İslam Tarihi ve Medeniyeti 1

Yanıt Açıklaması: Endülüs Emevî Devleti I. Abdurrahman ile resmen başladı.

Yanıt Açıklaması: Endülüs'te babasının hareketli ve sürekli mücadele halinde olan devrinden daha sakin ve rahat bir döneme geçiş olan "Hişam Dönemi" Huzur ve Barış dönemi olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Medine’nin güneybatısında yer alan Akîk vadisinin aşağı kısmında yer alan bir kuyudur. Hicretten sonra Müslümanların su sıkıntısıyla karşılaşmaları üzerine Hz. Osman tarafından satın alınarak sebil haline getirilmiştir. Hz. Osman’ın İslâm’da ilk vakıf örneklerinden olan bu davranışı Hz. Peygamber tarafından övülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Nasriler gerek Kuzey Afrika'daki gerekse İber Yarımadası'ndaki komşu devletlerle olan ilişkilerinde bir denge siyaseti izleyerek menfaatleri doğrultusunda ittifaklar kurmuşlardır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber’in vefatına kadar Arap yarımadasında siyasî birlik sağlanmış olmakla birlikte, esas anlamıyla bir İslamlaşma gerçekleşmemişti. Zira eski putperestlik inanç ve alışkanlıklarını bütünüyle terk edemeyen bazı kabilelerin İslâm’a girişleri üzerinden çok az bir süre geçtiğinden onların yeni dine inanışları yüzeysel boyutta kalmıştı. Bu durum gerçek bir İslamlaşmadan ziyade, kabilelerin bir kısmı için Medine’ye siyasî bağlılık anlaşmasından öte bir şey değildi. Hz. Peygamber’in Veda Haccından dönüp Medine’de rahatsızlandığı günlerde bazı yalancı kimselerin peygamberlik iddiasıyla ortaya çıkmasıyla ridde olayları başladı.

Yanıt Açıklaması: Endülüs’te valiler dönemi 714-756 yılları arasındaki dönemdir. Toplam 42 yıl sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde fetihler Hazar ülkesi, Orta Asya ve Hindistan, Kuzey Afrika ve İspanya ile Anadolu üzerinde yoğunlaştı.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ali’ye karşı başlatılan muhalefetin ana sebebini Hz. Osman’ın katilleri meselesi teşkil ediyordu. Hz. Âişe ile birlikte Talha ve Zübeyr öncülüğünde Mekke’de oluşan hareketin amacı, bu katillerin cezalandırılmasını sağlamaktı. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: 724-725 yıllarında Horasan’dan yola çıkan Emevi ordusu Fergana ve Belh istikametine ilerlerken Taşkent kuşatması sırasında Türgiş Hanı Sulu’nun baskınına uğradı ve ağır kayıplar vererek;Hucend ‘e döndü. Maveraünnehir’de üstünlük Türklere geçti. 730 yılına kadar Emevi vali ve kumandanları bölge de istikrarı tayin etmekle uğraştılar. Bölge kumandanlarından Cüneyd Semerkend’ı kuşatan Türklere karşı verdiği savaşta büyük kayıplar vermesine rağmen şehri kurtardı.

Yanıt Açıklaması: Hz. Muhammed yirmi yaşında bir antlaşma için yapılan toplantıya katıldı. Toplantı Mekke’ye hac ve ticaret için gelen zayıf ve güçsüz kimselere yapılan haksızlıklar, ayrıca sık sık ortaya çıkan kabileler arası savaşlar karşısında Hz. Peygamber’in amcası Zübeyr b. Abdülmuttalib’in girişimiyle Mekke’nin en zengin, yaşlı ve nüfuzlu kabile reisi durumundaki Abdullah b. Cüd’ân et-Teymî’nin başkanlığında yapıldı. Hz. Muhammed peygamberliği döneminde de bu ittifaktan övgüyle bahsetmiş ve şöyle demiştir: “Ben Abdullah b. Cüd’ân’ın evinde yapılan antlaşmaya katılmıştım ki, bunu güzel ve kızıl develere değişmem. Bugün de böyle bir antlaşmaya çağrılsam tereddüt etmeden giderim. Bu anlaşma Hilfu’l-fudûl'dür. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Halid B. Velid ordunun başına getirildi.

Yanıt Açıklaması: Hz. Osman, Medine’de içme suyu sıkıntısının yaşandığı bir sırada Rûme Kuyusu’nu satın alarak Müslümanların istifadesine sunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber Bedir Savaşı’na giderken Osman’ı hasta olan kızının başında Medine’de bıraktı. Zafer müjdesinin Medine’ye ulaştığı gün Rukıyye öldü. Hz. Peygamber, Bedir’e katılanlardan sayarak ganimetten hisse verdiği Hz. Osman’ı daha sonra diğer kızı Ümmü Külsûm ile evlendirdi. 630 yılında onun da vefatı üzerine evlenecek başka kızı olsaydı onu da vereceğini söyleyerek damat olarak memnuniyetini dile getirdi. Onun en meşhur lakabı Hz. Peygamber’in iki kızıyla evlendiği için iki nur sahibi anlamında ‘zü’n-nûreyn’dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Osman’ın şehadetine çok üzülen ve Medine olundayken Mekke’ye dönen Hz. Aişe Hz. Osman’ın katillerinin cezalandırılması için kamuoyu oluşturmaya başladıktan sonra Medine ve civardan grupların katılımıyla önemli bir güce ulaşır ve taleplerini elde etmek için Basra’ya doğru yola çıkar, Onu engellemek isteyen Hz. Ali 3000 kişilik bir kuvettle peşinden Basra’ya gider burada Tarafların istememesine ragmen her iki grubuda kışkırtan isyancılar büyük bir çatışma başlatırlar. Çatışmalar Hz. Aişe’nin devesinin civarında cereyan ettiği için olaya cemel vakası denir. Cemel vakası Hz. Ali’nin kesin üstünlüğü ile sonlanır.

Yanıt Açıklaması: Ukbe b. Nâfi’ de Mağrib fetihleri için üs olarak kullanmak amacıyla Kayrevan karargâh şehrini kurdu (670) ve harekâtını Atlas Okyanusu’na doğru genişletirken başarılı politikasıyla bölge halkı Berberilerin İslâm’a girmesini hızlandırdı.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ali, Hz. Osman döneminde yaşanan olayların en önemli sorumlular› olarak valilerini görüyor ve onları görevlerinde bırakmayı asla düşünmüyordu. Ali’nin ilk icraatı, Hz. Osman Zaman’ındaki olayların en önemli sebeplerinden saydığı valileri görevlerinden alıp yerlerine yenilerini tayin etmek oldu. Vali tayinlerini bir süre ertelemesini ve özellikle Suriye valisi Muâviye’yi azilde acele etmemesini tavsiye edenleri dinlemedi. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber hicretten yedi ay sonraki (Mart 623) dönemden başlamak üzere bir yıla yaklaşan bir süre içinde, Medine’ye sığınmış bulunan Müslümanları Kureyşlilerin tehdidinden korumak, Müslümanların bir güç olduğunu onlara göstermek amacıyla Sîfülbahr Seriyyesi, Buvât Gazvesi, Ebva Gazvesi, Uşeyre Gazvesi vb. gibi sekiz kadar askerî operasyon gerçekleştirdi.

Yanıt Açıklaması: (A = Abdullah b. Zübeyr muhalefet lideriydi, Amr b. Zübeyr Yezid ordusu kumandanı.) (B =  Kuşatma iki ay sürmüştür.) (C = Kabe kuşatma sırasında büyük hasarlar almıştır.) (D = Yezid’in ölüm haberinden sonra kaldırılmıştır.)

Yanıt Açıklaması: Hz. Ömer’in, halife seçmek üzere görevlendirdiği heyet, üyelerden Talha b. Ubeydullah şehir dışında olduğundan, toplantıya beş kişi olarak başladı. Bazı tartışmalar üzerine, Abdurrahman b. Avf, üyelerden birinin halife adaylığından feragat ederek, en çok istenen üyeyi halife seçmek üzere hakemlik yapmasını teklif etti. Diğer üyelerin teklifini kabul etmemeleri üzerine, razı oldukları takdirde, hakemlik görevini üstlenebileceğini söyledi. Hz. Ali, onun hakemliğini, tercih hususunda akrabalık gözetmeyeceğine ve sadece Müslümanların hayrı için çalışacağına dair söz vermesi şartıyla kabul edebileceğini söylerken, diğerleri şartsız hakemliğini kabul edeceklerini açıkladılar. Hz. Ali’nin şartını kabul ettiğini bildiren Abdurrahman b. Avf, seçeceği halifeye itaat edeceklerine dair üyelerden söz alıp çalışmalarına başladı. fiûra üyelerinin her biriyle baş başa görüşmeler yaptı. Halife seçilmek isteyip istemediklerini, istemeyenlerin hangi adayı desteklediklerini öğrendi. Görüşmelerin yapıldığı bir grup asker tarafından korunan evden dışarı çıkarak muhacirlerin ve ensarın ileri gelenleriyle görüştü. Kamuoyunu temsil eden pek çok kimseyle bir araya geldi ve onların adaylardan hangisini halifeliğe daha uygun gördüklerini öğrenmeye çalıştı. Çalışmalarını üç gün boyunca, sürdürdü. Dördüncü günün sabah namazından sonra kararını açıklamak üzere, Mescid-i Nebevî’de cemaatın huzuruna çıktı. Önce Hz. Ali’yi, ardından Hz. Osman’ı çağırıp, ikisinden de halife seçildikleri takdirde, “Allah’ın Kitabı’na ve Resulü’nün sünnetine uyma; ayrıca önceki iki halifenin siyasetlerini takip etme” hususunda söz vermelerini istedi. Hz. Ali, “gücümün ve bilgimin yettiği ölçüde bunu yaparım” şeklinde, şartlı ve çekinceli bir cevap verdi. Hz. Osman ise, herhangi bir şart ve çekince göstermeden, “evet, bunları yaparım” diye cevapladı. Bunun üzerine Abdurrahman b. Avf, Hz. Osman’ı halife seçtiğini açıklayıp ona biat etti. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Hüseyin ve diğer ehl-i beyt mensuplarıyla birlikte Muâviye’ye biat etti (29 Temmuz 661). Böylece Hz. Hasan’ın yaklaşık altı ay süren hilâfeti sona ermiş oldu.