Sosyal Hizmet Kuramları 1

Yanıt Açıklaması: Temel ihtiyaçlar; yiyecek, barınma, sağlık, sosyal kabul, hayatın anlamı ve amacı gibi ihtiyaçlardır. Sosyal hizmet alanı ve mesleği ise bir kaabiliyet ifade eden tanım değildir.  Sosyal roller ise toplum tarafından bireylere yüklenen, ebeveyn, çalışan, anne, baba olmak gibi rolleri içerir.Soru kökündeki tanım pozitif sosyal işlevselliği ifade etmektedir. Pozitif sosyal işlevsellik bireylerin toplumdaki rollerini yerine getirmesinde gerekli olan eylemleri gerçekleştirebilmedeki yetenekleridir.

Yanıt Açıklaması: Fonksiyonel olan bir aile sistemi ise, aşağıdaki niteliklerin bazılarını ya da tümünü taşır (Alle-Corliss ve Alle-Corliss, 1999): • Aile üyeleri birbirlerine karşı sıcak ve şefkatlidirler. • Aile üyeleri empatik, güvenilir ve açıktırlar. • Aile üyeleri bireyselliği tolere ederler ve diğerlerinin görüşlerine saygı gösterirler. • Aile üyeleri gücü paylaşırlar, beraber bir şeyler yaparlar ve birbirlerini desteklerler. • Anlaşma sağlanan ya da sağlanamayan durumlarda dürüstlük vardır. • Aile üyelerinin iletişimi doğrudandır. • Aile üyeleri kendi değerlerini bilirler ve bunu paylaşırlar.2. ve 4. Maddede belirtilen özellikler fonsksiyonel olmayan aile sisteminin özellikleri arasında sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Belirli amaçları gerçekleştirmek amacıyla sosyal hizmet uzmanın on temel rolü ve bu on temel role karşılık gelen işlevler şu şekilde sıralanabilir (Sheafor ve Horejsi, 2003): Bağlantı kurucu: Bağlantı kurucu rolünde sosyal hizmet uzmanları müracaatçının kaynaklarını değerlendirir ve kaynaklarla müracaatçıyı bağlantılandırır. Savunuculuk: Savunuculuk rolünde sosyal hizmet uzmanı müracaatçı, vaka ve sınıf savunuculuğu işlevlerini yerine getirir. Öğreticilik: Öğretici olarak sosyal hizmet uzmanı toplumsal ve günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi gibi işlevleri yerine getirir. Danışmanlık: Danışman olarak sosyal hizmet uzmanı psiko-sosyal değerlendirme, sosyal tedavi vb. işlevleri yerine getirir. Vaka yöneticiliği: Vaka yöneticisi olarak sosyal hizmet uzmanı müracaatçının gereksinimlerinin belirlenmesi, değerlendirilmesi, planlanması, organize edilmesi ve müracaatçının desteklenmesi gibi işlevleri yerine getirir. İş yükü yöneticisi: İş yükü yöneticisi olarak sosyal hizmet uzmanı zaman yönetimi, çalışma planı hazırlama gibi işlevleri yerine getirir. Personel geliştiricisi: Personel geliştiricisi olarak sosyal hizmet uzmanı personelin eğitimi, yönetimi, süpervizyon işlevlerini yerine getirir. Yöneticilik: Yönetici olarak sosyal hizmet uzmanı program geliştirme ve değerlendirme gibi işlevleri yerine getirir. Değişim ajanı: Değişim ajanı olarak sosyal hizmet uzmanı politikaların ve sosyal sorunların analizini yapma, sosyal kaynakların geliştirilmesi gibi işlevleri yerine getirir. Meslek elemanı: Meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanı kendini tanıma ve değerlendirme, kişisel, mesleki gelişim ve mesleğin geliştirilmesi gibi işlevleri yerine getirir. Sosyal hizmet uzmanları genelci yaklaşım çerçevesinde mikro, mezzo ve makro düzeylerde müdahalelerde bulunur ve müdahalelerde bulunurken tüm bu rol ve işlevleri yerine getirir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal hizmet uzmanlarının danışmanlık işlevi çerçevesinde sahip olduğu roller: Muktedir kılıcı, kolaylaştırıcı, planlayıcı, meslektaşlık ve izleme rolleridir.

Yanıt Açıklaması: Ben ötesi bakış açısı sadece mantıksal bilgi edinme ve bilimsel anlam konusunda değil aynı zamanda alan olarak edebiyat, felsefe, sanat ve din alanında da bilgilidir

Yanıt Açıklaması: İnsan hakları temelinde insan olmanın anlamına uygun, toplumun insan onuruna yakışır bir yaşam sürmelerinin ön koşullarını çizen en önemli meslek sosyal hizmettir. İnsan haklarının iki temel kavramlarından özgürlük ve eşitlik kavramları sosyal hizmet literatüründe “self determinasyon ve sosyal adalet” olarak kendini göstermektedir. Bu anlamda geleceklerine ilişkin kararları kendileri alan insanlar özgür olarak nitelendirilebilmektedir. İnsanların özgürce karar verebilmeleri ancak çok temel insan ihtiyaçlarından yararlanabilmesi ve seçeneklerinin olması ile gerçekleşebilmektedir. Bu durum ise sosyal adaleti gerektirmektir (Şahin, 2002). Sosyal hizmet uzmanı; bireylerin, ailelerin, grupların ve toplumun insan onuruna yakışır, özgür ve haklarının gereğince bir yaşam sürmeleri için çabalamakta ve bu temelde müdahalelerini gerçekleştirmektir. Sosyal hizmet mesleği ve disiplininin nihai hedefi, sosyal adaletin sağlanmasıdır. Diğer şıklar zaten sosyal adalet çerçevesi altında sağlanması planlanan amaçlardır denilebilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal hizmet uzmanlarının Dördüncü Güç müdahale stretejileri kendini kabul çalışması, psikodrama yöntemi, tinsel aktarım ve karşı aktarım, yönlendirmesiz çalışma ve değerlendirmedir.

Yanıt Açıklaması: Kuramsal çerçeve; kişinin insanları anlamasına, insanların işlevine ve nasıl değiştiklerini kavramasına yardım eden fikirlerdir.

Yanıt Açıklaması: Danışmanlık rolü bireylere, ailelere ya da küçük gruplara yaşamlarındaki sosyal ve duygusal sorunlar ile başa çıkmada yardımcı olabilecek müdahaleleri içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Sistem yaklaşımının temel kavramları, bütüncüllük, ilişki ve dengedir. Bu kavramlar birbirleriyle ilişkilidir. Bütüncüllük kavramı, sistemi meydana getiren ögelerin bütüncül katkısının her bir ögenin ayrı ayrı katkısından daha fazla olduğunu açıklayan bir kavramdır. İlişki kavramı, bir sistemin içindeki ögelerin birbirleriyle olan ilişkisidir. Sistem yaklaşımı bir soruna açıklık getirmede tüm değişkenlerin göz önünde bulundurulmasını öngörür. Denge kavramı, yaşayan çoğu sistemin varlığını sürdürebilmesi için denge arayışı içinde olduğunu belirtmek amacıyla kullanılan bir terimdir . Odak sistem, müracaatçı ve sosyal hizmet uzmanlarını ilgisini çeken düzeylerdir. İlgilenilecek olan sistem veya alt sistemlerin belirlenmesine yardımcı olur. Sınır, bir sistem ya da alt sistemin sonlandığı ve başka bir sistem ya da alt sistemin başladığı yeri tanımlamak için kullanılan bir kavramdır

Yanıt Açıklaması: Kadının çalışma hayatında olması sosyal bir sorun değil bir zenginliktir. Diğer seçeneklerin tamamı kadınların yaşadığı yaygın sorunlardır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Psikoanalitik kuram ve uygulamanın varyasyonları aşağıdaki gibidir: Freudyen analizler, Psikoanalitik psikoterapi, Ego-psikolojik müdahale, Psiko-sosyal tedavi, Nesne iliskileri kuramı, Kendilik psikolojisi. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Freud klasik bir analist değildi. O; serbest çağrışım, rüya yorumu, bastırılmış duyguları ortaya çıkarma ve sembolik yorumlamanın klasik tekniklerini geliştirmiş ve kullanmış olmasına rağmen onun yorumlamaları nadiren şimdi ve burada yönelimliydi. Psikoanalitik psikoterapistler ise daha fazla "şimdi ve burada" yönelimlidirler. Bu yüzden süre daha kısadır (1 ila 2 yıl) ve hasta analist koltuğuna uzanmaz; terapist ve hasta yüz yüze görüşmeler yapar. Kullanılan teknikler (yorumlamalar) bir önceki yaklaşımdaki gibi bilinç dışı olguları ortaya çıkarmanın bir aracıdır. Fakat yorumlamalar daha çok "şimdi'yi kapsar ve gerçeklik temelinde çıkarımlarda bulunulur. Bu psikoterapistler gerçek ihtiyaçlara, egoya, bilinç düzeyindeki günlük sorunlara daha duyarlıdır (Payne, 1997).

Yanıt Açıklaması: Genellikle müracaatçılar ben ötesi çalışmanın yapıldığı süre zarfında güdümlü görselleştirmelerden faydalanırlar. Çalışma müracaatçıların gözlerini kapamaları, rahat olmaları ve rahatlamaları için ne gerekiyorsa yapmalarıyla başlar. Eğer ihtiyaçları olursa müracaatçılara birtakım rahatlama egzersizleri öğretilir. Bunu takiben uzman kimsenin kendilerini rahatsız etmediği ve çevredekiler üzerinde tamamen kontrol sahibi oldukları güvenli bir yer seçmelerini ister. Bu yer gerçek ya da hayali olabilir. Bu yeri bulduktan sonra burayı tarif etmeleri ve deneyimlemeleri istenir. Müracaatçılara herhangi bir sebeple istedikleri an geri gelip gözlerini açabilecekleri söylenir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Van Bertalaniy 1950’lerde sistem teorisini ilk kez sosyal bilimlere uyarlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Ben ötesi yaklaşım, en üst seviyede mutluluk yönetimi ve kişiliğin gelişmemiş veya kaybolmuş karanlık kısımlarının bütünleşmesini kapsayan tinsel gelişim üzerine odaklanır.

Yanıt Açıklaması: Genel sistemler teorisine dayanıyor olmasına ek olarak eşsiz ve dinamik olan doğası; iletişim teorisinin, iletişim ağı teorisinin ve diğer bazı teorilerin unsurlarını da kapsamaktadır. İsminden de anlaşıldığı gibi yapısal aile teorisi aile sistemi içindeki yapının önemine vurgu yapmaktadır. Yol gösterici yaklaşımı, aile sistemi içindeki hızlı değişimleri önceden görebilmeyi getirir. Yapısal aile terapisi bireye bulunduğu sosyal çevre içinde yaklaşan bir modeldir. Bu yaklaşımda aile sisteminin alt sistemleri olan bireylerin tanımlanması ve birbirleriyle olan ilişkilerine özel önem verilir. Yapısal yaklaşıma dayalı bir terapinin en temel amacı; ailenin alt sistemlerini, sınırlarını, hiyerarşisini ve transaksiyonlarını kapsayan aile yapısını değiştirmektir. Bu noktada kuram ve teknikler son derece önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal hizmet uzmanının liderlik becerilerini kullanmasının amaçları şunlardır: -Müracaatçının kendi duygularını kendisinin keşfetmesini sağlamak ve duygularını kendisinin derinleştirmesine yönlendirmek, -Süreçte birincil sorumluluğun müracaatçıda olduğunu belirtmek, -Müracaatçılara iletişimi başlatıp sürdürebilecekleri özgür bir ortam oluşturmak, -Müracaatçıların kendilerini keşfetmesine yardımcı olmak. Bu amaçlar incelendiğinde süreçte asıl sorumluluğun sosyal hizmet uzmanı yerine müracaatçıda olduğu ve genellikle iletişimi başlatma ve sürdürmede müracaatçıların aktif rol oynadığı görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal hizmet uygulaması kaynaklar ve insanlar arasında çalışırlar. Ancak son karar her zaman bireyin kendisine aittir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal hizmet uzmanlarının ekolojik değerlendirmede göz önünde bulundurması gereken düzeyler şu şekilde belirtilmektedir (Derezotes, 2000): • Biogenetik faktörler: Bireyin kalıtsal ve diğer fiziksel özelliklerini içermektedir. • Ailevi faktörler: Bireyin yakın ve geniş ailesinin özelliklerini içermektedir. • Kültürel faktörler: Kültürel faktörler, bireylerin psiko-sosyal çevresini içerir. Psikososyal çevre bireylerin aile üyelerinin dışında, ilişkide olduğu diğerlerini içerir. • Çevresel faktörler: Bireyin yaşam kalitesini etkileyen ve onun yaşam alanına karşılık gelen özellikleri içerir. • Kaynaklar ve fırsatlar: Kaynaklar ve fırsatlar, güvenlik, özgürlük, kabul, zenginlik, güç ve hizmetleri içerir. • Öz bakım kalıpları: Öz bakım kalıpları, bireylerin kişisel gelişimini geliştiren çabalardır. Bireyin içsel motivasyonu, enerji düzeyi ve bilinç düzeyi gibi içsel faktörlerle ilgilidir. • Gelişim ve sağlığın güncel göstergeleri: Gelişim ve sağlığın güncel göstergeleri, bireylerin, ailelerin ve toplumun gelişimsel büyüme ve refah durumunun ölçülebilir işaretlerini içermektedir