İslam Tarihi ve Medeniyeti 1

Yanıt Açıklaması: Musa b. Nusayr

Yanıt Açıklaması: Güzel ahlâkı ve dürüstlüğü sayesinde ticari hayatta başarı saklayarak Mekke’nin önemli tüccarlar arasına girdi. İslâmî davetin gizli olarak yürütüldüğü ilk safhasında Hz. Ebu Bekir’in aracılığıyla Müslüman oldu. Amcası Hakem b. Ebü’l-Âs onu bağlayıp dininden dönene kadar bağlarını çözmeyeceğini söyleyince şiddetle karşı koydu. Osman’ı hasta olan kızının başında Medine’de bıraktı. Zafer müjdesinin Medine’ye ulaştığı gün Rukiyye öldü. Hz. Peygamber, Bedir’e katılanlardan sayarak ganimetten hisse verdiği Hz. Osman’ı daha sonra diğer kızı Ümmü Külsûm ile evlendirdi. Vahiy kâtiplerinden olan Hz. Osman, Hudeybiye Antlaşması öncesinde Hz. Peygamber’i temsilen Mekke’ye elçi olarak gitti. Rûme Kuyusu ’nu satın alarak Müslümanların istifadesine sunan Hz. Osman, Tebük Seferi hazırlıklaı sırasında da, ordunun donatılması için yürütülen kampanyada en büyük yardımı yaptı. Hz. Osman’›n islâm’da ilk vakIf örneklerinden olan bu davranışı Hz. Peygamber tarafından öğütülmüştür. II.       Amcası Hakem b. Ebü’l-Âs islamı kabul etmesini sağladı maddesi yanlış olduğundan doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Zeyd b. Sâbit başkanlığında dört kişilik bir heyetin sorumluluğunda çoğaltılan Kur'an-ı Kerim, 646-651 yılları arasında yapılan çalışmayla yedi nüsha halinde çoğaltılmış ve bunlardan biri Medine'de kalmak üzere Mekke, Kûfe, Şam, Basra, Yemen ve Bahreyn olmak üzer yedi merkeze gönderilmiştir. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İslâm tarihinde ilk büyük fitne olarak adlandırılan bu isyan sonucunda Hz. Osman’ın katledilmesi Medine’de büyük bir üzüntüye sebep oldu. Hz. Osman’a yeterince destek olamamanın verdiği pişmanlık bu üzüntüyü daha da arttırdı. Onun ölümüne en fazla üzülenler arasında Hz. Ali vardı. Hz. Osman’ın öldürülmesiyle Müslümanlar arasındaki birlik ve beraberlik sona erdi; Hz. Ali zamanında Cemel ve Sıffîn gibi iki önemli iç savaş yaşandı.

Yanıt Açıklaması: Çeşitli siyer ve hadis rivayetlerinde kaydedildiğine göre Hz. Âişe sonraları, hayatında Uhud Gazvesi’nden daha zor bir gün yaşayıp yaşamadığını Hz. Peygamber’e sormuş, o da hadisenin gerçekleştiği yeri ve olayı hatırlatarak sözlerine şöyle devam etmişti: O zaman şaşkınlığımın hafiflediği bir sırada başımı yukarı kaldırdım, beni gölgelendiren bir bulutun içinde Cebrâil’i gördüm. Cebrâil, istediğim takdirde Mekkelileri helâk edecek meleğin emrime verildiğini söyledi, melek de yanıma geldi. Bense, “Hayır, istemem; ben, Allah’ın bu müşriklerin soyundan yalnız Allah’a kulluk eden, O’na hiçbir şeyi ortak koşmayan kimseler meydana getirmesini arzu ederim” diye cevap verdim (Buhârî, “Bed’ü’l-halk”, 7; Müslim, “Cihâd”, 111). Olay Taif'lileri İslama davet esnasında gerçekleşmiştir. Doğru cevap "B" dir.

Yanıt Açıklaması: İsyancılar Hz. Ali’ye gelerek halifelik görevini üstlenmesini istediler. Hz. Ali, önce bunu kabul etmek istemedi. Ancak ısrarlar karşısında, ortaya çakan krizin daha da büyümesinden endişe ederek, Mescid-i Nebevî’de açık bir şekilde biat edilmesi şartıyla halifeliği kabul etmeyi uygun gördü. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Endülüs Emevi Devleti 756 yılında I. Abdurrahman tarafından kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Hz. Osman 576 yılında Taif’te doğmuştur.

Yanıt Açıklaması: Mescid-i Nebevî’ye ilk mahfili (maksure) Hz. Ömer’in namaz kıldırırken şehit edilmesini dikkate alan Hz. Osman yaptırdı.

Yanıt Açıklaması: Ifrıkiye Valiliğine bağlı olarak yönetildi

Yanıt Açıklaması: İşbîliye merkezli bir emîrliktir. Kurucusu Muhammed b. Abbâd Arap asıllı olup İşbîliye kadısı idi. Kendisinden sonra oğlu Mu’tadid ve onun oğlu Mu’temid emîr oldular. Kuruluş yıllarında İşbîliye, Karmûne ve Kâdis’i hâkimiyetleri altına alan Abbâdîler, ilerleyen yıllarda topraklarını genişleterek Kurtuba, Bâce (Beja), Cezîretülhadrâ (Algeciras) ve Mürsiye’yi (Murcia) topraklarına katarak mülûkü’t-tavâif içerisinde en güçlü emîrliklerden birisi oldular. Eftasîler ile uzun süre mücadele eden Abbâdîler, 1091’de Murâbıtlar tarafından ortadan kaldırıldı.

Yanıt Açıklaması: A^işe, ensa^b ilmini ve Arap edebiyatını iyi bilen Hz. Ebu^ Bekir’in kızı olarak ilim ve kültür atmosferinde yetişti. Müminlerin anneleri sayılan Peygamber eşleri arasında O’nun özel hayatının bilinmesine en büyük katkıyı yaparak en çok hadis rivayet eden yedi sahabe arasında yer aldı. Doğru cevap “E” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Adaleti ile meşhur Emevî Halifesi Ömer b. Abdülaziz’i kendisine örnek alan Hişam’ın sağladığı güven ve huzur ortamı sayesinde İslâm dini ülkedeki Hıristiyanlar arasında hızla yayılmaya başlarken, âlimler de kendisinden çok fazla saygı ve himaye gördü.

Yanıt Açıklaması: İsyancılar ilk ciddi eylemlerini Kûfe’de gerçekleştirdiler. Eşter en-Nehaî ve arkadaşları, Hz. Osman’la yaptıkları toplantının ardından Kûfe’ye dönmekte olan vali Said b. Âs’ın yolunu kesip Kûfe’ye girmesini engelleyerek, yerine önceki valilerden Ebû Musa el-Eş’arî’nin tayin edilmesini istediler. Hz. Osman, olayları yatıştırmak için onların isteğini kabul etti. Ancak muhaliflerin tehditlerine boyun eğ-me şeklinde gelişen bu tayin, Kûfe’nin merkezî yönetimin kontrolünden çıkmasına yol açtığı gibi Mısır ve Basra’daki muhaliflere de cesaret verdi.

Yanıt Açıklaması: Muâviye b. Ebu Süfyan, valiliğinin ilk yıllarından itibaren Bizans idarecileri gibi giyinmeye ve onlar gibi yaşamaya başlamıştı. Devletini Bizans müesseselerinden faydalanarak kurmaya çalışan Muâviye zamanında merkez ve saray teşkilatında düzenlemeler yapılmıştır. Muâviye saldırılardan korunmak için özel muhafızlar görevlendiren ilk halifedir.

Yanıt Açıklaması: Malî alanda yaptığı düzenlemelerle de dikkat çeken Ömer b. Abdülaziz başarılı bir vergi reformu gerçekleştirdi. Fethedilen toprakların Müslümanların ortak mülkü olduğu düşüncesinden hareketle 100 (718-719) yılından itibaren haraç arazilerinin satışını yasakladı. Daha önce Müslümanlara satılmış olan bu türden araziler için toprak vergisi haraç, mahsul vergisi öşür olmak üzere iki vergiyi birlikte aldı. Emevî valileri, zimmîler arasında ihtida hareketinin hızlanması üzerine devletin cizye geliri azaldığı için mevalîden de cizye almaya başlamışlardı. Ömer b. Abdülaziz Müslüman olmanın cizyeyi düşürdüğü ilkesini yeniden yürürlüğe sokarak mevalîden haksız bir şekilde alınan bu vergiyi kaldırdı. Bütün valilerine emirler göndererek hangi ırk ve kökenden olursa olsun Müslüman olanların eşit olduğunu bildirdi. Ayrıca dinî bir esasa dayanmayan bütün vergileri de kaldırdı. Deniz ticaretiyle tarımı teşvik ederek sulama işlerine önem verdi. Vergilerin mahallinde harcanmasını istedi. Yeterli geliri olmayan bölgelere ek bütçe verdi. Malî sistemle ilgili olarak aldığı tedbirlerle güçlenen devlet hazinesini savaş yapmak veya isyanları bastırmak yerine halkın refah düzeyini yükseltmek için kullandı. Ticaretle uğraşanlar dışında herkese yeterli miktarda maaş bağlandı ve böylece ülkede muhtaç kimse kalmadı. Zekât verilecek Müslümanların sayısının azalması sebebiyle artan zekât ve vergi gelirlerinin bir kısmı esirleri kurtarmak, borçlulara yardım etmek, fakir bekârları evlendirmek için kurulan fonlara aktarıldı.

Yanıt Açıklaması: Hz. Sümeyye

Yanıt Açıklaması: O¨nceki Emevi^ halifelerinin terk ettikleri İsla^mi^ ilkelere bağlı hareket etme ve toplum menfaatini önde tutma anlayışını yeniden uygulamaya koyan O¨mer b. Abdülaziz, 5 veya 10 fiubat 720 günü Humus’a bağlı Deyrsem’a^n’da vefat etti.

Yanıt Açıklaması: Olumsuz bakış açısını gidermek için 29 Kasım 1491’de Ferdinand ve Isabella, Allah adına söz verdikleri resmî bir bildiri yayınladılar. Bu metinde, Müslümanlara inanç, ibadet ve mülkiyet hakkı gibi konularda tam bir hürriyetin tanındığı açık bir biçimde ifade edilmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Hz. Hüseyin’in intikamını almak amacıyla ayaklanan Muhtar es-Sefkani, Hz. Ali’nin ünlü kumandanı Eşter’in oğlu İbrahimî de yanına alarak 19 Ekim 685 tarihinde ayaklandı. Abdullan b. Zübeyr kendisi için ciddi bir tehtit oluşturan ve bazı başarılar kazanarak güçlenen Muhtar es-Sefkani ile mücadele etmek için kardeşini kufe’ye yolladı ve dört aylık bir kuşatmadan sonra ;Kufe şehrini ala geçirerek Muhtar es-Sefkani’yi öldürdü Nisan 687.