Sağlık Bilimlerinde Ve Yönetiminde Etik

Yanıt Açıklaması: Ruh sağlığı

Yanıt Açıklaması: Hukuk kurallarını ahlak kurallarından ayıran en temel özellik hukuk kurallarına uyulmaması hâlinde kişilerin bir yaptırım ile karşı karşıya kalacak olmasıdır. Hukuk kuralının ihlali durumunda belli bir kamusal güç, kendisine tanınmış olan yaptırım gücünün devreye girmesini sağlar.

Yanıt Açıklaması: Dünya üzerindeki en pahalı veri, klinik hasta verileridir. Bu verilerin güvenliği, kötü kullanıma ya da özel sektördeki çeşitli pazarlama stratejilerine konu olmaması gereklidir. Log tutma/Loglama, tıpkı bir seyir defteri gibi programa ulaşan kişileri listelemekte kullanılan bir yöntemdir. Kişisel verilerini farklı mercilerle paylaşan vatandaşların hasta hakkı ihlalleri, doğru tedavi ve danışma hizmeti alamayan hastaların duygusal zararları ve en önemlisi de fiziksel olarak yanlış tedavi ve uygulamalara maruz kalabilme ihtimali ‘tele’ ile başlayan her tür elektronik ortamdaki tıp ve sağlık uygulamalarının sorunu olarak görülebilir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası örgütler

Yanıt Açıklaması: İlke; davranışlara biçim veren temel doğruları ifade eder. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kapitalizm, kadın ve erkek kimliği yaratır ve bu kimlikler üzerinden oluşturulan modern güzellik algısı, dayatmacı bir tutum sergileyerek her bir kadını ve erkeği normatif, toplumsal olarak beğenilen ve öngörülen modaya adapte eder. Estetik ameliyatlar, bedensel müdahaleler, spor salonları, sağlıklı ve organik yaşam, beslenme, yaşlanma, gençlik, güzellik, yakışıklılık, renk, cinsiyet, cinsel tercihler gibi kavramlar etrafında normatif bir güzellik ve cinsiyet algısı varmış gibi davranan toplumsal yaşam ve bu durumdan hem faydalanarak hem de toplumsal algıları suistimal eden kurumlar toplumsal cinsiyetin etik anlamda zafiyet göstermektedirler.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de hasta hakları ile ilgili yapılan en önemli iş 1 Ağustos 1998 tarihinde kabul edilen Hasta Hakları Yönetmeliği’dir. Yönetmelik iç mevzuatımızda dağınık hâlde bulunan hasta haklarına ilişkin düzenlemeleri, tek bir yasal metin altında toplaması, hasta hakları ile ilgili uluslararası bildirgelerdeki kriterleri içermesi ve hasta haklarını temel insan haklarından olan sağlık hakkı ile ilişkilendirmesi önemli bir aşama olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Biyobankalar ya da diğer adıyla biyolojik kaynak bankaları, kültüre edilebilen organizmaları (mikroorganizma, bitki, hayvan ve insan hücreleri), bunların çoğaltılabilen ürünlerini ve canlı fakat kültüre edilemeyen organizmaları (genomlar, plazmidler, virüsler, cDNA bankaları), bunların yanısıra bu örneklere ilişkin moleküler, fizyolojik ve yapısal bilgileri kapsamaktadır. Klinik patolojik örnek arşivleri, doku bankaları, kan bankaları, organ bankaları ve DNA bankaları biyobankalar arasında sayılabilir

Yanıt Açıklaması: Etik ikilemlerin çözümlenememesinin sebep olduğu moral çöküntü, bireylerin kendilerini yetersiz, yorgun hissetmelerine ve düş kırıklığına sebep olmaktadır. Bu da iş doyumunu olumsuz yönde etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: Tıbbi ilişkiler göz önüne alındığında özerkliğe saygı ilkesinin önemli şartlarını şu şekilde sıralayabiliriz; • Birey durumu hakkında anlayabileceği şekilde bilgilendirilmeli, • Bireye durumu hakkında bilgi verilip, alternatifler sunulduktan sonra kendisi hakkındaki son kararın verilmesi işleminin bireye bırakılması, • Bireyin kendisinden, teşhis ve tedavi amaçlı her bir müdahale için ayrı ayrı izninin alınması, • Bireyin reddettiği müdahalelerin yapılmaması, • Bireyin mahremiyetine saygı duyulması, • Bireye karşı açık sözlü olunması, gerçeklerin bireyden gizlenmemesi, • Bireye vaat edilenlerin yerine getirilmesi, • Bireyin sırlarının saklanması, • Birey hakkında bilgilenmek istemiyorsa bu isteğine saygı duyulması gerekir. Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Tedavi amaçlı klonlamada, oluşturulan embriyolardan elde edilen kök hücreler yardımı ile yeni organ ve doku üretimi sağlanmaktadır. Üretilen doku ve organlar, hastalıklı organ ve dokuların tamiri veya değiştirilmesinde kullanılmaktadır. Etik tartışmaların merkezinde, hastalık sonucu kaybedilmiş doku ve organların yerine klonlama ile yenilerinin üretilmesi amacı ile yapılan tedavi amaçlı klonlama bulunmaktadır. Diğer yandan klonlama çalışmaları sonucunda meydana gelebilecek insan kopyaları endişe yaratmıştır. Bu durum gerçekleştiği takdirde varolan “genetik çeşitliliğin” yok olacağı ve böylelikle “doğal dengenin bozulacağı” konusundaki endişeler giderilene kadar etik kuralların konulması, hukuksal düzenlemelerin yapılması kaçınılmaz olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek E şıkkıdır. Hastalık tedavi edilemez olmalıdır. Örneğin; son safhada teşhis edilmiş kanser. Tedavi edilemez hastalıklar arasına, aslında tedavi edilebilen ancak herhangi bir sebeple kötüleşmenin oluştuğu ve söz konusu nedenden dolayı şifası olanaksızlaşan hastalıklar da girer. Sıhhatli bir insanın maruz kaldığı bir olay, örneğin; trafik kazası, kurtuluşu imkânsız ve şifasız ölümcül bir duruma dönüşebilir.

Yanıt Açıklaması: Elektronik sağlık kayıtları, temel etik ilkelere dayandırılarak yapılandırılmalı ve gizlilik, açıklık, kanunlara uyumluluk, sisteme güvenli giriş, sorumluluk ve güvenlik ilkeleri ile uyumlu olmalıdır. Doğru cevap B' dir.

Yanıt Açıklaması: Ulusal Dürüstlük Sistemi; her biri diğerinden bağımsız, ancak başarılı bir mücadele için hepsinin sağlam olması gereken sekiz sütunla ifade edilmektedir. Sütunların üzerinde ise sürdürülebilir kalkınma topu bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yönetim etiğine ilişkin ilke ve değerler aşağıdaki gibidir: • İyi davranışta bulunma ve kötü davranışlardan kaçınma konusunda, kamu görevlilerine rehberlik ederler, • Devlete ve kamu görevlilerine olan güveni artırırlar, yönetimin meşruiyetini geliştirirler ve devlet-halk bütünleşmesini sağlarlar, • Kamu kurumlarındaki yönetsel davranış standartlarını yükseltirler, • Değerlerin çatıştığı durumlarda karar vericilere ve uygulamacılara yol gösterirler, • Sosyal dokuyu, ekonomik gelişmeyi, demokrasiyi ve hukuk devletini güçlendirirler. • Kamu hizmetlerinin maliyetini düşürür ve kalitesini yükseltirler. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hastanın bilgilendirilmesi süreci iyi hekimlik uygulaması ön şartlarından biridir ve tıp etiğinin temel ilkelerinden olan özerklik ilkesine dayanmaktadır. Hastaya verilen bilgiden sonra alınan onamın geçerli olabilmesi için bazı şartların sağlanmış olması gerekmektedir. Doğru cevap A' dır.

Yanıt Açıklaması: Kurumda kendi görüşü dışında kalanlara veya hareket edenlere karşı bireysel veya grup olarak fiziksel ve psikolojik olarak eziyet çektirilmesi işkence olarak tanımlanabilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Gerçekleştirilen bilgi ve tek­noloji projelerinde bilişim odaklı Tele-Tıp Sağlık Bilişim Standartları altında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gizlilik ilkesine verilen büyük önem üç temel kaynağa dayanmaktadır. Gizlilik ilkesine verilen büyük önem üç temel kaynağa dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yönetici; bilinçli biçimde koordine olmuş sosyal birim olan bir örgüt içinde, örgütün çalışanlarıyla birlikte, örgüte mahsus amaçlar doğrultusunda işleri yaptıran, karar veren ve amaçlar doğrultusunda etkinlikleri yönlendiren kişidir.