Eski Mezopotamya ve Mısır Tarihi

Yanıt Açıklaması: Esarhaddon Doğu Akdeniz kıyılarına ve Mısır’a MÖ 679, 674 ve 671 yılında üç sefer yapmış, sonuncusunda Mısır’ın başkenti Memphis’i ele geçirerek “Aşağı ve Yukarı Mısır’ın Fatihi” unvanını adının önüne ekletmiştir. Babil’in yağmalanmasının toplum üzerindeki olumsuz etkisini azaltmak amacıyla bu dönemdeki kazanımlarının bir bölümünü Babil ve çevresinin imarına harcamıştır. Assur’a taşınmış olan tanrı Nabu heykelleri de Babil’deki asıl mekânlarına yerleştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Gömüt gelenekleriyle ilgili oldukça ilginç uygulamalar saptanmıştır. Gömütlerin yerleşim içine yapıldığını belirtmiştik. Bazı durumlarda iskeletin ilk gömüldüğü yerden başka yere taşındığı belgelenmiştir. Bazı bireylerin başlarının kesilip tören ve şölenlerde bir şekilde kullanıldığı tahmin edilmektedir. Olasılıkla çok önemli bireylerin kafataslarının kille kaplanıp gerçek baş biçimine getirilme denemelerinin yapıldığı (etlendirilmesi) görülür. Başlangıçta tapınak olarak inşa edildiği anlaşılan dörtgen yapı daha sonra köyde yaşayan yaklaşık dört yüz elli kişinin bedenlerinin saklandığı bir yer haline dönüşmüştür. Önce çürütülüp daha sonra dağılmış vücut kemikleri yapı içindeki mahzenlere yerleştirilmiş, kafatasları ise yapıdaki raflara konmuştur. Dolayısıyla C seçeneğinde bulunan bütün iskeletlerin değil bazı önemli kişi oldukları varsayılan iskeletlerin kafatasları kesilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Mısırlılar hiçbir zaman sikkeyi içeren bir takas sistemi geliştirmemişlerdir. Doğru cevap D şıkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yazıcının ifade etmek istediği nesnenin resmedilmesi biçiminde oluşturulan yazı türüne “piktogram” denir. Bir insan anlatılacaksa insan res­mi, balık anlatılacaksa balık resmi çizilirdi.

Yanıt Açıklaması: Lamaşşular, Yeni Assur sanatının ağırlıkları kırk tona ulaşan anıtsal ve seçkin örneklerdir. Bunlar, insan başlı, hayvan gövdeli ve kanatlı olarak yapılan ve kötü ruhlardan sarayı korumak için sarayın girişine konulan heykellerdi.

Yanıt Açıklaması: Assur kralları ülkenin merkezi bölgesi olan Büyük Zap ve Küçük Zap ırmaklarının Dicle’ye karıştığı bölgede dört başkent ve birçok yerleşim merkezi inşa etmişlerdir. Her bir kent belli bir plan anlayışındadır. Ülkeye adını veren ve MÖ ikinci binyıldan itibaren siyasal ve kutsal merkez olan Assur kentidir. Sonra sırasıyla Kalhu (Nimrud), Dur-Şarrukin (Horsabad) ve Ninive (Koyuncuk) başkent olarak düzenlenmiş ve uygarlığın en seçkin mimari ve sanat yapıtlarının şekillendirildiği yerler haline getirilmiştir. Ayrıca Balavat (İmgur Enlil) ile Kuzey Suriye’deki eyalet merkezleri Guzana, Til Barsib ve Sultantepe gibi şehirlerde yürütülen araştırmalar bu uygarlığın ürünü olan birçok veri sağlamıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Assur ülkesinin baştanrısı Assur idi. Diğer tanrılar arasında savaş tanrısı Ninurta, aşk tanrıçası İştar, güneş ve adalet tanrısı Şamaş, ay tanrısı Sin ve fırtına tanrısı Adad yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: IV. maddedeki " Nil Vadisi’nin 300 km batısında vadiye paralel olarak kuzey güney yönünde Siva, Bahariye, Farafra, Dahla ve El Harga gibi adlar taşıyan vahalar dizisi bulunur " bilgisi doğru değildir çünkü Siva,Bahariye,Farafra,Dahla ve El Harga adlarını taşıyan vahalar dizis Nil Vadisi'nin 200 km batısında vadiye paralel olarak kuzey yönünde bulunur. Doğru cevap E'dir. Diğer maddelerdeki bilgiler doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sed Festivali: Bir kralın ölümünden 30 yıl sonra ilk kez, daha sonra da 3 yıllık aralarla kutlanan, kralın yeniden doğuşunu kutlayan tören. Bu tören, kralın öteki dünyada uzun süre hüküm sürme isteğini yansıtırdı.

Yanıt Açıklaması: Jülyen Takvimi adıyla anılan bu takvimin Mısır takviminden farkı ortalama yılı 365 1/4 gün kabul etmesiydi. Bu takvimde birbiri ardına üç yıl 365 gün, her dördüncü yıl ise 366 gün olarak kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Babil Dönemi'nin ilk kralı Nabopolassar'dır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Assur döneminde inşa edilen başkent ve eyalet merkezlerinin ortak bir plan anlayışı vardır. Assur kentleri iki bölümden oluşur: Sitadel ve aşağı şehir. Ayrıca başkentlerde bir kışla saray (ekal maraşti) daha vardır. Sitadel, kentin yüksek bölümünde yer alırdı. Çevresi ayrı bir surla çevrilen sitadelde saray, tapınak ve kral ailesinden yöneticiler için yapılmış konaklar bulunurdu. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yeni Assur Krallığı döneminde kurulan ikinci başkent Dur-S¸arrukin’dir. II. Sargon, kendi adını verdiği kenti, daha önce yerleşilmemiş bir bölgede bütün bi- rimleriyle planlayarak inşa etmiştir. Doğru cevap d'dir.

Yanıt Açıklaması: Esarhaddon Doğu Akdeniz kıyılarına ve Mısır’a MÖ 679, 674 ve 671 yılında üç sefer yapmış, sonuncusunda Mısır’ın başkenti Memphis’i ele geçirerek “Aşağı ve Yukarı Mısır’ın Fatihi” unvanını adının önüne ekletmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Geç dönemde ise anıtsal mezarlar yerine büyük lahitler kullanılmıştır. Halk tabakası da Yeni Krallık Dönemi’nde kayalıklar içine oyulan mezar odalarına, geç dönemde de lahitlere gömülmüşlerdir.

Yanıt Açıklaması: Büyük İskender Mısır’ı MO¨ 332 tarihinde ele geçirmiştir.

Yanıt Açıklaması: İştar Kapısı Babil de bulunmaktadır

Yanıt Açıklaması: Demir Çağı’nın (MÖ 1200-330) başlangıcı olarak kabul edilen bu yeni dönem, birçok bakımdan önemli gelişmelere sahne olmuştur. Mısır ve Doğu Akdeniz kıyı şeridinde ilk tek tanrılı dinin yayılmaya başlaması tarihsel bir dönüşüm olması açısından dikkate değerdir. Eritilmesi ve işlenmesi oldukça gelişmiş fırınlar ve atölyeler gerektiren demirin yaygınlaşması, yeni tarım aletleri ve silahların yapımına olanak tanımıştır. Bu nedenle demiri kullanan uygarlıklar diğerleriyle rekabette önemli bir avantaj elde etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Assur dönemi boyunca güçlü kralların hemen hepsi, taş steller üzerine ve tabletlere her yıl yaptıkları önemli işleri yazdırmışlardır. Bu yazıtlar kralın tahta çıktığı yıldan itibaren tutulmakta ve her yıl yapılan eylemler, “krallığımın ikinci yılında, üçüncü yılında” gibi ifadelerle başlamaktadır. Yeni Assur döneminin güçlü krallarına ait annallar büyük oranda günümüze ulaşmıştır. Ancak yukarıda belirttiğimiz gibi bunlar tek yanlıdır ve yalnızca başarılardan söz ederler. Assur’un zayıfladığı veya yenildiği dönemler annallarda bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sümerlere ait ünlü Yaratılış Destanı ve Gılgamış Destanı gibi edebiyat yapıtları Ninive’deki tabletler sayesinde okunabilmiştir.