Engellilerle Sosyal Hizmet

Yanıt Açıklaması: Çocuğun gelişimini destekleyecek, pekiştirecek, güvenlik duygusunu sağlayacak anne baba ve çevrenin olmaması, konuşma ve dil becerileri gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Örnek durumda anne ve babayı kaybetme, birinci bakıcının olmaması çocuğun dil ve konuşma gelişimindeki sorunları tetiklemiş olabilir.

Yanıt Açıklaması: Zihinsel engellilik, gelişimsel dönemde ortaya çıkan, uyumsal davranışlarda görülen yetersizliğe ilave olarak genel zekâ fonksiyonları açısından normalin altında olma durumudur. Sanrılar, varsanılar, uygunsuz duygulanım ve tuhaf davranışlar şizofrenide görülür. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak engellilerin istihdamı ile bağlantılı yaşanan sorunları beş noktada ele almak olanaklıdır: 1. Bunlardan ilki ülkemizde, henüz engellileri de gözeten sistemli bir iş analizi ve meslek tanımlaması çalışmasının yapılmamış olmasıdır. Bugün engellilerin, sahip oldukları engelden kaynaklanan özellikleri ve nitelikleri de dikkate alınarak, hangi işlerde çalışabilecekleri konusunda, elde ciddi bir araştırma, bir çalışma bulunmamaktadır. Engelliler çok sayıda işte, kendi kendilerine yaptıkları girişimlerle çalışma deneyimleri yaratmaktadırlar. Oysa gelişmiş ülkelerde iş analizleri, meslek tanımları son derece önemlidir. Engelliler hangi işleri yapabilir? Bu iş, bu meslek hangi eğitim sürecinden geçildikten sonra yapılabilir? Bu eğitim sürecinin özellikleri ve aşamaları nelerdir? Bütün bunların ayrıntılarının belirlenmesi gerekir. İş piyasası, eğer belirli niteliklerle donatılmış bir iş gücüne gereksinme duymuyorsa, iş gücünü, bu niteliklerle donatmayı sürdürmek, bir yandan boşa giden emek ve para, diğer yandan da bu niteliklere sahip işgücünün işsizliğine kapı aralamaktır. Yani, her insanı olduğu gibi, engellileri de iş piyasasının özellikleri ve gereksinimleri doğrultusunda eğitmek, özellik kazandırmak ve iş piyasasına hazırlamak gerekir. 2. Engellilerin istihdamını güçleştiren sayısız neden arasında eğitim ve rehabilitasyon konusundaki yetersizlikler büyük yer tutmaktadır. Bugün ülkemizde ne yazık ki engelliler için yeterli eğitim ve rehabilitasyon (mesleki eğitim ve rehabilitasyon dâhil) merkezi bulunmamaktadır. 3. İçinde bulunduğumuz iktisadi yapının, engellileri de içerecek bir şekilde düzenlenmemiş olması, işverenlerin engellileri çalıştırmak konusundaki çekingenlikleri ve önyargıları da istihdamın önündeki engeller arasındadır. Bazı işler vardır ki engelliler bunları gerçekten diğer insanlardan daha iyi yapabilmektedir, bunlar kanıtlanmıştır. Toplum bu konuda bilinçli değildir. Bu bilinç olmadığı için de özellikle, işveren kesimi, “acaba yapabilirler mi” kaygısı içerisinde hareket etmektedirler. İşe alınan engellinin o iş ortamında başarılı olabilmesi, üretken olabilmesi için de işyerinde bazı düzenlemeler yapılmalı, önlemler alınmalıdır. Bunlar yapılmadığı zaman da çalışan engellinin işe yaramadığı, üretken olamadığı gibi bir kanaatin oluşmasına kapı aralanmakta; bu da henüz istihdam edilemeyen insanların önüne yeni engeller çıkarmaktadır. 4. Bir başka güçlük de engelli istihdamını kolaylaştırmada kullanılan araçların yeterince geliştirilmemiş olması ve uygulanmamasıdır. Dünyanın her yerinde engellilerin, istihdamı ile ilgili bazı kolaylaştırıcı yollar aranmakta ve uygulanmaktadır. Örneğin, kota rejimi başka koşullarda istihdamında güçlük bulunan nüfus kesimleri için kullanılır. Ülkemizde işyerlerinde 1475 sayılı İş Kanunu gereğince %3 oranında engelli istihdamını zorunlu kılan yasal düzenleme vardır. Ayrıca bu uygulama (istihdamda pozitif ayrımcılık) eski hükümlüler, korunmaya muhtaç gençler ve terörle mücadele sırasında yitirilen kamu görevlilerinin yakınları için de uygulanmaktadır. Bunun dışında korunmalı iş yerleri uygulaması vardır. Zaman zaman bu uygulama eleştiri alsa da, halen bazı engelli kümeleri (örneğin ağır zihinsel engelliler) için özellikle önerilmekte ve kullanılmaktadır. Seçilmiş iş yöntemi, bazı işlerin yalnızca engelliler tarafından yapılması (örneğin santral işletmenliğini yalnız görme engelliler tarafından yapılması gibi) için onlara tahsis edilmesidir. Değişik esnek çalışma biçimlerinin (evde çalışma, evde üretim, yarım zamanlı çalışma v.s.) engelliler için özellikle kullanılması da olanaklıdır. 5. Engellilerin istihdamla bağlantılı sorunları istihdam gerçekleştikten sonra da ortaya çıkmakta ve iş yaşamı içinde de sürmektedir. Bu aşamada engelliler sahip oldukları kişisel özellikleri ve nitelikleri ile bağlantılı pek çok sorunla karşılaşmaktadırlar. Bunlar, olumsuz iş ve işyeri koşullarından tutun da, çalıştığı işte karşılaştığı sosyal güvenlik sorunları, yetersiz ücret, işinde ilerleyememe, erken emeklilik gibi sayısız sorunları içeren geniş bir alana yayılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Psikososyal destek hizmetleri; • Bakıma muhtaç engelli ailesinin, engelliyi ve engel durumunu kabullenmesine, bilgilendirilmesine yönelik kişisel veya grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetleri, • Bakıma muhtaç engellinin, özrünü, mevcut durumunu ve yerleştirildiği ortamı kabullenmesine, bilgilenmesine ve gelişim alanlarında desteklenmesine yönelik kişisel ve grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetleri, • Engelli ve ailesinin sosyal hakları ve mevcut kaynakların kullanılmasına yönelik kişisel ve grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetleri, • Engellinin bağımsız yaşama, sosyal hayata uyumuna ve katılımına yönelik sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinlikler ile düzenlenecek bu tür etkinliklere katılabilmesi için refakat hizmetleri, • Engellinin terk edilme, ret edilme, engel durumunu kabullenememe, ümitsizlik, intihar etme, yalnızlık, sevgisizlik gibi olumsuz duygulardan kurtarılmasına ve depresyon ve stres gibi durumların yaşanmasının engellenmesine yönelik kişisel veya grup çalışması yöntemiyle verilecek hizmetleri kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Engelliler %65’i sosyal güvenlik kapsamında iken: erkek engelliler için %67,96 ve kadın engelliler için ise %17,4’dür. Engelli erkeklerin %82,96’sının aktif sigortalı iken; engelli kadınlar için bu oranın %2,96’dir (http://www.ozida.gov.tr/araştırma/öztemelgösterge. htm). Bu oranlar, engelli kadınların sağlık yardımlarından pasif sigortalı olarak yararlanmaları yanında engelli kadın işgücünün, işgücüne katılım oranının düşüklüğü de göstermektedir (Kayhan Kuzgun, 2008).

Yanıt Açıklaması: Bakıma muhtaç kişilerin kişisel gelişimlerini, morallerini güçlendirmeyi, hayata bağlılıklarını artırmayı, iç dünyalarıyla barışık olmalarını, manevi sapma ve korkularını gidermeyi amaçlayan sosyal nitelikli ve insan odaklı bakım hizmetlerine manevi bakım denmektedir.

Yanıt Açıklaması: 5378 sayılı kanun engelli bireylerin; engel sınıflandırmalarının yapılması, bakım ihtiyaçlarının karşılanması, bakım hizmeti alınan kuruluşların ruhsat işlemleri, bakım hizmetinin standartları, bakım çeşitleri ve bakım hizmetleri, rehabilitasyon, erken tanı ve koruyucu hizmetlerden nasıl yararlanılacağını hükme bağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Tanım A şıkkını açıklamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Drama çalışmaları, hareket, konuşma, taklit gibi unsurlardan yararlanılarak doğa ve toplumsal olayların hayali olarak canlandırılmasıdır. Yaşanılan, okunan, görülen olayların canlandırılıp dramatize edilmesi, çocukların hareket etme, yaratıcılık ve canlandırma ihtiyaçlarını önemli ölçüde karşılamaktadır. Müzik, zihinsel engelli çocukların duygusal, zihinsel, motor gelişim, yaratıcılık, iletişim, farkında olma ve dil gelişimini desteklemektedir. Bu amaçla eğitimde müzik ile ilgili yapılan çalışmalarda müzikli öyküler, şarkı söyleme, ritm, yaratıcı hareket ve dans yer almaktadır. Sanat çalışmaları, çocukların rahatlamaları, duygusal olarak kendilerini rahat ifade edebilmeleri yaratıcı düşüncelerini sağlamak için büyük önem taşımaktadır. Jimnastik çalışmaları, çocukların küçük ve büyük kas motor gelişimlerini desteklemek için yürüme, koşma, sıçrama, denge, vücut kontrolü vb. konuları kapsamaktadır. Kaynaştırma; özel eğitim gereksinimi olan bireylerin normal gelişim gösteren akranları ile örgün ve yaygın eğitim kurumlarında bu konuda eğitim almış profesyoneller tarafından eğitim verilmesini kapsayan özel eğitim uygulamalarıdır. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Bireysel bakım planı: Bakıma muhtaçengelli bireyin bakımına ilişkin fiziksel,psiko-sosyal ve benzeri alanlarda yaşanan sorunları, bu sorunların sebeplerini, hangi alanlarda bakıma ihtiyacıolduğunun belirlenmesini, bu alanda yapılabilecek çalışmaları içeren plana denir.

Yanıt Açıklaması: Engellileri kamu sektöründe istihdam eder

Yanıt Açıklaması: Uluslararası alanda da engellilerin, kısıtlılıklarının derecesi istihdam edilmelerinde esas alınmakta (ILO, 1984a:101-110) ve işgücü piyasası koşullarında istihdam edilmeleri “open employment“ kavramı ile açıklanmaktadır (ILO, 1984). Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tıbbi değerlendirme: Kişinin beyninin öğrenme, problem çözme, IQ veya entelektüel fonksiyonlarını yerine getirme yeteneği IQ testleri ile ölçülür. Ortalama puan 100’dür. 70-75’in altında olanlarda zihinsel engel bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Zihinsel engelin tespitinde, çocuğun zekâ puanı (IQ) tespit edilir. Çocuğun motor, dil, bilişsel, sosyal, duygusal ve öz bakım alanlarında gelişim değerlendirmesi yapılır. Tıbbi değerlendirme: Kişinin beyninin öğrenme, problem çözme, IQ veya entelektüel fonksiyonlarını yerine getirme yeteneği IQ testleri ile ölçülür. Ortalama puan 100’dür. 70-75’in altında olanlarda zihinsel engel bulunmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplum temelli bakım ve rehabilitasyon hizmet­leri kapsamında engellilere yönelik bakım hizmetleri verilmektedir. Toplum temelli ba­kım bireyin sorun ve ihtiyaçlarına özgü bir bakım konsepti sunduğu için maliyeti dü­şük, toplumsal çıktısı daha yüksek olan insan odaklı bir hizmettir. Toplum temelli bakım hizmetleri; eve yönelik hizmetler (evde yardım, evde tıbbi bakım hizmetleri, süreli bakım, evlere yemek servisi, evlere bakım ve onarım hizmeti, telefonla yardım servisi vb.), gündüzlü hizmetler (serbest zaman değerlendirme, ulaşım hizmetleri, sağlık, spor, beslenme, rehabilitasyon, diyet, kişisel bakım, hukuksal ve mali müşavirlik, tatil ve piknik organizasyonu vb.) ve tıbbi, sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri gibi çok geniş bir alana yayılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: DIŞLANMA Sosyal dışlanma kavramı, toplumla bütünleşme sağlayacak ekonomik ve sosyal birtakım haklardan ve kaynaklardan yoksun olmak anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Evde Bakım Hizmetlerini Gerekli Kılan Sebepler Demografik Yapıda Meydana Gelen Değişiklikler: Dünyada nüfus hızla yaşlanmaktadır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde 65 yaş ve üzeri nüfus hızla yükselirken doğurganlık oranlarının azalmasıyla genç nüfus azalmaktadır. Bakım hizmetini sunacak genç nesilde de sorunlar yaşanacaktır. Toplumsal Yapıda Meydana Gelen Değişiklikler: Özellikle çalışan nüfusun artması, kadının istihdama katılımı, aile yapısında meydana gelen değişiklikler (çekirdek aileye geçiş) engelli ve yaşlıların bakımında önemli bir handikaptır. Kentleşme, cemiyet tipi ilişkiler, konutların küçülmesi, gençlerin yaşlılara bakış açısı, kuşaklar arası iletişim bozukluğu, ailelerinin ekonomik yetersizlikleri, bakım hizmetleri hakkında yetersiz bilgi, ailede bakım verici rolündeki kişilerin sayısının azalması ve bakım hizmetlerinin aksaması profesyonel bakıma geçişi zorunlu kılmaktadır. Bilim ve Teknolojide Meydana Gelen Gelişmeler: Hastane ve bakım merkezlerinde yapılması mümkün olan birçok pratik artık ev ortamında yapılabilir duruma gelmiştir. Hastane ve kurum bakım hizmetlerinin pahalı olması evde bakımı avantajlı hâle getirmiştir. Sosyal Haklarda Meydana Gelen Gelişmeler: Sosyal devlet olma eğilimleri vatandaşlarımızın sosyal haklardan yararlanma imkânlarını çoğaltmıştır. Yaşlıların bakım, gözetim ve korunma ihtiyaçlarının karşılanması yaşlılar için bir hak, devlet için ise bir görevdir. Uzun Süreli Kurumsal Bakım Hizmetlerindeki Yetersizlikler: Uzun süreli kışla tipi yatılı sağlık ve sosyal hizmetlerin yaşlılar üzerinde olumsuz izleri, ömürlerinin son bölümünde daha da mutsuz olmasına sebep olmaktadır. Bu kurumların hizmetleri hem pahalı hem de yetersizdir. Fiziki ve potansiyel yetersizlikler evde bakımı elzem kılmaktadır. İnsani Gerekçeler: Toplumu oluşturan bireylerin ve ailevi bağların birtakım sorumlukları vardır. Toplumda bakıma muhtaç duruma gelen yaşlı ve engellilerin bakımı ve mutluluğu toplumun diğer katmanlarının mutluluğunu artırmaktadır. Dayanışma, yardımseverlik, merhamet ve hayırseverlik bu tür hizmetlerde devreye sokularak devletin sırtındaki yükün hafifletilmesine katkı verilmelidir. Evde bakım hizmetleri yaşlının ve engellinin yaşam kalitesini arttırmaktadır. Sağlık Hizmetleri Harcamalarında Artan Maliyetler: Bakıma yönelik sağlık harcamalarının yüksek oluşu ülke ekonomilerini olumsuz etkilemektedir. Evde bakım hizmetlerinin maliyetinin düşük olması ve uygulanabilir olması ülkelerin tercih ettiği bir durumdur. Verimli ve ucuz olan bu hizmet aynı zamanda toplumun diğer kesimlerinin de taşın altına elini koyması anlamına gelmektedir. Sosyal Güvenlik Sistemindeki Değişikliler: Bakım hizmetlerinin güvence altına alınması hizmetten yararlananların tercihlerine olumlu yansımaktadır. Kurum Bakımının Verimsizliği ve Yetersizliği: Uzun süreli kurum bakımı birey üzerinde yalnızlaşma, sosyal izolasyon, duygusal tükenmişlik, depresyon ve sosyal dışlanma gibi olumsuz etkiler oluşturması nedeniyle topluma dayalı bakım modeline geçilmekte, kurum bakımı ise evde verilecek desteğe rağmen bakılamayacak derecede yardıma ihtiyaç duyan bireyler için bir alternatif olmaktadır

Yanıt Açıklaması: Ortopedik engelli, kas ve iskelet sisteminde yetersizlik, eksiklik ve fonksiyon kaybı olan kişidir. El, kol, ayak, bacak, parmak ve omurgalarında; kısalık, eksiklik, fazlalık, yokluk, hareket kısıtlılığı, şekil bozukluğu, kas güçsüzlüğü, kemik hastalığı olanlar, felçliler, serabrel palsi, spastikler ve sipina bifida olanlar bu gruba girmektedirler. Herhangi bir nedenle konuşamayan veya konuşmanın hızında, akıcılığında, ifadesinde bozukluk olan ve ses bozukluğu olan kişilerdir. İşittiği halde konuşamayan, gırtlağı alınanlar, konuşmak için alet kullananlar, kekemeler, afazi, dil-dudak-çene-damak yapısında bozukluk olanlar bu gruba girmektedir.

Yanıt Açıklaması: 2011 yılında çıkarılan “Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Yer Alan Engelli Bireylere Yönelik İbarelerin Değiştirilmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile kanun ve kanun hükmündeki kararnamelerde çürük, özürlü ve sakat kelimeleri kaldırılmış ve yerine engelli kelimesini konulması kararlaştırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Gerçek kişi ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından tarafından yürütülen bu özel bakım merkezine, her bir engelliye sunduğu bakım hizmeti karşılığında, il müdürlüğü tarafından aylık olarak iki asgari ücret tutarında bakım ücreti ödenmektedir.