İslam Tarihi ve Medeniyeti 1

Yanıt Açıklaması: Ebû Talib

Yanıt Açıklaması: İslam’ın İlk Anayasası olarak değerlendirilen bu vesika Medine’deki Müslümanlarla diğer gayr-i müslim cemaatlerin münasebetlerini, temel hak ve vazifelerini tespit etmektedir. Medine Vesikası, İslam tarihinde farklılıkların bir arada yaşayabilmelerine imkanı tanıyan ilk adımdır. Bu adım, Müslümanların hicretten önce ve sonra neyi arzuladığının açık bir özetidir. Irk, din ve kültür dayatması içinde olmayan Hz. Muhammed, vesika ile Medine'yi kenetlemiştir

Yanıt Açıklaması: Namaz vakitlerinin girdiğini belirten bir işarete olan ihtiyaç özellikle Mescid-i Nebevi^’nin inşasından sonra daha da arttı. Bu ihtiyacı gidermek için yapılan görüşmelerde na^küs çalınması, boru öttürülmesi, ateş yakılması, bayrak dikilmesi gibi çeşitli teklifler yapıldı. Doğru cevap “E” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ebu Bekir'in babası Ebû Kuhâfe'dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamberin fiziksel özelliklerini, özel hayatını ve ahlakını anlatan eserlere Şemail denir. Hz. Peygamberin fiziksel özelliklerini anlatan edebi eserlere ve aynı konuda yapılan Hat çalışmalarına ise hilye denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Deniz taşımacılığındaki sorunlar nedeniyle ticaretin karayoluna kayması

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber hac ve umre için dışarıdan Mekke’ye ve ticaret için panayırlara gelenlere İslâm davetini ulaştırmak amacıyla peygamberliğinin ilk yıllarından itibaren gayret gösteriyordu. Peygamberliğin 11. yılı (620) hac mevsiminde Yesrib’den gelen altı kişilik bir grupla Mina’nın tenha bir yeri olan Akabe’de karşılaştı ve kendilerine İslâmiyet’i tebliğ etti. Hazrec kabilesine mensup bu kişiler Müslümanlığı benimsediler. İçlerinden Es’ad b. Zürâre Yesrib’e dönüp yeni dini hem kendi kabilesine hem de Evslilere anlatıp bir yıl sonra yeniden Akabe’de Hz. Peygamber’le buluşma sözü verdi. İslâm dinine büyük hizmetler ifa eden ensar zümresinin çekirdeğini oluşturan bu altı Yesriblinin faaliyetleri sonucunda birçok kişi Müslüman oldu. Ertesi yıl (Temmuz 621) onu Hazrecli, ikisi Evsli olmak üzere on iki kişi Hz. Peygamber’le gizlice Akabe’de buluştular. Yesribliler, “Hiçbir şekilde Allah’a ortak koşmayacaklarına, hırsızlık ve zina yapmayacaklarına, çocuklarını öldürmeyeceklerine, birbirlerine iftira etmeyeceklerine, Hz. Peygamber’in emirlerine uyacaklarına” söz verip kendisine biat ettiler. Buna ‘Birinci Akabe Biatı’ denir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ömer dönemindeki fetih hareketleri sonunda büyük ve verimli topraklar Müslümanların eline geçmiş olmakla birlikte, Hz.Ömer ele geçirilen bu verimli toprakları ganimet olarak dağıtmayıp haraç vergisi karşılığında ziraati iyi bilen eski sahiplerine bırakmıştır. Böylece halife tecrübesiz kimselerin mülkiyeti altında ortaya çıkabilecek verim düşüklüğünün önüne geçmiştir. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Amr b. Âs İskenderiye’ye yöneldi. Müslümanlara direnemeyeceklerini anlayan Bizans kuvvetleri Eylül 642’de şehri teslim ettiler. Bu esnada İslâm ordusunun diğer kısmı Feyyûm ve buradan hareketle Asvan’a kadar Yukarı Mısır’ı ele geçirdi. Böylece üç yıl gibi kısa bir sürede Mısır’ın fethini tamamlayan Amr b. Âs ‘Mısır fatihi’ unvanını aldı.

Yanıt Açıklaması: Mekke Hz. Peygamber ve Müslümanlar tarafından 630 yılında fethedilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mescid-i Nebevi’nin bölümlerinden Hz. Peygamberin kabriyle minberi arasında kalan ve “tertemiz bahçe” anlamında Ravza-ı Mutahhara denilir.

Yanıt Açıklaması: Doğru sıralama Köprü S. (634) - Kadisiye S. (636) - Celula S. (637) – Nihavend S. (642) ’dır.

Yanıt Açıklaması: Arapçada açma, yol gösterme, galibiyet ve zafere ulaştırma gibi anlamları olan fethin çoğulu fütûh bunun çoğulu da fütuhat gelir. Fetih terim olarak İslâm’da meşru görülen savaşlar hakkında, Müslümanların gayri Müslimlerden gerçekleştirdikleri toprak kazançlarını tarihte ve günümüzde bilinen diğer işgal ve sömürü savaşlarından ayırmak amacıyla kullanılır. Fetih öncelikle, kalbi ve aklı İslâm gerçeğine açmak, ikinci olarak da İslâm mesajının önündeki engelleri kaldırmak, insanın kalbine ve aklına ulaşmayı mümkün kılacak ortamı hazırlamak demektir. İslâm fetihlerinin esas gayesi i’lâ-yi kelimetullahtır. Nitekim Hz. Peygamber’e, “Allah yolunda olan kimdir? Ganimet kazanmak için harp eden mi, cesaretiyle şöhret kazanma amacında olan mı, yoksa kabilesiyle dayanışma halinde bulunduğunu göstermek isteyen mi?” diye sorulduğunda şu cevabı vermiştir: “Hiçbiri değildir. Sadece Allah’ın adını yüceltmek için savaşan kimse Allah yolundadır”. İslâm fütuhat tarihinde önemli bir yere sahip olan Türklere Oğuz Destanı’nda hedef gösterilen, ‘büyük nehirlere ve büyük denizlere varma’ şeklindeki kızılelma da bu milletin Müslüman olmasından sonra yeni bir şekle dönüşerek i’lâ-yi kelimetullah halini almıştır.

Yanıt Açıklaması: İlk dönem kaynaklarının tamamında ‘Sahîfe’, ‘Kitâb’ ve ‘Müvâdea’ adlarıyla yer alan, 47 veya 52 madde olarak düzenlenen Medine vesikasında Evs ve Hazrec kabilelerinin kolları ve onların Yahudi müttefikleri hakkında ayrıntılı bilgi vardır.

Yanıt Açıklaması: Gelişen olaylar çizgisinde Kureyşlilerin Hz. Peygamber’e karşı sergiledikleri sert davranışlar artış gösteriyordu. Esasen İslâmiyet’i tebliğ açısından müşriklere yapabilecek bir şey de kalmamıştı. Peygamberliğin 10. yılından (620) hicrete kadar geçen süre içinde Hz. Muhammed, başka insanlara ulaşıp davetine devam etmek üzere gözünü Mekke dışına çevirdi. Yanına Zeyd b. Hârise’yi alarak Sakîf kabilesinin yaşadığı Tâif’e gitti.

Yanıt Açıklaması: ‘’Sana vâiz olarak ölüm yeter ey Ömer!’’ ifadesini mührüne kazıtan Hz. Ömer için İslâm tarihinde ilk defa müminlerin emîri anlam›nda ‘’emîrü’l-mü’minîn’’ tabiri kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: İlk defa Kusay tarafından oluşturulan Kureyş kabilesinin önemli meseleleri görüşüp karara bağladığı toplantı yeri Dârünnedve'dir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 13 Mart 624 Cuma sabahı, 305 kişilik Müslüman kuvvetiyle, 1000 kişilik müşrik ordusu arasındaki savaşta Ebû Cehil dâhil yetmiş müşrik öldürüldü, yetmişi esir alındı. Müslümanlar ise on dört şehid verdi. Kur’an’da elde edilen zaferin Allah’ın yardımıyla gerçekleştiği ve Müslüman ordusunun meleklerle desteklendiği ifade edilmektedir (el-Enfâl 8/8-12; krş. Âl-i İmrân 3/123-127). Esirlere karşı iyi davranılmasını emreden Hz. Peygamber onlardan sadece ikisini, Ukbe b. Ebû Muayt ile Nadr b. Hâris’i vaktiyle Müslümanlara yaptıkları işkenceye karşılık ölüme mahkum etti, diğer esirlere yapılacak muamele konusunda da ashabın görüşünü aldı. Hz. Ebû Bekir’in teklifini benimseyerek esirler fidye karşılığı serbest bırakıldı. Bazı esirler karşılıksız, okuma yazma bilenler ise on Müslümana okuma yazma öğretmeleri şartıyla serbest bırakıldı. Müşriklerden elde edilen ganimetler bir araya toplanarak savaşa katılanlar arasında eşit şekilde bölüşüldü.

Yanıt Açıklaması: 629 yılında Hz. Peygamber'in gönderdiği elçinin Gassânî Emîri Şürahbîl b. Amr tarafından öldürülmesi, yine Zâtuatlah'a gönderdiği on beş kişilik heyetin şehit edilmesi üzerine Hz. Peygamber bölgeye Zeyd b. Harise komutasında 3000 kişilik bir kuvvet göndermişti.  Mûte bölgesinde yapılan savaşta İslam ordusu karşılaştığı Bizans ve Hristiyan Araplardan müteşekkil orduyla çetin bir mücadeleye girmiş, bunun sonucunda sırayla ordunun komutanlıklarını yapan Zeyd b. Harise, Cafer b. Ebu Talib ve Abdullah b. Revaha gibi önemli sahabeler şehit düşmüştür. Dağılmakta olan İslam ordusunu ise Halid b. Velid bir araya getirmiş ve en az zayiatla çöle çekilmelerini sağlamıştır. Doğru cevap "D" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ömer Kâbe’deki resimlerin imha vazifesini üstlenmiştir.