İslam Tarihi ve Medeniyeti 1

Yanıt Açıklaması: Sâsânîler döneminde İran’da ve Orta Asya’da, sayıları hiç de az olmayan soylular sınıfına dihkan denilirdi.

Yanıt Açıklaması: Hilâfeti verasete dayalı mutlak bir saltanata dönüştüren Muâviye 60 yılının Receb ayında (Nisan 680) Dımaşk’ta vefat etti; aynı gün yerine oğlu Yezid geçti.

Yanıt Açıklaması: Harre Savaşı sonucunda Medineliler yenildi

Yanıt Açıklaması: Hz. Osman’ın halifeliğinin son yıllarında yaşanan ekonomik krizden en fazla etkilenen garnizon şehirleri Kûfe, Basra ve Fustat'tır.

Yanıt Açıklaması: Ömer b. Abdülaziz Müslüman ordusunun yok olacağı bilgisini alınca İstanbul’u kuşatan Mesleme b. Abdülmelik’i geri çağırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Muâviye, Hz. Ali taraftarlarının merkezi durumundaki Kûfe valiliğine Mugîre b. Şu’be’yi getirdi (661). Başarılı bir devlet adamı olan Mugîre, bu karışık şehirde müsamahakâr bir politika takip etmekle birlikte gerektiğinde güç kullanmaktan da kaçınmadı. Suriyeli birliklerin Haricîler karşısında yenilmesi üzerine onlarla mücadeleyi çeşitli baskılar uygulamak suretiyle, Hakem Vakası’na kadar beraber savaştıkları Hz. Ali taraftarlarının omuzlarına yükledi; neticede Haricîler ağır bir hezimete uğradı (663). Mugîre halifeye en büyük iyiliği, kendisi gibi Sakîf kabilesine mensup olan Ziyâd b. Ebîh’in Muâviye’ye katılmasını sağlamakla yaptı. Hz. Ali tarafından vali tayin edildiği Fars’ta direnerek tehditlere ve para vaadlerine boyun eğmeyen Ziyâd, Mugîre’nin araya girmesiyle Ebû Süfyân’ın nesebine katılıp Muâviye’nin kardeşi ilân edildi ve ardından Basra valiliğine getirildi (665). Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevabın A şıkkı olduğu anlaşılacaktır.

Yanıt Açıklaması: 13 Mart 624 Cuma sabahı yaşanan Bedir Gazvesi’nde, 305 kişilik Müslüman kuvvetiyle, 1000 kişilik müşrik ordusu arasındaki savaşta Ebû Cehil dâhil yetmiş müşrik öldürüldü, yetmiş esir alındı. Müslümanlar ise on dört şehid verdi. Kur’an’da elde edilen zaferin Allah’›n yardımıyla gerçekleştiği ve Müslüman ordusunun meleklerle desteklendiği ifade edilmektedir (el-Enfâl 8/8-12; kr?. Âl-i ‹mrân 3/123-127).

Yanıt Açıklaması: Halife Abdülmelik zamanında başarıya ulaştırılan önemli işlerden biri, ilk İslâmî sikkenin bastırılmasıdır. O tarihe kadar İslâm ülkelerinde Bizans ve Sâsânî paraları tedavülde idi. Ancak bu paraların kullanılması bazı mahzurlar doğuruyordu. Bu nedenle Abdülmelik, altın (dinar) ve gümüş (dirhem) sikkeler bastırdı ve İran ve Bizans paralarını tedavülden kaldırmış oldu.

Yanıt Açıklaması: Camel Vakası sonrasında Hz. Ali hilafet merkezini Medine'den Kûfe şehrine taşımıştır. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Emevî ileri gelenleri İslâm’a katılma hususunda geç kalmış olmakla birlikte idarî konularda tecrübeli oldukları için çeşitli mevkilere getirildiler. Bir süre Hz. Peygamber’in katipliğini yapan 602 veya 603 doğumlu olan Muâviye, Hz. Ebû Bekir zamanında Suriye üzerine gönderilen dört ordudan birinin başına getirilen ağabeyi Yezid b. Ebû Süfyan’a yardımcı olarak görevlendirilmişti. Ürdün sahil şehirlerinin fethinde büyük başarı sağlayınca Ürdün ve civarına idareci olarak tayin edildi (638). Bir yıl sonra Yezid’in vebadan ölümü üzerine Hz. Ömer tarafından onun yerine Dımaşk valiliğine getirildi. Hz. Osman zamanında 645 yılında Suriye genel valisi oldu. Hz. Osman’ın şehit edilmesine kadar (656) Suriye valiliğini yürüttü. Bu bilgiler dahilinde doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hz. Osman hicretten sonra Müslümanların su sıkıntısıyla karşılaşmaları üzerine satın alarak sebil haline getirdiği kuyu Rume kuyusudur.

Yanıt Açıklaması: Yezid b. Abdülmelik, Abdülmelik tarafından Velid ve Süleyman’dan sonra veliaht tayin etmişti. Ömer b. Abdülaziz’in ölümünün ardından hiçbir güçlükle karşılaşmadan 9 Şubat 720’de tahta çıktı.

Yanıt Açıklaması: Endülüs'te III.Abdurrahman döneminin en önemli iki dış tehdidi Fatımi Devleti ve İspanyol Krallığıydı.

Yanıt Açıklaması: Kral Witiza'nın709 yılında ölümünden sonra yerine geçen oğlu Agila’nın çocuk olması ve tecrübesizliği ileri sürülerek yine bir kargaşa ortamı oluşturuldu.

Yanıt Açıklaması: Aynı kökten gelen ridde ve irtidat terimleri Müslüman bir kişinin kendi iradesiyle İslâm dininden çıkması demektir. Dinden dönen kişiye mürted denilir. Peygamberlik iddiasında bulunan yalancı kimselerin unvanı ise mütenebbîdir.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Abdülmelik çok sevdiği Velid’i iyi yetiştirmek istemiş, ancak yanından ayrılmasını da arzu etmemişti. Bundan dolayı Arapça dil kurallarını ve gramer inceliklerini öğrenmesi için Velid’i çöle göndermeyerek eğitim ve öğretimini sarayda alması için çaba gösterdi. Velid’in konuşurken fazla dilbilgisi hatası yaptığını görünce çöle göndermediğine pişman olmuştu. Açık ve düzgün konuşamayan Velid halife olunca Arapça gramer hocası tutarak bu eksikliğini gidermeye çalışmıştı. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kûfe’de Hz. Ali’nin yerine halife seçilen Hz. Hasan Irak ordusuna güvenememesi ve İslâm toplumunda daha fazla kan dökülmemesi gibi sebeplerle mücadeleden vazgeçerek halifelikten çekildi ve Muâviye’ye biat etti (29 Temmuz 661). Böylece Muâviye islâm dünyasının tamamını hâkimiyeti altına aldı ve yaklaşık doksan yıl sürecek olan Emevî Devleti’ni kurdu.

Yanıt Açıklaması: Müslümanlar, Hz. Osman’ın öldürülmesi sebebiyle büyük bir sıkıntıyla yüz yüze geldiler. Medine’de hâkimiyet bütünüyle Hz. Osman’ı öldüren isyancıların eline geçmişti. İsyancılar, ortaya çıkan otorite boşluğundan istifade ederek, ashabın büyüklerinden birini halifeliğe getirmek istediler. Hz. Ali, Zübeyr b. Avvâm, Talha b. Ubeydullah, ardından Sa’d b. Ebû Vakkâs ve Abdullah b. Ömer’e halifelik teklifinde bulundular. Ancak hiç biri halkı temsil etmeyen isyancıların halifelik teklifini kabul etmedi. Bu sırada onlardan ayrı hareket eden ashabın ileri gelenleri, Hz. Ali’ye gelerek halifelik görevini üstlenmesini istediler. Hz. Ali, önce bunu kabul et mek istemedi. Ancak ısrarlar karşısında, ortaya çıkan krizin daha da büyümesinden endişe ederek, Mescid-i Nebevî’de açık bir şekilde biat edilmesi şartıyla halifeliği kabul etmeyi uygun gördü. Bazı rivayetlerde, Hz. Ali’nin seçilmesinde isyancıların etkili olduğuna bazı sahabelerin onların tehdidiyle biat ettiğine dair bilgiler yer alır. Neticede muhacirlerin ve ensarın büyük bir kısmı doğal ve en uygun aday konumunda olan Hz. Ali’ye biat ettiler. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Haccâc Fars bölgesinin merkezi Şîraz’daki öncü kuvvetlerinin başına getirdiği akrabası Muhammed b. Yusuf es-Sekafî’yi daha sonra Sind’in fethiyle görevlendirdi. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.