Açıklaması: Etrüsk kökenli ilk kral Tarquinius Priscus (M.Ö. yak. 616-579) idi. Daha sonra sırasıyla Servius Tullius (M.Ö. yak. 578-535) ve Tarquinius Superbus (M.Ö. yak. 535-510) Roma tahtına geçti.

Yanıt Açıklaması: Khrysopolis zaferinden sonra Constantinus tek başına imparatorluğun hâkimi oldu. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Her ne kadar M.Ö. 490-479 arasındaki savaşlardan sonra Persler geriye püskürtülmüşlerse de, adalar ve Anadolu’daki kentler için Pers tehlikesi halen mevcut idi. Bu nedenle Hellenlerin bir birlik kurmaları kaçınılmazdı. M.Ö. 478 / 477 tarihinde, Pers tehlikesini ortadan kaldırmak ve onların Yunanistan’da yaptıkları tahribatın öcünü almak için Atina tarafından kurulan Birliğin merkezi Delos Adası idi.