Ekonomi Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Lenin, devleti “işçileri baskı altında tutmak için kapitalistlerin kullandığı bir makine” olarak betimlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Çal›flma eti¤i, üretken eme¤e ya da çal›flmaya, çal›flanlar ya da bu eme¤i harcayanlar taraf›ndan kendi bafl›na bir olgu olarak de¤er verilmesini; toplumsal bask›lar›n, teflvik primlerinin ya da iflverenlerin iflgüçlerinden azami ç›kt›y› elde etmek amac›yla gelifltirdikleri, baflka araçlar›n sa¤layabilece¤inden daha fazla çaba harcanmas›n›n özendirilmesini anlatan bir terimdir.

Yanıt Açıklaması: Fordizm standart üretime dayanmaktadır. Fordist üretimde esas amaç büyük ölçekli standart ürünleri çok büyük miktarlarda kitlesel olarak üretmek ve bu yolla büyük kârlar elde etmektir. Çünkü Fordist işletmeler otomasyon sayesinde kitlesel üretimin maliyetini oldukça aşağılara çekebilmektedir. Fordist üretim örgütlenmesi merkeziyetçi bir yönetim anlayışına dayanır. Üretim sürecinde ise çalışanların çok sıkı denetlendiği “bilimsel yönetim anlayışı” yani Taylorizmin ilkeleri uygulanmaktadır. Literatürde Fordizm çok defa kitlesel üretim ve kitlesel tüketim olgularının yanı sıra üretim sürecinde de kitlesel işgücü kullanımına dayalı bir üretim organizasyon biçimi olarak da anılır. Görüldüğü üzere ilk dört seçenek Fordist üretimin özellikleri arasında yer alırken, son seçenekte yer alan üretim sürecinin karmaşıklaştırılması Fordist üretimin özellikleri arasında yer almaz zira Taylorist yönetim anlayışında üretim sürecinin basitleştirilmesi söz konudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt teknolojidir.

Yanıt Açıklaması: Daniel Bell’e göre teknoloji, daha yüksek maliyetle değil daha düşük maliyetle daha fazla mal üretmeye imkân sağlar. Teknoloji, teknisyen ve teknokrat olarak bilinen sınıfları ortadan kaldırmamış tersine onları ortaya çıkarmıştır. Teknoloji, “fonksiyonel ilişkiler” ile “nitel alan”ı değil “nicel alan”ı öne çıkaran yeni bir “rasyonellik” tanımını gündeme getirmiştir. Teknoloji sayesinde en dar ilişki biçimlerinden başlayarak mesleki ve teknik alanlara doğru, eski sosyal ilişki ağları korunmamış tersine yeni ilişki ağları ortaya çıkarmıştır. Son olarak Bell’e göre teknoloji, başta zaman ve mekân ile ilgili olmak üzere, algı anlayışlarını en radikal şekilde değiştirmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Pazar yeri ekonomisi geleneksel ekonomiyi temsil etmektedir ve küçük çaplı ticaret, tarım ve zanaat üretimini içerir. Pazar yeri ekonomisinde fiyatlar satıcı ve alıcı tarafından gerçekleştirilen pazarlıkla belirlendiğinden belirlenmiş fiyatlara göre satış yapılması Pazar yeri ekonomisinin değil firma ekonomisinin özelliğidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: ileri derecede geliflmifl ülkelerde, 1960’lardan itibaren yap›sal özellikleri itibariyle farkl›l›klar arz eden köklü de¤iflimler ortaya ç›km›flt›r. 1980’lerde tümüyle belirginleflen söz konusu de¤iflimler paralelindeki toplumu tan›mlamak için; Paul Holmes “kiflisel hizmet toplumu”, Ralf Dahrendorf “kapitalizm-sonras› toplum”, Zbigniew Brzezinski “teknokratik ça¤”, Daniel Bell “sanayi-sonras› toplum”, Peter F. Drucker “bilgi toplumu”, Yoneji Masuda “enformasyon toplumu” ve Manuel Castells “network toplumu” gibi kavramlar kullanm›fllard›r

Yanıt Açıklaması: Featherstone'a göre, tüketim kültürünün hedonizmi, burada ve şimdi zevk peşinde koşulmasını, dışavurumsal hayat tarzlarının yeşertilmesini, narsisistik ve bencil kişilik tiplerinin geliştirilmesini vurgulaması çerçevesinde din açısından muazzam yıkıcı olmuştur. Genelde dinin, özel olarak da püritan mirasın öğrettiği çilecilik, çalışkanlık, basiret ve tutumluluğun aksi istikamette, "şimdi yaşa sonra öde." felsefesiyle tüketimciliğin ruhsal fakirliğe ve hedonist bencilliğe yol açtığı sıkça savunulmuştur. Doğru cevap B'dir

Yanıt Açıklaması: Sosyal sistemi düzenleyici temel yasa, Medeni Kanun olup, aile, evlilik, çocuk hakları ve benzeri konular bu yasada yer alır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ünlü sosyolog Max Weber, kapitalizmin yükselişini ve gelişmesini Protestan ahlakına bağladı ve çok çalışıp kazanan, tutumlu olan kişilerin hem toplum hem de Tanrı açısından değerli olacaklarını öne sürdü. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Biraz da bu gerçeklerden hareketle, püritan etiğin en temel unsuru olan rasyonelliğin yerini, post-endüstriyel toplumlarda yaratıcılığa bırakacağı şeklinde bir düşünce ortaya çıkmıştır. Hage ve Powers (1992, s.71) gibi bazı yazarlar, rasyonel püritanın endüstri toplumunun kişilik tipini temsil etmesine karışıklık, “yaratıcı ve birleşik benliğe” sahip insanın post-endüstriyel toplumun kişilik tipini oluşturacağını iddia etmektedirler; çünkü post-endüstriyel çağda daha çok yaratıcılığa gereksinim duyulacağından bu çağ, insanı, “yaratıcı ve birleşik benlik”le hareket etmeye zorlayacaktır. Doğru cevap D'dir

Yanıt Açıklaması: Bilim ve teknolojiyi, ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştürebilme becerisi, yenilikçilik ve inovasyon gibi kavramlarla ifade edilmektedir. Buna paralel olarak, teknoloji temelli olarak inovasyonu belirlemede bazı kriterler söz konusudur. Bunlar; Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) harcamalarının GSMH’ye oranı, Ar-Ge hizmetlerinde çalışan bilim adamı ve mühendis sayısı, Patent sayısı, Bilimsel yayın sayısı, Bilgisayar, internet ve iletişim araçlarından yararlananların sayısı, Toplam ihracat içinde ileri teknoloji ürünlerinin oranı. Görüldüğü üzere verilen maddelerin tamamı kriterler içerisinde yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Gerçekleşen bu değişimi kısaca şu alt başlıklar altında toplamak mümkündür. Tarımsal üretim yerini endüstriyel üretime bırakmıştır. İş bölümü ve uzmanlaşma artmıştır. Endüstrileşme ile birlikte kırsal kesimlerden kentlere doğru yoğun bir göç yaşanmıştır. Emek yoğun üretimden teknoloji yoğun üretime geçilmiştir. Üretim miktarlarında çok büyük artışlar olmuştur. İşçi sınıfı ve burjuvazi yeni toplumsal sınışar olarak ortaya çıkmıştır. Üretim ve tüketim süreçleri küreselleşmiştir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Modern çağda boş zamanı çalışmaktan farklı olan zaman veya koşul olarak anlama eğilimimiz vardır. Çalışma, gerginlik, çaba, gayret ve zahmet içerir oysa boş zaman çabasız, rahat ve zevk vericidir. Çalışma, zorlama ve zorlukla yapılır oysa boş zaman zorlamasız ve varoluşu sürdürmek için zorunlu değildir. Çalışma bir amaca yönelik bir araç olarak görülür oysa boş zaman kendi içinde bir amaç olarak kabul edilir. Çalışma diğerleri için harcanmış zamandır oysa boş zaman insanın kendi zamanıdır. Çalışmanın toplumsal olarak yararlı ve toplum için zorunluluk olduğuna inanılır oysa boş zamanın tadı bireysel olarak çıkartılır. Çalışma, ödüllendirilir oysa boş zaman kendi kendinin ödülüdür ve kendi kendini tatmin eder. Çalışma sıklıkla rutindir. Buna karşılık boş zaman bir özgürleşme veya tatildir, rutinden özgürleşmeye ve kendi içinde seçim yapmaya imkân sağlar. Endüstriyel çalışma başkalarınca örgütlenir, sıkı sıkıya programlanmış ve saatler tarafından düzenlenmiştir oysa boş zamanda, insan işvereninden, zamanlamadan, programlardan ve sistematikleştirmelerden kurtulmuştur. Çalışmayı, oyun ya da sanat gibi başka hoşa giden uğraşlardan ayırt etmenin en iyi yolu, zorunluluk ilkesidir

Yanıt Açıklaması: Pre-endüstriyel ve pre-modern toplumlarda çalışma münhasıran özel alanda gerçekleşmekte iken, modern toplumlar ile birlikte kamusal alana taşınmıştır.

Yanıt Açıklaması: İlkel imalat döneminde sadece üretimin tipi, hammadde miktarları, kullanılan alet cinsleri, ürünlerin boyut ve nitelikleri denetlenirken; sanayi toplumuyla bunlara, işçilerin faaliyetlerine, hızlarına, iş konusundaki yeterliliklerine, istekliliklerine, hal ve gidişlerine yönelik teknikler de eklenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Marx kapitalizme çalışmanın işçiyi yabancılaştırdığını savunan kişidir.

Yanıt Açıklaması: Post-fordist dönüşümler konusunda Atkinson olumlu bir yaklaşıma sahiptir. Atkinson’a göre işletme işgücünün esnek kullanımı sayesinde çalışanlar üzerinde daha rasyonel bir kontrol kurabilmekte ve bu yolla istenilen hedeflere rekabetçi bir ortamda daha kolay ulaşabilmektedir. Atkinson dışındakilerin tamamı ise post-fordist dönüşüme şüpheci yaklaşan isimlerdir. Doğru cevap B'dir.