Büyük Selçuklu Tarihi

Yanıt Açıklaması: Müeyyed Ayaba Kamaç’ın torunudur.

Yanıt Açıklaması: XII. yüzyılın başlarında, Suriye ve Irak Selçuklularının toprakları üzerinde merkezî otoritenin zayıflamasına paralel olarak atabeglik adı verilen bazı hanedanlar ortaya çıktı. Bunların başlıcaları Togteginliler (Suriye), Zengîler (Cezîre ve Suriye), İldenizliler (Âzerbaycan), Salgurlular (Fars)’dır.

Yanıt Açıklaması: Bu sisteme ikta sistemi denir.

Yanıt Açıklaması: Kirman İran’ın güneyinde merkezi de Kirman şehri olan bir eyalettir.

Yanıt Açıklaması: Selçukluların ilk sikkesi 1025 yılında Nur Kasabası yakınındaki Kermîne’de basılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ömer Hayyam şiir dışında cebirle ilgilenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Gürcüler; Büyük Selçuklu Devletinin mücadele ettiği gayrimüslim güçlerden bir tanesidir.

Yanıt Açıklaması: Sultan Arslanşah ve İldeniz, Doğu Anadolu’daki Türk beylerinin de katılımı ile Gürcistan’a bir sefer düzenleyen ve Gürcü ordusunu bozguna uğratıp ilerleyişini durdurmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Gazneliler, Dandânakân savaşıyla Horasan ve İran’daki hâkimiyetlerine son verildikten sonra Afganistan ve Kuzey Hindistan’daki topraklarına çekilmişlerdi.  Doğru cevap B dir.

Yanıt Açıklaması: İbrahim Yinal’ın müstakil bir hâkimiyet kurmak istemesi Tuğrul Bey’in Bizans’la bir süre ara vermesine neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Fuzuli Selçuklular döneminde yetişmiş ilim ve kültür adamlarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: El-Harakî’nin en meşhur eseri et-Tebsıra fî İlmi’l-Hey’e’yi Sultan Sancar’ın veziri Nasîrüddin Mahmud el-Hârizmî’nin oğlu Emîr-i Hâcib fiemseddin Ali’ye ithaf etmiştir. Müntehe’l-İdrâk isimli eserini ise, öğrencilerine aklî ve riyazî ilimleri öğretmek için yazdığını belirtmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tutuş, Rey Savaşı’nda yaralı olarak yakalanıp öldürülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Teşkilatta olduğu gibi kültür hayatında da Selçuluların mirasçısı olan diğer atabeylikler gibi, Salgurlular da zengin imar faaliyetleriyle Fars’ı donattılar. Moğolların Harezmşahları ortadan kaldırması üzerine Salgurlular Moğolların idaresini kabul ettiler. Onların bu siyaseti bölgeyi bir süre daha Moğolların saldırılarından korudu. Salgurluların başşehri Şiraz, Moğolların önünden kaçan birçok ilim adamı ve edibin sığınağı oldu. Salgurluların ilim ve sanat hâmiliği, Şiraz’ı bir kültür merkezi haline getirdi. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Karahanlılar, Büyük Selçukluların ardıllarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Karahanlılar Türkistan Hanları olarak anılan devlettir, Selçuklularla daha devlet olmadan önce bile temas halinde bulunmuşlardır. Ceyhun nehri sınırında komşulukları Selçuklu üstünlüğünde devam etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ani, Bizans İmparatorluğu’nun Ermeniler’i iç bölgelere tehcir politikası çerçevesinde, Bizans tarafından ilhâk edilmiş olup Bizanslı bir vali ve garnizon komutanı tarafından korunuyordu. Son derece müstahkem bir şehir olan Ani üç taraftan Arpaçay Nehri, diğer taraftan ise her birinin üzerinde kaleler bulunan dağlarla çevrili idi. Bu dağlık taraf ayrıca Arpaçay’dan bağlanan sularla doldurulmuş bir hendekle de tahkim edilmişti. Ani’nin savunmasından sorumlu komutanların iç kaleye çekilmesi ahâlinin direncini kırdı. Yeniden saldırıya geçen Selçuklu ordusu saman ve toprak çuvallarıyla hendeği doldurmak suretiyle Ani’ye girdi. Onbinlerce insanın toplanmış olduğu ifade edilen şehirde pek çok esir ve ganimet alındı (16 Ağustos 1064).

Yanıt Açıklaması: Malazgirt Zaferi, s.57

Yanıt Açıklaması: Anadolu ve Suriye Siyaseti, s.62

Yanıt Açıklaması: Nizamilmülk Sultan Melikşah’ın isteği üzerine meşhur Siyâsetnâme isimli eserini yazdı. Bu eser siyasetname türünün genel özelliklerinin yanında, farklı olarak bir devlet teşkilatında bulunması gereken makam ve memuriyetleri de ele alır. Bunların özellikleri, neden gerekli oldukları hikâyelerle pekiştirilerek anlatılır. Bu bakımdan Selçuklu devlet teşkilatının bizzat kendisini olmasa da, onda olması gereken hususları ele alması büyük önem taşımaktadır.