Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu tarihi coğrafyasında bulunan bölgeler Avupa müzelerine en çok malzeme sağlayan bölgelerdi. Bu nedenle 1873 yılında çıkarılan Asar-ı Atika Nizamnamesi ile eski eserlerin serbestçe yurt dışına çıkarılması engellendi. İstanbul’a 1891 yılında Müze-i Hümayun inşa edilerek Osman Hamdi Bey diğer arkeologlar tarafından yapılan kazılardan getirilen eserleri burada topladı.

Yanıt Açıklaması: Jules Mansart, Le Vau’nun inşa ettiği Versailles Sarayına yeni eklemeler yaptı ve Hassa Mimarı olarak Paris’teki tüm inşaatlarda sözü oldu. Günümüzde çağdaş bir havaalanı büyüklüğünde yer kaplayan Versailles Sarayının planı, bahçeleri kanalları, havuzları, heykelleri ve tüm süslemeleri Güneş Kral efsanesine göre biçimlenmişti. Kralın yatak odasının penceresi doğuya bakmakta ve Kral her sabah güneş gibi Fransa’nın hatta tüm Avrupa’nın üzerine doğmaktaydı. Ressam Charles le Brun Versailles’ın birçok büyük salonun bezediği gibi, Kralliyet Halı Atölyesinin de başına atandı. XIV. Louis üslu^bunda mobilyaları tasarlayan ise Charles Boulle’du. Andre´ le Notre ise bahçelerin düzeninden sorumluydu. Bahçedeki heykelleri Antoine Coysevox klasik üslu^p ile yeni gelişmeğe başlayan Barok üslu^pta yapmaktaydı. Les Francine bahçedeki havuzları, çeşmeleri ve su yollarını düzenledi. Ressam Rigaud ise XIV Louis’nin portre ressamıydı ve bundan sonra tüm Avrupa’da kabul görecek Kral portreciliğin modelini oluşturdu.

Yanıt Açıklaması: Samarra, 836 -884 yılları arasında İmparatorluğun başkenti oldu. Halife el-Mütevekkil (847 - 861), eski çağların zigguratlarına öykünen ve Malviya adı verilen sarmal minareli Samarra Ulu Camisi’ni 848 - 852 yıllarında inşa ettirdi. Samarra’nn önemli yapılarından biri de, en erken tarihli türbe olan Kubbetü’s Süleybiyedir.

Yanıt Açıklaması: Artuklu yapım etkinlikleri arasında en önemli yeri, özellikle önemli merkezlerde yer alan anıtsal camiler alır. Bunlar arasında Siirt (1128-29 öncesi), Bitlis (1150-51 öncesi), Silvan (1152-57), Harput (onarımı 1146-47), Mardin (1176), Kızıltepe (1204) Ulu Camileri sayılabilir. Bu yapılar, Diyarbakır Ulu Camisi'nde olduğu gibi avlu ve ibadet mekânından oluşurlar. Bu örneklerin tümünde, Diyarbakır Ulu Camisi'nde olduğu gibi enlemesine sahınlarla oluşturulmuş bir düzen egemen olmakla birlikte, ibadet mekânının güneyinde, mihrabın bulunduğu bölüm diğer birimlerden ayrılarak kareye dönüştürülmüş ve üstü farklı çaplarda kubbelerle örtülmüştür. Bu örnekler arasında en büyük çaplı kubbeye sahip olanı Silvan Ulu Camisi'dir. Yapının 13.50 m. çapındaki kubbesi ne döneminde, ne de 15. yüzyıla kadar diğer dönemlerde aşılamamış; Osmanlı mimarisinde en gelişmiş örneklerini 16. yüzyılda büyük Mimar Sinan'ın eserlerinde gördüğümüz iç mekâna egemen merkezi kubbeli camilerin öncüsü olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Dura Europos’taki ev kilisenin bir salon ve bir vaftiz bölümünden oluşan mekânının duvarlarında en erken Hristiyan içerikli resim örnekleri yer alır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel dikdörtgen bir yapı tipi olan megaron da tapınak mimarisinde kullanılmaya devam eder.

Yanıt Açıklaması: Erken yüzyılların resimleri, öncelikle Roma şehrinin altında yer alan katakombların ( mezar odaları) duvarlarında, henüz simgesel anlatımları kurallaşmamış ikonografik biçimleriyle kendini gösterir. Katakomplarda aynı zamanda ilk Hristiyan gömüleri de gerçekleştirdikleri yeraltı mezarlarının genel adıdır. Bizans Dönemi’nde, aileler için yer altı mezar mekânlarının (hipoje) inşa edildiği görülür. Manastır ise dünya ile ilişkisini kesmiş Hıristiyan din adamlarının yaşaması için, genellikle kırsal alanda yapılmış yapı ya da yapı topluluğudur. Baptisteriumlar ise Hıristiyanlar için, içinde vaftiz töreni yapılan, genellikle de merkezi planlı dinsel yapılardır. Mimaride en önemli değişim dinle birlikte yeniden şekillenen dinsel mimari olur. Roma’nın bildiği ve kamu mimarisinde kullandığı bir yapı olan bazilikalar kilise mimarisinde en önemli yapı tiplerinden biri olarak ortaya çıkar. Bu yapılar Roma mimarisinin devamı olarak karşımıza çıkarlar. Özellikle merkezi plan tipinin tercih edildiği, imparator veya imparatorluk ailesine mensup kişiler için inşa edilen mausoleum’lar bu tür yapılardandır.

Yanıt Açıklaması: Bakırından kullanılmaya başlandığı Kalkolitik Dönemde (M.Ö. 5500-3000) ise çoğalmış ve yerleşimlerde iş bölümü artmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hristiyanlık tüm Orta Çağ boyunca kendini ifade etme biçimi olarak görselliği seçmiş, böylece sanatta yazınsal dilden daha ziyade görsel dil ön plana çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz ülkeleri içerisinde ilk kez Fransa’da başlayan sanayileşme, İngiltere ve ABD’ deki rekabet ortamı içinde gelişmekteydi. Böylece Fransa maddi ve manevi desteği tarih boyunca siyasi ve ekonomik ilişkiler içinde bulunduğu Akdeniz ülkelerinde aradı. Akdeniz bölgesi, bir yandan Fransa ve İngiltere’nin sanayileşmeyi destekleyici sömürgecilik rekabeti içine girerken, diğer yandan da Akdeniz ülkeleri yenilikçilik ve gelişim adına bu ülkelerin kültür ve sosyal yaşam biçimini başat kabul etmeye başlamışlardır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Iustinianos’un İstanbul’da iki Anadolulu yapı ustası olan Trallesli (Aydın) Anthemios ve Miletoslu (Milet) İsodoros’a Aya Sofya (Agia Sophia) inşa ettirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Fütürizm (Italyanca Futurismo), İtalyan şair ve editör Filippo Tommaso Marinetti’nin Paris’te yayınlanan Le Figaro gazetesinde 20 Şubat 1909 günü yayınladığı bir manifesto ile başladı. Böylece ilk kez bir sanat eleştirmeninin tanımlaması ile değil ama edebiyat ve güzel sanatlar alanında bir grubun sanatsal etkinlikleri ile yapmak istediklerini herkese ilan etmesiyle bir akım tanımlanmış oldu.

Yanıt Açıklaması: Kuzey Afrika İslâm Mimarisi ve Gotik mimari özelliklerini yansıtan Dodge’ler Sarayı Venedik’te inşa edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bu dönem, düşüncede akılcı ve bilimci, sanatta da akılcı ve gerçekçi eğilimlerin görüldüğü bir dönemdir. Rönesans, İtalya'da Floransa merkezli olarak ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Fatımîler, Hz. Ali’nin soyundan geldiklerini ve bu nedenle halifeliğin gerçek sahipleri olduklarını iddia ederek adlarını Peygamber’in kızı ve Hz. Ali’nin eşi Fâtıma’dan almışlardır. Fatımîler İsmâ’ilî Şi’î hareketini, tüm baskılara karşın Kuzey Afrika’da yaymışlardır.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz ülkeleri içinde ilk kez Fransa’da başlayan sanayileşme, İngiltere ve ABD’ deki rekabet ortamı içinde gelişmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Bu bağlamda, Braudel, Osmanlı İmparatorluğunun uzun on altıncı yüzyılda Akdeniz dünyasının Doğu yarısına yerleşerek Batıyı dengelediğinin bilincindedir.

Yanıt Açıklaması: Beylikler bulundukları coğrafi bölgeye göre çevrelerindeki diğer devletlerle ilişki içindedirler. Karamanoğlu ve Dulkadiroğlulları Memluklarla ilişkidedirler. Memluk sanatının etkileri özellikle Karamanoğlu yapılarında görülür.

Yanıt Açıklaması: Halife el-Me’mûn döneminde (813-833) yaşandı. El-Me’mûn’un rasyonalist Mutezile okulunun görüşlerini resmi öğreti haline getirmesi felsefede çığır açtı, Antik Çağ düşüncesine ilgi arttı. Halife Bağdat’ta kütüphane, tercüme merkezi ve okul içeren Beytü’l-Hikme’yi (Bilgelik Evi) kurdu. Bu araştırma merkezinde Yunanca, Farsça ve Sanskritçe bilimsel ve felsefi metinlerin çevirileri yapıldı ve yorumlandı. Böylelikle dönemin ileri gelen bilim adamları ve filozofları Bağdat’ta toplandı.

Yanıt Açıklaması: Peygamberin ölümünü (632).