Borsaların Yapısı ve İşleyişi

Yanıt Açıklaması: MSCI’ya göre gelişmekte olan piyasalara dâhil olan ülkeler; Birleşik Arap Emirlikleri, Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Çin, Endonezya, Filipinler, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, Katar, Kolombiya, Macaristan, Malezya, Meksika, Mısır, Peru, Polonya, Rusya, Şili, Tayland, Tayvan, Türkiye ve Yunanistan’dır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kıymetli madenler piyasasında haftasonu ve tatiller dahil sürekli işlem yapılır. Günlük seans 16:00’da başlatılır ve bir sonraki iş günü 16:00’ya kadar devam eder. Altın, platin ve paladyum işlemlerinde, minimum fiyat aralığı TL/kg emirleri için 1 kuruş, ABD Doları/ons ve Euro/ons emirleri için 5 cent’tir. Diğer ifadeler doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünyanın en büyük gelişmekte olan borsalarından biri olan Çin Borsası yarı kamu kurumu statüsündedir.

Yanıt Açıklaması: VİOPİS’in temel özellikleri şunlardır: • VİOPİS’e Borsa tarafından belirlenen yöntemlerle uzaktan erişim yoluyla ya da VİOP işlem salonu kullanılarak emir iletilebilir. VİOPİS’te veya VİOPİS’e erişimde arızaların oluşması durumunda Borsa emirlerin telefonla iletilmesini şart koşabilir. Bu durumda emirler sisteme Borsa personeli tarafından girilir. Üyeler uzaktan erişim yöntemiyle emir girerken VİOP Temsilci Ekranını (TW) kullanır. İşlemler, iletilen emirlerin fiyat önceliği ve zaman önceliği esaslarına dayanan bir algoritmayla elektronik ortamda eşleştirilmesi sonucunda gerçekleştirilir. • Emirler hesap bazında girilir. Hesapların açılması, açılan hesaplar için işleme başlama zamanına dair hususlar “Takas ve Temerrüt Esasları” Genelgesinde düzenlenir. Emirlerin hesap bazında girilmesi, üyelerin müşterilerinin işlemlerinden ve açık pozisyonlarından sorumlu olması esasını değiştirmez. • VİOPİS, işlem anında yeterli teminatın varlığını Takasbank Vadeli İşlemler Sistemi (TVİS) ile çevrim-içi olarak bağlanmak suretiyle kontrol eder. Bu kontrol, emirlerin girişi esnasında yapılmaz. • Üyeler sadece yetkili oldukları piyasalarda emir girebilirler ve işlem gerçekleştirebilirler. • Emirler, işlemler, teminatlar ve pozisyonlar gün içinde TW aracılığıyla izlenebilir. Ayrıca gün sonunda üyelere elektronik ortamda işlem defterleri ve Borsa Bülteni gönderilebilir. • VİOPİS, Borsada işlem gören sözleşmelere ilişkin TW’de yer alan bilgilerin bir kısmının Borsanın belirleyeceği veri yayıncılarına veya diğer medyaya çevrim-içi veya gecikmeli olarak verilmesine imkân tanır.

Yanıt Açıklaması: Dünyanın en büyük borsaları arasında olan New York Menkul Kıymetler Borsası ve Chicago Vadeli İşlem Borsasında alış ve satış emirleri profesyonel tüccarlar arasında “açık haykırış” olarak bilinen bağırarak iletişim kurulan bir sistemle yerine geti­rilmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Altının diğer metallerden farklılaşmasını sağlayan özellikleri şunlardır: • Üretim hacminin sınırlı olması Dünyada altın rezervleri sınırlı miktardadır. • İnelastik arz yapısı Maden ocaklarının sınırlı üretim kapasitesine bağlı olarak, altın arzı fiyat değişikliklerine kısa vadede tepki vermekten ziyade uzun vadede tepki vermektedir. • Aynı veya benzer özelliklere sahip başka bir madenin olmayışı Altının fiziksel ve kimyasal özellikleri altını eşsiz kılmaktadır. • Rezerv aracı olması Altın, merkez bankalarının tercih ettiği önemli rezerv araçlarından biridir.

Yanıt Açıklaması: Borçlanma Araçları Piyasası takası, Pay ve türevleri takası, Türev Piyasası takası, Elektrik Piyasası takası, Kıymetli Maden Piyasası takası ve Türkiye elektrik fon dağıtım platformu, Takasbank’ın takas hizmetleridir. Dolayısıyla cevap “E” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bankanın en büyük ortağı olan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nın (İMKB) unvanının Borsa İstanbul A.Ş. olarak değişimine paralel olarak İMKB Takas ve Saklama A.Ş. unvanı da, 11 Nisan 2013 tarihinden itibaren “İstanbul Takas ve Saklama Bankası AŞ (Takasbank)” olarak değiştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Borsada sözleşmelere ilişkin alım, satım ve diğer işlemler VİOP İşletim Sistemi (VİOPİS) adı verilen bilgisayarlı işlem sistemi üzerinde gerçekleşir ve burada gerçekleşen tüm işlemler işlemleri gerçekleştiren üyeleri ve üyeler vasıtasıyla Borsaya emir ileten üye müşterilerini bağlar. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Anonim şirketler, öz sermaye gereksinimlerini pay ihraç ederek karşılarlar. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler de pay çıkarabilmekte ancak bunlar halka arz yoluyla satılamamaktadır. İşletmeler, ihraç ettikleri payların tümünü halka sunmayabilirler. Halka sunulmayan bu paylar şirket kasasında tutulduğundan, kasa paylar olarak bilinir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Pay sayısının çoğaltılması, işletmenin paylarının piyasa fiyatlarının düşürülmesi amacıyla yapılır. Özellikle, işletmenin paylarının piyasa fiyatlarının çok artmış olması, paylarına olan talebi zaman içerisinde azaltmaktadır. Bu nedenle, payların piyasa fiyatındaki artış yavaşlamakta veya durmaktadır. Bu durumda işletmeler, paylarına olan talebi devam ettirmek için, payların sayısını çoğaltarak, fiyatını düşürürler. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Merkezi karşı taraf hizmetinin piyasaya ve yatırımcılara sağlayacağı avantajlar şunlardır; Karşı taraf riskini azaltmak, Likidite riskini ve operasyonel riski azaltmak, Bilgi asimetrisini yönetmek, Finansal güvenilirliği ve verimliliği artırmak, Gözetim faaliyetlerinin etkinliğini artırmak, Aracılık ve işlem maliyetlerini azaltmak, Sistemik riski azaltmak.

Yanıt Açıklaması: Halka arz, hali hazırda halka açık olmayan ortaklıklar ve hali hazırda halka açık olan ortaklıklar için şu şekillerde meydana gelebilir: Halka açık olmayan ortaklıkların paylarının ilk halka arzı kapsamında, a). Ortaklara ait mevcut paylarının halka arzı, b) Payların sermaye artırımı yoluyla halka arzı; Halka açık ortaklıkların bedelli sermaye artırımları ve ortakların mevcut paylarının satışı kapsamında, a) Bedelli sermaye artırımı yoluyla çıkarılacak payların halka arzı, b) Bedelli sermaye artırımı yoluyla çıkarılacak paylarının halka arz edilmeksizin satışı, c) Payların ikincil halka arzı. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Takasbank üyesi kurumların kendileri ya da müşterileri adına yurtdışı borsalar ve tezgah üstü piyasalarda yaptıkları işlemlerin takasını gerçekleştirmek ve işleme konu olan sermaye piyasası araçlarının saklamasını yapabilmek için Takasbank global saklama hizmetinden faydalanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Finasal varlıkların niteliğine göre;borç piyasası ve öz sermaye piyasası: finansal piyasalarda en yaygın kullanılan finansman yöntemi borçlanmalardır. Borç bankalardan sağlanabileceği gibi, borçlanma araçları ihraç edilerek tasarruf sahiplerinden de sağlanabil..

Yanıt Açıklaması: Chicago Board of Trade 2002 yılında halka arz edilen ilk ABD’li borsa olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Depo sertifikaları yatırımcılara birçok fayda sağlarken bazı dezavantajları da beraberinde getirmektedir. Bunlar: • Politik Risk: Menkul kıymetinin kendi ülkesinde politik istikrar, devletleştirme uygulamaları veya ülkede yaşanan ekonomik buhranlar depo sertifikası sahipleri için politik risk oluşturmaktadır. • Kur Riski: Depo sertifikaları ulusal para birimi üzerinden düzenlenmesine karşın,  bir depo sertifikası hem ev sahibi ülkedeki pay senedi değerini, hem de yabancı para birimi olarak ifade ettiği değeri yansıtır. Bu yüzden kur oranlarında yaşanan değişmeler depo sertifikalarını etkilemektedir. Bu da kur riskini ortaya çıkartmaktadır. • Enflasyon Riski: Yüksek enflasyon oranları satın alma gücünün azalmasına bu  durumda ulusal para biriminin değerinin azalmasına sebep olmaktadır. Bu yüzden, enflasyon oranlarındaki ciddi artışlar, depo sertifikasının fiyatlarını olumsuz etkilemektedir. • Derinliği Olmayan Piyasalar: Depo sertifikalarının bazılarının işlem hacmi oldukça sınırlıdır. Bu yüzden alım/satım işlemlerinde sıkıntılar yaşanabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Piyasada alınmak istenen (ya da alınmış olan) açık pozisyonlar için Takasbank’ta bulundurulan (ya da bulundurulması gereken) teminat tutarına işlem teminatı denir.

Yanıt Açıklaması: Kıymetli Madenler Piyasasında hafta sonu ve tatil günleri dâhil olmak üzere kesintisiz seans yapılır. Günlük seans 16:00’da başlatılır ve bir sonraki iş günü 16:00’ya kadar devam eder. Günlük Borsa Bülteni 16:00 itibarıyla alınır ve duyurulur. Takas işlemleri iş günlerinde mesai saatleri içinde gerçekleştirilir.

Yanıt Açıklaması: Yer üstündeki altın stoklarının yaklaşık yarısı mücevher şeklindedir. Bu da talebin bu yönde gelişmiş olduğuna işarettir. 2012'de altın talebinin kırılımı %43 ile mücevher sektörünü gösterir. Yatırım talebi %35 oranla daha sonra gelir. Diğer seçenekler daha da düşük yüzdelere sahiptir. Doğru cevap B'dir.