Yeni Toplumsal Hareketler

Yanıt Açıklaması: III., Auguste Comte'un görüşüdür. Spencer’e göre evrim basitlikten karmaşıklığa, homojenlikten heterojenliğe, tek tiplikten uzman­laşmaya giden doğrusal bir süreçtir. Dünyanın olu­şumu, dünya üzerinde yaşamın oluşumu, toplu­mun, ticaretin, bilimin ve sanatın gelişimi hep aynı süreçten geçer. Spencer toplumu evrim sırasında gittikçe karmaşıklaşan bir organizmaya benzetmiş­tir. Nasıl insan organizması bir sistem ise ve vücu­dun uzuvları bu organın parçaları iseler, toplum da parçalardan oluşan bir bütündür. Toplumun bü­tünü bir yapıyı oluşturur. Toplum içinde yer alan kurumlar bu yapının sağlıklı işlemesi için gerekli fonksiyonları yerine getirir. Spencer’e göre değiş­menin kaynağı toplumun içindedir ve tüm top­lumlar evrim sürecinden geçmektedir. İnsan top­lulukları önceleri homojen şekilde yaşamaktadır ve iş bölümü çok farklılaşmamıştır. Ancak kalıtımsal nedenler ve çevre koşulları yüzünden insanlar ay­rışmaya ve farklı roller, fonksiyonlar, prestij, güç, mal ve mülk edinmeye başlar. Giderek insanlar ara­sında zenginlik ve güç farkları artar. Farklı rollere ve fonksiyonlara sahip insanlar farklı gruplar oluş­turur. Dolayısıyla farklı meslek grupları ve sınıflar ortaya çıkar. Toplum o kadar karmaşık bir hal alır ki eski homojenliğe dönmek imkânsızlaşır. Evrim sürecinde farklılaşan parçalar yani kurumlar arasın­da karşılıklı bağımlılık artar. Spencer’e göre evrim sürecinde belirleyici öge endüstrileşmedir. Endüstrileşmenin getireceği yeni par­çaların toplumsal sisteme uyum sağlayarak bütün­leşeceği varsayılmıştır. Hatta Spencer, endüstrile­şen düzen sonunda savaşların yok olacağını, birey haklarının daha iyi korunacağı için hükümetlerin fonksiyonlarını yitireceğini öngörmüştür. Bu bilgiler ışığında, doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kapitalist toplumsal organizasyonlarda toplumsal cinsiyet analizleri yaparken Marksist teoriden beslenen Maddeci feminizm, Marksist feminizm olarak da bilinmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1970’lerin başından itibaren kavramsal olarak sermayenin ulusal düzeyde tanımlanamayacağı görüşü ağırlık kazanmaya başlamıştır. Bu tartışmanın çerçevesini anlayabilmek için sermayenin toplam sosyal döngüsünü oluşturan üç sürece açıklık kazandırmak gereklidir. Birinci aşamada ticari sermaye uluslararasılaşmıştır. Kapitalist üretim tekniklerinin gelişmesi üretim hacmini arttırmış; dolayısıyla uluslararası ticaret artmıştır. Bu durumda çok uluslu şirketler güçlenmiştir. İkinci aşamada erken endüstrileşen ülkelerde sermaye aşırı artmış; yeni kârlılık koşullarının aranması gündeme gelmiştir. Anonim şirketler gelişmiş ve toplumda var olan mülkiyet hakları tek elde yoğunlaşmıştır. Buna bağlı olarak sermaye yaratıcısı bankalar güçlenmiş ve sermaye hem borç sermaye hem de hayâli sermaye olarak ulus dışına çıkmıştır. Bu sürece para sermayesinin uluslararasılaşması demek mümkündür. Üçüncü aşamada gelişen teknoloji ve ulaşım maliyetlerinin ucuzlaması üretim faaliyetinin uluslararasılaşmasına neden olmuştur. Üretim için gerekli iş gücü ve üretim araçlarının sağlanmasında olduğu gibi üretim sürecinde yaratılan artı değer de  uluslararasılaşmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1960’ların sonlarında Amerikalı sosyologlar tarafından, toplumsal hareketlere katılanların kimliklerine yönelik ilginin arttığı vurgulanmıştır. Ralph Turner (1969), kişisel kimlik ile kişisel dönüşümü toplumsal hareketler alanının giderek önemi artan konuları olarak belirtirken Klapp (1969), kolektif kimlik arayışını modern toplumun fakirleştirdiği etkileşime bir karşılık olarak değerlendirmiştir

Yanıt Açıklaması: 1960’lardan bu yana giderek artan bir yoğunlukta ve çeşitlilikte görülmekte olan yeni toplumsal hareketlerin en belirgin özelliklerinden biri de kimlik olgusudur. Kimlik, postmodern ya da endüstri sonrası toplum olarak adlandırılan toplumsal yapıda küreselleşmenin etkisiyle dönüşüme uğramış, böylece kimliğin yeni ve farklı yönleri öne çıkmaya başlamıştır. Hızla değişen dünyada kimlik olgusu da dinamik bir yapı göstermektedir. Çoklu kimliklerin giderek yaygınlaştığı günümüzde kimliklerin, kabul görme ve toplumsal yapıda, kamusal alanda tanınma talepleri yoğunluk kazanmıştır. Bu koşullar toplumsal hareketlerde kimlik olgusunun merkezî bir rol oynamasına yol açmıştır. Kimlik olgusu, çatışma halindeki “uygarlıklar alanı” olarak tanımlanabilecek günümüz dünyasında özellikle Berlin Duvarı’nın yıkılmasının ardından ideolojilerin yerini almıştır (Maalouf, 2009:181,184). Dünyada “kimliklerin çoklaşması ve patlaması” olarak tanımlayabileceğimiz bir süreç yaşanmaktadır. Kolektif gruplar geliştirdikleri yeni kimliklerini bütün kanallarla alenileştirme ve kamulaştırma çabası içindedir (Alankuş,1996; Akt. Gökalp, 2004: 60). Bu bilgilere göre, doğru yanıt D seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tajfel’in öncülük ettiği toplumsal kimlik yaklaşımı gerek kimlik olgusunun gerekse toplumsal hareketler bağlamında toplumsal kimliklerin anlaşılmasına yardımcı olacak niteliktedir.Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Lofland (1996) işe başka bir açıdan toplumsal hareketlerin tanımlayıcı dört temel elementini belirlemiştir; Geniş ölçekte insan sayısı Değişimi sağlamaya ya da engellemeye dönük ortak bir hedef Belirli bir düzeyde liderlik ve organizasyon Göreli olarak uzun bir dönemde kalıcılık ve süreklilik

Yanıt Açıklaması: Heteroseksüellik, karşı cinse duyulan cinsel ilgidir. Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Weber, toplumsal değişmeyi sosyal eylemlilik yaklaşımı çerçevesinde ele almaktadır.  Weber toplumsal değişmenin nedenleri arasında önemli bir unsurun düşünceler olduğunu öne sürmüştür. Ona göre toplumda zaman içerisinde gelişen düşünceler kültürel birikim sağlar ve değişmenin etkili gücü haline gelir. Düşünceler sosyal eylemliliğe yol açtığı ölçüde önem kazanır. Bu gelişme sonucunda eski toplumsal yapı meşruluğunu kaybeder. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1960’ların sonlarında Amerikalı sosyologlar tarafından, toplumsal hareketlere katılanların kimliklerine yönelik ilginin arttığı vurgulanmıştır. Ralph Turner (1969), kişisel kimlik ile kişisel dönüşümü toplumsal hareketler alanının giderek önemi artan konuları olarak belirtirken Klapp (1969), kolektif kimlik arayışını modern toplumun fakirleştirdiği etkileşime bir karşılık olarak değerlendirmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Castells, kapitalist dinamiklerin kentsel dönü­şümler üzerindeki etkisine ve bu süreçteki kentsel toplumsal hareketlere odaklanmıştır. Kentleri, top­lumsal çıkar ve değerler çatışmasının bir sonucu ve toplumsal bir ürün olarak gören Castells’e göre toplumsal hareketler, kentsel toplumsal yaşamı ye­niden düzenlemeyi isteyen devlet ve diğer politik güçlerin diyalektik rekabetleri sonucunda yükselişe geçmiştir. Kentlerdeki tepkisel hareketler üç konu etrafında şekillenir (Buechler, 1995:443) Bazı talepler devlet tarafından temin edilen kolektif tüketim biçimlerine odaklanır, Bazı talepler kültürel kimliğin önemine odaklanır, Bazı talepler ise öz yönetim ve özerk karar almaya odaklanır.

Yanıt Açıklaması: Aksine; Devleti ele geçirmeyi amaçlayan eski hareketlerin tersine YTH, politika belirleyicileri üzerinde lobicilik yapmayı ve kamuoyunu etkilemeyi hedeflemiştir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişme; içinde doğduğumuz toplumları biçimlendiren teknoloji ve kültür düzeyi, endüstrileşme, kentleşme, kırdan kente doğru göçler, bireyleşme, bürokrasinin gelişmesi, medyanın ve internetin hayatımızda gittikçe artan etkisi gibi dinamik güçleri içeren bir süreçtir. Başka deyişle, toplumsal değişme gerek kültürün, gerekse toplumsal kurumların zaman içerisinde dönüşmesi anlamına gelmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Erik Erikson (1902-1994), Danimarka kökenli Alman psikolog ve psikanalist. Sosyal gelişim kuramını geliştirmiştir. ‘Kimlik krizi’ kavramını ilk ortaya koyan bilim adamıdır.

Yanıt Açıklaması: Eski paradigmada aktörler grup olarak hareket eden, gelir dağılımı çatışmasına müdahil sosyo-ekonomik gruplardan oluşurken yeni paradigmada grup gibi davranmayan, belli temalar etrafında bir araya gelmiş topluluklar lehine hareket eden sosyo-ekonomik gruplar söz konusudur. Eski paradigmada temalar ekonomik büyüme ve refahın dağılımı, askerî ve toplumsal güvenlik, toplumsal kontrol gibi konularken yeni paradigmada bunlar yerini barışın, çevrenin ve insan haklarının korunması gibi konular üzerinde yoğunlaşır. Eski paradigmada değerler özgürlük, tüketim güvenliği ve maddi ilerleme gibi unsurlardan etkilenirken yeni paradigmada merkezî kontrolün karşısında kişisel özerklik ve kimlik gibi konseptler daha ön plana çıkmıştır. Eski paradigmada haret biçimleri (içsel) resmî örgütlenmeler, büyük ölçekli temsil birlikleri (dışsal) çoğulcu ya da korporatist çıkar aracılığı, siyasal parti rekabeti ve çoğunluk oyu ile gerçekleşirken; yeni paradigmada bunlar (içsel) biçimsel olmama, düşük düzeyde dikey ve yatay farklılaşma, (dışsal) olumsuz kavramlarla ifade edilmiş taleplere dayanan protesto politikaları şeklindedir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Fransız İhtilali Avrupa'da gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Karizmatik lider kavramını ileri süren sosyolog Weber’dir. Weber’e göre karizma bir insanın sıradan insanlardan ayrı bir yerde durmasını ve insanüstü ya da istisnai güçler ve niteliklerle donatılmış olarak görülmesini sağlayan kişilik özelliğidir. Bir insan bu olağanüstü özellikleri sayesinde lider olarak kabul edilir. Karizmatik lider kavramı din ve siyaset sosyolojilerinde yaygın biçimde kullanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal nitelikli hareketlerin, protestoların ve devrimlerin altında yatan temel eylem, mücadeleci/ kavgacı kolektif davranıştır

Yanıt Açıklaması: Modernleşme, sanayileşme, kentleşme ve küreselleşme gibi süreçlerin yoğun bir şekilde yaşandığı toplumlarda köklü dönüşümler söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: 1970’lerde ve sonrasında gelişen Fransız feminizmi, İkinci Dalga Feminizm olarak da bilinir. Doğru cevap B seçeneğidir.