Borsaların Yapısı ve İşleyişi

Yanıt Açıklaması: İtfa: Borcun borçlu tarafından bir defada veya belirli dönemlerde yapılan ödemelerle ortadan kaldırılması işlemidir.

Yanıt Açıklaması: Bahsi geçen özelliklerin tamamı halka açılmanın faydaları arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gerek açığa satış, gerekse kredili alım işlemlerinin amacı; borsalarda fiyatların istikrarlı olmasını sağlamak ve piyasada meydana gelen dalgalanmaların boyutunu azaltıp, piyasanın derinlik kazanmasına yardımcı olmaktır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Cumhuriyet’nin kuruluşundan sonra 1929 yılında çıkarılan 1447 sayılı “Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsaları Kanunu” ile sermaye piyasalarının, “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası” adı altında organize olması sağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Pay senetleri, işlem görmeye başladığı ilk gün BIST Halka Arz Endeksi kapsamına alınır ve 2 yıl endeks kapsamında kalır.

Yanıt Açıklaması: Kurumsal yönetim endeksine dahil olmak için asgari kurumsal yönetim derecelendirme notu 10 üzerinden 8 değil 10 üzerinden 7 olması gerekmektedir. Ayrıca her bir ana başlık için notun asgari 10 üzerinden 6,5 olması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Sözü edilen riskler sektörel risklere örnektir. Doğru yanıt 'A'.

Yanıt Açıklaması: BIST 50 Endeksi: Yıldız Pazar ve Ana Pazar’da işlem gören şirketlerle, Kolektif Yatırım U¨rünleri ve Yapılandırılmış U¨rünler Pazarı’nda işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım ortaklıkları arasından seçilen 50 firmanın paylarından oluşmaktadır. Bu endekste BIST 30 endeksine dahil firmala- rın paylarını otomotik olarak kapsamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ana Pazar’da yer alacak olan şirketlerin Borsa İstanbul yönetimi tarafından belirlenmiş kotasyon şartlarını tamamen sağlamış olmaları gerekir. Şirketlerin paylarının Ana Pazar’da işlem görebilmesi için halka açık piyasa değerinin 25 milyon TL’nin üzerinde ve 100 milyon TL’nin altında olması gerekir. Başka bir ifadeyle Ana Pazarda payları işlem görebilecek şirketlerin durumu 25 milyon TL < halka açık piyasa değeri < 100 milyon TL şeklinde de ifade edilebilir.

Yanıt Açıklaması: 3. Sahiplerine sağladıkları çıkar açısından paylar a) Adi paylar b) İmtiyazlı paylar olarak sınıflandırılabilir. Paylar ana sözleşmede aksine bir hüküm yoksa sahiplerine eşit haklar sağlarlar. Bu tip paylara adi paylar denir. Bir kısım paylar ise adi paylara göre kâra katılmada, yönetim ve denetim kuruluna üye seçiminde, oy hakkında ve benzeri konularda ana sözleşmeye dayanarak sahiplerine imtiyazlı haklar tanıyabilir. Bir anonim ortaklıkla çeşitli imtiyazlara sahip paylar bulunuyorsa bunlar farklı grup isimleriyle adlandırılırlar (A grubu, B grubu, C grubu gibi) ve Borsa’da farklı işlem sıralarında işlem görürler. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hindistan borsasında kote olan şirket sayısı, dünyadaki tüm borsalarda kote olan şirketlerin %11.5’ini oluşturmaktadır. Bu borsayı ve İspanya Borsası ve Japonya Borsası takip etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Şirketler Takas ve Saklama Bankası’na ISIN kodu almak için başvuruda bulunur. ISIN kodu, Uluslararası Standartlar Örgütünün tanımlamış olduğu bir standart olan uluslararası menkul kıymet tanımlama numarasıdır ve menkul kıymetler bu numara ile saklanır. Türkiye’de menkul kıymetlere ISIN numarasını Takas ve Saklama Bankası tanımlar ve dünyaya bildirir.

Yanıt Açıklaması: Sahiplerine sağladıkları çıkar açısından paylar a) Adi paylar  b) İmtiyazlı paylar olarak sınıflandırılabilir. Sermaye artışlarına göre pay senetleri a) Bedelli paylar  b) Bedelsiz paylar olarak sınıflandırılabilir. Tedavül bakımından paylar a. Nama yazılı paylar  b. Hamiline yazılı paylar olarak sınıflandırılabilir. Bedellerinin tamamen ödenmiş olup olmaması açısından paylar a. Bedeli tamamen ödenmiş  b. Bedeli tamamen ödenmemiş paylar, şeklinde bir sınıflama yapmak mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de menkul kıymetlerin kotasyonu Borsa İstanbul’da gerçekleşmektedir. Borsalar, kota alınan veya işlem gören araçları ihraç edenlerin kamuyu aydınlatma yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağlamaya ve aynı zamanda kotta bulunan veya işlem gören araçların ilgili şartlara uyduğunu düzenli olarak gözden geçirmeye yönelik düzenlemeleri yaparlar. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: MKK’ nın pay ihraçlarında üyelik giriş ücreti, çıkarılmış/ödenmiş sermayenin binde biri oranındadır ve bu ücret 2.000TL’den az, 50.000TL’den fazla olmamaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Borçluluğu temsil eden menkul kıymetlerin borsa kotuna alınması için şu şartlar aranır: 1. Başvurunun tertibin tamamı için yapılmış olması, 2. İhracın nominal tutarının en az 1.500.000 TL olması, 3. İhracın tümünün halka arz yoluyla satışa sunulmuş olması, 4. Ortaklığın; a. Kuruluşundan itibaren en az 3 takvim yılı (halka açık ortaklıklarda halka arz edilen pay senetlerinin nominal değerinin ödenmiş ya da çıkarılmış sermayesine oranı en az % 25 ise 2 yıl) geçmiş olması, b. SPK düzenlemeleri çerçevesinde izahnamede yer alacak mali tablolar ile bağımsız denetim raporlarının borsa’ya sunulmuş olması, c. Başvuru tarihinden önceki son 2 yıla ilişkin mali tablolarına göre vergiden önce ka^r etmiş olması, (halka açık ortaklıklarda halka arz edilen pay senetlerinin nominal değerinin ödenmiş ya da çıkarılmış sermayesine oranı en az % 25 ise, en son yılda ka^r etmiş olması, d. Bağımsız denetimden geçmiş son bilançosundaki özsermaye toplamının en az 2.500.000 TL olması, e. Finansman yapısının faaliyetlerini sağlıklı bir biçimde yürütebilecek düzeyde olduğunun borsa yönetimince tespit ettirilmiş ve kabul edilmiş olması, f. Kuruluş ve faaliyet bakımından hukuki durumu ile borçluluğu temsil eden menkul kıymetlerinin hukuki durumunun tabi oldukları mevzuata uygun olduğunun belgelenmesi, g. Esas sözleşmenin borsada işlem görecek menkul kıymetlerin devir ve tedavülünü kısıtlayıcı veya senet sahibinin haklarını kullanmasına engel olacak kayıtlar içermemekte olması.

Yanıt Açıklaması: Soruda tarifi geçen finansal piyasa enstrümanı 'Pay' dır. Doğru yanıt 'D'.

Yanıt Açıklaması: Borsa kotunda pay senetleri bulunan ortaklığın sermaye arttırımı nedeniyle ihraç ettiği yeni pay senetlerinin kotasyon işlemi ise ilave kotasyon olarak adlandırılır. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: halka arz, halka kapalı bir anonim ortaklık tarafından ilk defa yapılırsa, buhalka açılma veya ilk (birincil) halka arz olarak ifade edilir. O¨nceden paylarını halka arz etmiş ortaklıkların, paylarını tekrar halka arz etmelerine ikincil halka arz denilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ticari bankalar tahvil alım satımına aracılık, repo-ters repo ve türev araçların alım satımına aracılık faaliyetlerini gerçekleştirebilirler. Doğru cevap B'dir.