Borsaların Yapısı ve İşleyişi

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de sermaye piyasalarında işlem görecek menkul kıymetler, Sermaye Piyasası Kanununda yer alan şartların sağlanması hâlinde borsa kotuna alınıp veya işlem görmeye kabul edilebilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Saf altın oranını ifade eden ayar, bir gram alaşımda bulunan altın miktarıyla belirlenir.

Yanıt Açıklaması: VİOP'ta değerli madenlerden sadece altın sözleşmeleri işlem görmektedir.

Yanıt Açıklaması: Piyasa risk yönetimi Takasbank tarafından yapılır. Piyasada her hesap için portföy bazlı teminatlandırma yöntemi kullanılarak “bulunması gereken teminat” değeri hesaplanır. Bulunması gereken teminat değerinin %75’i sürdürme seviyesi olarak dikkate alınır. Banka bu oranın altında olmamak üzere Üyeler bazında farklı teminat oranları belirleyebilir. Risk oranı, sürdürme seviyesi teminat tutarının toplam teminat ve geçici kar/zarar toplamına bölünmesi ile elde edilir. Risk oranı %100’den büyük ise, ilgili hesap “riskli” olarak tanımlanır. Riskli duruma giren hesabın mevcut tüm pasif emirleri Borsa işlem sisteminde otomatik olarak iptal edilir. Hesap, teminat yatırarak ve/veya risk oranını ya da bulunması gereken teminat değerini arttırmayan işlem yaparak riskli durumdan çıkabilir. Riskli hesaplardan teminat çekilemez.

Yanıt Açıklaması: BRIC (Brazil, Russia, India and China) Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin pay piyasalarını temsil etmektedir. Daha sonraları bu gruba Doğu Avrupa ve Türkiye’nin dâhil edilmesiyle BRICET (BRIC + Eastern Europe and Turkey) ismini almıştır. BRICS (BRIC + South Africa) ise Güney Africa’nın dâhil olduğu başka bir gruptur. BRICM (BRIC + Mexico) Meksika ve BRICK (BRIC + South Korea) Güney Kore’nin içinde olduğu diğer gelişmekte olan piyasalardır. Next Eleven olarak adlandırılan grupta ise Bangladeş, Mısır, Endonezya, İran, Meksika, Nijerya, Pakistan, Filipinler, Güney Kore, Türkiye ve Vietnam vardır. CIVETS (Colombia, Indonesia, Vietnam, Egypt, Turkey and, South Africa) grubu ise Kolombiya, Endonezya, Vietnam, Mısır, Türkiye ve Güney Afrika pay senedi piyasalarının takip edildiği başka bir grubu oluşturmaktadır. MIST (Mexico, Indonesia, South Korea, and Turkey) Meksika, Endonezya, Güney Kore ve Türkiye pay senedi piyasalarını temsil etmektedir. Ayrıca EAFE Index MSCI tarafından Avrupa, Avustralya ve Güney Doğu Asya’da bulunan 21 değişik piyasanın performansını izlemek amacıyla oluşturulmuş bir endekstir.

Yanıt Açıklaması: Avustralya Menkul Kıymetler Borsası 1998 yılında halka açılma kararı alan ve payları borsada işlem gören ilk borsa olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Risk oranı %100’den büyük ise, ilgili hesap “riskli” olarak tanımlanır. Bulunması gereken teminat değerinin %75’i sürdürme seviyesi olarak dikkate alınır. Saklama hesabına bağlı işlem hesaplarının risk durumu Borsa tarafından güncellenir. Diğer ifadeler doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kayıtlı sermaye sisteminde, yönetim kurulu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun esas sermayenin artırılmasına ilişkin hükümlerine bağlı kalmaksızın esas sözleşmelerinde tespit edilen kayıtlı sermaye tavanına kadar sermayelerini artırmaya yetkilidir. Bu yetki genel kurul tarafından en çok beş yıl süre ile verilebilir. Bu yetkinin süresi azami beş yıllık dönemler itibarıyla genel kurul kararıyla uzatılabilir.

Yanıt Açıklaması: Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasasında yapılan işlemlerin takası aynı gün (T+0), döviz ödemeli kıymetlerin takası ise en az 1 iş günü (T+1) valörlü olarak gerçekleştirilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Şartlı Virman Sistemi, aracı kuruluşlar müşteri hesapları arasında eş-anlı kıymet ve nakit transfer imkanı sağlayan bir sistemdir.

Yanıt Açıklaması: Sermaye piyasaları arasındaki entegrasyon düzeyini etkileyen faktörler çok çeşitli olmakla beraber, öne çıkan faktörler aşağıdaki konu başlıkları altında toplanmıştır: • Bölgesel işbirlikleri • Ortak para • Benzer ülke grupları • Dış ticaret hacmi • Piyasalar arasındaki coğrafi ve kültürel yakınlık • Politik belirsizlikler • Yasal düzenlemeler • İşlem maliyetleri • Vergiler • Bilgi edinme kolaylığı

Yanıt Açıklaması: Firmanın faaliyet gösterdiği ülkede ikinci bir pay senedi piyasasına kote olması çapraz kotasyon (cross listing) olarak isimlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Merkezi karşı taraf hizmeti, Takasbank’ın, alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı ise alıcı konumuna geçerek, bu hizmeti verdiği ve vereceği piyasalarda gerçekleştirilen işlemlerin takasının tamamlanmasını teminat, garanti fonu ve tahsis edeceği sermayesi ile taahhüt ettiği hizmettir.

Yanıt Açıklaması: Açığa satış, bir yatırımcının sahip olmadığı payı daha sonra ucuza satın almayı ümit ederek bugünden satması işlemidir. Bu işlem, satıcıya pahalı satıp, daha sonra ucuza satın almak suretiyle kâr sağlama olanağı vermektedir.  Dolayısıyla soru kökünde ifade edilen örnek işlem açığa satış emrine karşılık gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ödenilen ücretten karla satılan tahvil primlidir. Daha az bir paraya satılıyorsa iskontolu ya da primsiz, aynı değerde satılıyor ise başa baştır. Vadeli olduğu ise kesin değildir. Doğru yanıt 'A'.

Yanıt Açıklaması: VİOPİS vadeli işlem sözleşmeleri alım satımında kullanılan bir işlem sistemidir.

Yanıt Açıklaması: Açık pozisyonlar, hesap güncelleme işlemleri esasları doğrultusunda Takasbank tarafından günlük olarak re’sen güncellenir.

Yanıt Açıklaması: Dünyada piyasa kapitalizasyonu 1 trilyon doların üzerinde olan 16 borsa bulunmaktadır. Piyasa kapitalizasyon tutarı 1 trilyon doların üzerinde olan borsalar dünya kapitalizasyonunun yaklaşık %87’ini temsil etmektedir. Bu borsalar; New York Menkul Kıymetler Borsası, NASDAQ ABD, TMX Group Kanada, Euronext, Londra Menkul Kıymetler Borsası, NASDAQ OMX Norveç Borsası, Alman Borsası, Six Swiss Exchange, Japan Exchange Group, Şangay Menkul Kıymetler Borsası, Shenzhen Menkul Kıymetler Borsası, Hong Kong Exchanges and Clearing, Hindistan Ulusal Menkul Kıymetler Borsası, BSE Indian Limites, Kore Borsası ve Avustralya Menkul Kıymetler Borsası’dır. New York Menkul Kıymetler Borsası kendi başına dünyadaki 50 küçük borsanın toplamından daha fazla kapitalizasyon tutarına sahiptir. Dünya borsalarında işlem gören pay senetlerinin kapitalizasyon değerlerinin yaklaşık %95’i üç kıtada gerçekleşmektedir. Amerika kıtası yaklaşık %41, Asya kıtası %34 ve Avrupa kıtası %20’lik orana sahiptir.

Yanıt Açıklaması: 2012 itibarı ile talep edilen altın miktarının en yüksek olduğu ülke 942 ton ile Hindistandır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Brezilya, MSCI (Morgan Stanley Capital International) 'a göre gelişmiş pay piyasalarına sahip olan ülkelerden değildir.