İletişim Kuramları

Yanıt Açıklaması: Medya Savunuculuğu: Medya kuruluşları bazı konularda o konunun belirli bir yönünü savunarak kamuoyunu ve siyaseti etkilemeye çalışmaktadırlar. Medya kuruluşunun yaptığı bu konu savunuculuğu gündem belirleme çalışmalarında etkili görülerek literatürde “medya savunuculuğu” adını almıştır. Örneğin sigara karşıtı yayınlarla ABD medyası bir konu savunuculuğu rolü üstlenmiş ve başarılı olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Alımlama çalışmaları “aktif izleyici” savının ve anaakım “kullanımlar ve doyumlar” yaklaşımının günümüzdeki liberal-çoğulcu biçimlerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: İletişimin türüne göre araştırmalar; içsel, kişilerarası, grup iletişimi, örgüt iletişimi, kitle iletişimi, uluslararası iletişim araştırmaları olarak belirlenebilir. İzleyici araştırmaları Laswell formülü araştırmaları sınıfındadır.

Yanıt Açıklaması: 1990 Körfez Savaşı tüm dünyaya, ABD kökenli CNN International televizyon kanalı tarafından aşırı örtük bir şekilde ve bir video oyuna benzer bir temsille sunulmuştu. Televizyonda savaş sürekli olarak karanlığı delen ışıklar ve teknoloji harikası bir oyun olarak aktarılmıştı. Bu video oyun gibi sunulan savaş görüntüleri arasında ölen ya da yaralanan insanlar yoktu. Oysa çok sonraları ortaya yanarak ölen insan fotoğrafları çıkmıştı. Savaş görsel bir imaj (simülasyon) olarak televizyondan evlerimize ulaştığı için, “çayımız, kahvemiz, kolamız ve cipsimiz eşliğinde izlediğimiz bir “hipergerçeklik” haline gelmişti. Savaşın ‘gerçekliği’ bir simülakra ağı (video oyun şeklindeki imajlar çokluğu) içinde bize ulaştığı için, bir hipergerçektir.

Yanıt Açıklaması: Ulusal siyasal ekonomi konularına eğilen yaklaşımlar, kapitalist iletişim sistemini ve etkilerini incelerler.

Yanıt Açıklaması: Bilgi açığı yaklaşımına göre bilgi toplumda eşit olarak dağıtılmamıştır. Kitle iletişim araçlarıyla aktarılan bilgi, bu bilgiye daha fazla erişme olanağı olan bazı toplumsal kesimlerin diğerlerine oranla daha fazla bilgi sahibi olmasını sağlar. Bunun sonucu olarak toplumdaki bilgi artışı yüksek statü kesimlerinde alt kesimlere göre daha fazladır.

Yanıt Açıklaması: Alımlama incelemeleri, metinsel yorumlama teorilerinin kitle iletişimi izleyicilerinin gündelik faaliyetlerine uygulanmasıdır. Temel ilgi, izleyicilerin kitle iletişiminden çıkardıkları “anlam” üzerindedir. Metinlerin alımlanması ile ilgili incelemelerin anlamlı olabilmesi için “alımlama” ile “ideolojik pozisyonun” ya da “sınıfsal aitliğin” ilişkilendirilmesi gerekir.

Yanıt Açıklaması: Saussure dilin düşünceleri ifade eden bir göstergeler sistemi olduğunu ve diğer gösterge sistemleri (alfabe, yazı gibi) içinde en önemlisi olduğunu vurgulamıştır. Dili incelerken üç önemli ayrıma işaret etmiştir: Dil (la langue) ve söz (parole) ayrımı, Gösterge (işaret) kavramının ikili bir yapıya (gösteren/gösterilen) sahip olması, Eş-süremli (synchronic) ve art süremli (diachronic) dil analizidir.

Yanıt Açıklaması: Pierce düşüncesinde göstergeden daha çok, bu anlam oluşumu üstüne yoğunlaşılmıştır. Peirce’deki yorumlayıcı kavramı ile Peirce’den çok sonraları ortaya çıkan kodaçma kavramı arasında paralellik vardır. Peirce’in göstergebiliminin diğer bir özelliği de, göstergelerin üç çeşide ayrılmasıdır: Görüntüsel gösterge (ikon), belirtisel gösterge (indeks) ve simge.

Yanıt Açıklaması: İletişimde araştırma, aynı zamanda, derleme kitaplar biçiminde olan yapıtlarda da sunulmaktadır. Son zamanlarda 1derleme kitap basma salgını” dikkat çekmektedir. Değerli derleme çalışma “tanıdık birilerinden yazılar alıp bastırmakla” oluşturulmaz. Akademik “editörlük” sürecinden geçirmeksizin; yani yazıları ı alanda otorite/uzman olan kimselere göndermeksizin yapılan “derleme” kitabın akademik değeri şüphelidir.

Yanıt Açıklaması: Çeşitli uyaranların farkında olmak, algıyı betimler.

Yanıt Açıklaması: İnternetle ilgili kullanımlar ve doyumlar araştırmalarında ortaya çıkan kullanım ve doyumlar genel olarak şöyle özetlenebilir: Bilgilenme (enformasyon arama, araştırma, sosyal gözetim, yenilikleri takip etme) Eğlenme (Boş zamanları değerlendirme, vakit geçirme, sosyal kaçış, günlük gerilimden kaçma,rahatlama, fantezi arama, cinsellik, oyun, müzik, video) Toplumsal etkileşim (sohbet etme, arkadaşlık, kişisel iletişim, ilişki sürdürme, yalnızlıktan kaçış, statü kazanma, rehberlik) Ekonomik yarar (mesleki iş arama, tüketici bilgi işlemi, alışveriş seyahat) Online işlemler Yükleme (download)

Yanıt Açıklaması: Baudrillard’ın hipergerçeklik, simülasyon ve simülakra kavramları 1990 Körfez Savaşı örneği ile daha iyi anlaşılmaktadır. Bilindiği gibi 1990 Körfez Savaşı tüm dünyaya, ABD kökenli CNN International televizyon kanalı tarafından aşırı örtük bir şekilde ve bir video oyuna benzer bir temsille sunulmuştu. Televizyonda savaş sürekli olarak karanlığı delen ışıklar ve teknoloji harikası bir oyun olarak aktarılmıştı. Bu video oyun gibi sunulan savaş görüntüleri arasında ölen ya da yaralanan insanlar yoktu. Oysa çok sonraları ortaya yanarak ölen insan fotoğrafları çıkmıştı. Savaş görsel bir imaj (simülasyon) olarak televizyondan evlerimize ulaştığı için, “çayımız, kahvemiz, kolamız ve cipsimiz eşliğinde izlediğimiz bir “hipergerçeklik” haline gelmişti. Savaşın ‘gerçekliği’ bir simülakra ağı (video oyun şeklindeki imajlar çokluğu) içinde bize ulaştığı için, bir hipergerçektir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ilk matbaa ise İbrahim Müteferrika tarafından 1626’da kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hall, anlamın gönderen tarafından kodlandığı biçimde açılabileceği gibi, kodlandığından daha farklı anlam oluşumlarıyla açılabileceğini öne sürmüştür. Hall, çoklu okuma üst başlığında kavramsallaştırdığı üç çeşit okuma şeklinin varlığından söz eder: Hakim okuma, tartışmalı okuma ve karşıt okuma

Yanıt Açıklaması: 1990’lı ve 2000’li yıllarda bilgi teknolojilerindeki gelişime bağlı olarak bilgi toplumunun kurulduğu varsayımından hareketle; küreselleşme ile birlikte “ötesi” (post) ekiyle gelen (post-industrializm: sanayi ötesi, post-modernizm: modernizm ötesi gibi) yaklaşımlar öne çıkmıştır. Küreselleşme ve uluslararası ticaretin büyümesi, özelleştirme; yani kamu iktisadi kurumlarının özel sektöre devri ve buna paralel olarak serbest piyasa ekonomisinin uygulanmaya başlanması yakın dönemin temel belirleyicileri olmuştur. Bu bağlamda yeni toplumsal yapıyı anlatmak üzere “sanayi ötesi toplum” ve “bilgi toplumu” kavramları gündeme gelmiştir. Teknolojinin fetişleştirilmesi, yüceltilmesi ve “dertlere deva olduğu” görüşü de yeni dönemin bilgi toplumu görüşüne uygun düşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Fiske’nin metin-izleyici ilişkisi üstüne kullandığı bir kavram, “Hall ve Çoklu Okuma” bölümünde değinilen dilbilimci Kristeva’nın metinlerarasılık (intertextuality) kavramıdır. Metinlerarasılık metnin hem yazılırken hem de okunurken, anlamın diğer metinlere başvurularak biçimlendirilmesidir. Metni yazan kişi başka metinlerden alıntı yaparken, metni okuyan izleyici de metni anlamdırırken başka başka metinlere başvurur. Böylelikle bir metin kendi başına bir anlam taşımaktan ziyade, diğer metinlerle olan ilişkileriyle anlam kazanır.

Yanıt Açıklaması: Gösterge (işaret) herhangi bir somut nesne, durum ya da kavramın yerine geçen ve onu işaret eden resim, yazı ya da görüntüdür. Göstergebilim de göstergelerin ve çalışma biçimlerinin araştırıldığı disiplindir. Göstergebilimin üç temel çalışma alanı söz konusudur: Göstergenin kendisi: Bu alan gösterge çeşitlerinin, bunların çeşitli anlam iletme yollarının ve göstergeleri kullanan insanlarla ilişkilendirilme biçiminin araştırılmasını içerir. Göstergeler insanlar tarafından inşa edildiği için, yine insanların onları kullanma biçimi ile anlaşılır hale gelir. İçinde göstergelerin düzenlendiği kodlar ya da sistemler: Bu çalışmalar içinde, toplumun ya da kültürün gereksinimlerini karşılamak için geliştirilen kodları ya da bu kodların iletilmesi için varolan iletişim kanallarının incelenmesi yer alır. 3. Kodlar ve göstergelerin içinde işlediği kültür: Kültürün kendi varoluşu ve biçimi de bu kodların ve göstergelerin kullanımına bağlıdır (Fiske, 1996). Göstergebilim iletişim bilimindeki doğrusal modellerden farklı olarak dikkatini öncelikle metinlere (text) yöneltir.

Yanıt Açıklaması: Dolayısıyla niceliksel yaklaşım; nesnel gerçekliğin, değer yargılarından ve yorumlardan bağımsız yapılabilen gözlemlerle elde edilen verilerden oluştuğunu kabul eder.

Yanıt Açıklaması: Teknolojik belirleyicilik terimi, Amerikalı toplumbilimci ve iktisatçı Thorstein Veblen (1857-1929) tarafından icat edilmiştir. Doğru cevap d'dir.