İslam Tarihi ve Medeniyeti 1

Yanıt Açıklaması: İlk bakışta Müslümanların aleyhine gibi görünen ve bu yüzden ashabın tepki gösterdiği antlaşmada Hz. Peygamber’in hedefi Hendek Gazvesi’nde Medine’yi muhasara eden düşman ittifakını parçalamaktı. Nitekim o, bu antlaşma ile Kureyş’in Hayber Yahudileri ve Gatafa^n kabilesine karşı tarafsızlığını sağlamış, Hudeybiye dönüşün de Hayber üzerine yürüme imka^nını elde etmiştir. Diğer taraftan o güne kadar Müslümanları tanımayan, onları muhatap saymayan Kureyşli müşrikler, bu antlaş ma ile Müslümanları kendileriyle denk bir taraf olarak kabul etmiş oldular. Bu sonuç hem müşrik hem de Müslüman olan kabilelerin Hz. Peygamber’le temas kur malarını kolaylaştırmış, isla^m davetinin kendilerine kolayca ulaşmasını sağlamıştır. Nitekim isla^miyet Arap yarımadasında hızla yayılmaya devam etti; öyle ki Hudeybiye anlaşmasından Mekke’nin fethine kadar geçen iki yıl içinde Müslüman olanların sayısı, o güne kadar geçen on sekiz yıl içindeki sayıyı aştı. Ayrıca çevre ülkelerin devlet başkanlarına isla^m’a davet mektupları gönderilmesi mümkün hale gel di. Bu münasebetle inen Kur’anı Kerim’in 48. su^resi Fetih su^resi adıyla anılmış ve sözü edilen antlaşma Allah’tan gelen bir fetih ve ilahi^ yardım olarak nitelendirilmiştir

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt A'dır. Emevîlere karşı Abbasî propagandasının ve yer altı faaliyetlerinin yürütüldüğü merkez Kûfe'ydi.

Yanıt Açıklaması: Hulefâ-yi Râşidîn döneminde başlayan fetih hareketleri iç siyasi olaylar sebebiyle ara sıra kesintiye uğrasa da durmaksızın sürdü. Sonuçta Müslümanlar tarafından Sâsânî İmparatorluğu’na tâbi Irak, İran ve Azerbaycan ile Bizans İmparatorluğu’na ait Suriye, el-Cezîre ve Filistin ele geçirildi. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bizans seferleri Velid b. Abdülmelik zamanında yapılmamıştır. Kardeşi Süleyman b. Abdülmelik zamanında yapılmıştır. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: I. Alfonso

Yanıt Açıklaması: Müslümanları durdurmak isteyen Kumandan Rüstem yeni kuvvetler ve birkaç fille takviye ettiği Sâsânî ordusunu Ebû Ubeyd’in üzerine gönderdi. Ordusunu Fırat nehri üzerindeki daha sonra adıyla meşhur olan bir köprüden düşmanın bulunduğu tarafa geçirmeye karar veren ve bu karara muhalefet edenleri de korkaklıkla suçlayan Ebû Ubeyd, ordu karşı yakaya geçtikten sonra köprüyü yıktırdı. İki ordu arasında şiddetli bir çarpışma başladı. Müslüman süvariler fillerden ürken atlarına hâkim olamadılar. Savaş meydanının darlığı ve köprünün yıkılmış olması gibi sebeplerle manevra imkânı kalmayınca çarpışma Müslümanların aleyhine gelişti. Ebû Ubeyd askerlerinin mühim bir kısmıyla birlikte şehit oldu (634). Köprü Savaşı denilen bu olay İslâm kuvvetlerinin Irak cephesinde ilk yenilgisidir.

Yanıt Açıklaması: Endülüs 756 yılında Abdurrahman’ın Endülüs Emevi Devletini kurmasıyla siyasi bir teşekkül oldu ve 929 yılına kadar Emir adı verilen idareciler tarafından yönetildi.

Yanıt Açıklaması: Önce Hz. Ali, ardından oğlu Hz. Hasan ile girdiği iktidar mücadelesinin sonunda başarılı olarak kılıç zoruyla halife olan Muâviye’ye iç politikada muhalif başlıca iki grup vardı: Birincisi, dinin bazı emirlerini diğer gruplardan çok farklı yorumlayan ve kendilerinden olmayan Müslümanların kanını akıtmayı dinî bir mecburiyet sayan ihtilâlci Haricîler, ikincisi, halifeliğin Hz. Ali evlâdının hakkı olduğunu iddia eden Hz. Ali taraftarları. Önemli iç savaşlardan çıkmış ve büyük ölçüde siyasete kaymış olan İslâm toplumunun başına geçen Muâviye’yi bekleyen en önemli mesele bu iki muhalefet grubunun itaat altına alınmasıydı.

Yanıt Açıklaması: III.Abdurrahmana kadar Endülüs hükümdarlarına emir denilmekteydi. Kuzey Afrika’dan bastıran Fatımilerin halifelik iddiaları Endülüs’ü zorlayunca 929’da III.Abdurrahman kendisini halife ilan etti.

Yanıt Açıklaması: Arapçada ilk, birinci anlamındaki evvel kelimesinin çoğuludur. Yaygın olarak ilmü’l-evâil adlı tarihî ve edebî disiplin çerçevesinde ‘tarihte ilkler’ üzerine yazılmış eserler anlamında kullanılır. Bu eserlerdeki bilgiler İslâm öncesi dönem, Asr-ı saadet ve daha sonrası olmak üzere üç bölümde ele alınır. Evâil kitapları sadece edebiyat ve ilimler tarihi bakımından değil Müslümanların kültür tarihini nasıl değerlendirdikleri konusunda da zengin bir kaynaktır. İslâm felsefecileri evâili deney öncesi ilk bilgiler veya bir ilmin dayandığı temel ilkeler anlamında kullanmışlardır.

Yanıt Açıklaması: İslâm tarihinin en acı olaylarından biri olan Kerbela Vakası, Yezid’in nefretle anılmasında, İslâm dünyasının siyasi ve itikadî açıdan bölünmesinde, önceden nazarî bir siyasî görüş durumunda olan ?iîliğin bir akide halini almasında etkili olmuş ve pek çok isyanın temel sebeplerinden birini teşkil etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Muaviye ve Hz. Ali’ye ait ordular haziran 657 tarihinde Suriye’deki Sıffin ovasında karşı karşıya geldiler, iki ordu arasındaki barış görüşmeleri başarısız olunca 19 Temmuz 657 tarihinde Sıffin savaşı başladı.

Yanıt Açıklaması: La Giralda Muvahhidler döneminde önce İşbiliye Camii’nin minaresi olarak yapılıp sonra da çan kulesine dönüştürülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Velid, babası Abdülmelik’ten aldığı bürokratik mirası korurken, kardeşi Süleyman bunun tam tersini benimsedi. İşbaşına gelir gelmez çoğu Haccâc’ı n ekibinden olan vali ve komutanları görevlerinden alarak yerlerine yenilerini atadı. Bunlardan kendisinin tahta vâris olmasını engelleme teşebbüsüne katılarak ağabeyi Velid’i destekleyenleri cezalandırdı. Kurbanların başında Muhammed b. Kasım es-Sekafî, Kuteybe b. Müslim ve Musa b. Nusayr gibi bir önceki dönemin başarılı kumandan ve valileri geliyordu. Devlete büyük hizmeti olan kimseleri şahsi sebepler yüzünden cezalandırılması hatasına düşüldüğü Süleyman döneminde, iç siyasette ve bürokrasideki önemli değişiklikler yapılmasında Yezid b. Muhelleb etkin bir rol üstlendi. Yezid’in bu aktişiği devlet yönetiminde Yemenlilerin öne çıkmasını beraberinde getirdi. Bundan sonraki süreçte güneyli ve kuzeyli Araplar 174 İslam Tarihi ve Medeniyeti-I arasındaki rekabet ve mücadele Emevî Devleti’nin geleceğini etkileyen ana etkenlerden biri oldu.

Yanıt Açıklaması: Müslümanların başarıları üzerine Bizans imparatoru Herakleios Hıristiyan Araplar ve Ermeniler destekli Theodoros Trithurios kumandasında 50.000-100.000 kişilik büyük bir ordu hazırladı. Bizans’ın yaptığı bu hazırlıkları öğrenen Halid b. Velid, Humus ve Dımaşk’taki birlikleri de çağırarak 25.000’i aşkın bir kuvvetle Yermûk vadisine geldi. 636 yılı yaz sıcağında iki ordu üç ay herhangi bir savaş olmaksızın bekledi. Buraya büyük ümitlerle gelen Bizans ordusu 20 Ağustos 636 günü cereyan eden savaşta ağır bir yenilgiye uğradı. Bizans ordusunun kumandanı Theodoros öldürüldü; kurtulan askerler Filistin, Antakya, el-Cezîre ve Irminiyye’ye kaçtılar.

Yanıt Açıklaması: Adını Hz. Âişe’nin bindiği deveden (cemel) alan Cemel Vakası kısa sürede Hz. Ali’nin galibiyetiyle sonuçlandı (Aralık 656). Talha ve Zübeyr dâhil olmak üzere pek çok Müslüman hayatını kaybetti. Hz. Peygamberin vefatından sonra ortaya çıkan ilk iç savaş olan Cemel Vakası, etkilerini günümüze kadar devam ettirmiştir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber gençliğinde çobanlık yapmış,  Hz. Hatice ile evlenmesinden sonra ise ticaretle iştigal etmiştir. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber artan rahatsızlığına rağmen Mescid-i Nebevî’ye giderek, Zeyd b. Hârise’yi Mûte Savaşı için kumandan tayin ettiği günleri hatırlatarak itirazların yersizliğini şöyle dile getirdi: “Daha önce onun babasını kumandan tayin etmeme de karşı çıkmıştınız. Babası kumandanlığa nasıl lâyık ise oğlu da öyle lâyıktır. Hz. Muhammed Üsâme b. Zeyd ’i orduya komutan olarak tayin etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hulefa^-yi Ra^şdi^n döneminden (632-661) sonra Suriye’nin merkezi Dımaşk’ta kurulan Emevi^ler Devleti, adını kurucusu Mua^viye b. Ebu^ Süfya^n’ın mensup olduğu Beni^ U¨meyye kabilesinden almıştır. Doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yaklaşık yirmi bağımsız emîrliğin hüküm sürdüğü bu dönemde, bazı emîrlikler güçleriyle öne çıktılar. İşbîliye’de (Sevilla) Abbâdîler, Tuleytula’da Zünnûnîler, Kurtuba’da (Cordoba) Cehverîler, Mâleka’da (Málaga) Hammûdîler, Sarakusta’da (Zaragoza) Hûdîler, Endülüs’ün batı kesiminde Eftasîler ve Gırnata’da (Granada) Zîrîler bunlardandır. Birbirleriyle sürekli mücadele halinde olan bu emîrliklerin nihaî hedefleri, yıkılan Endülüs Emevî Devleti’nin topraklarına sahip olmaktı.