Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Erken Modern Dönemde düşünsel yapıya insanı merkez alan hümanizm (insancıllık) akımının ha^kim olduğunu görüyoruz. Orta C¸ağ'daki feodal-dinsel ideolojiyi esas alan skolastik (Antik Yunan Dönemi düşünürü Aristoteles’in felsefesi ile Hristiyan din bilgisinin birleştiği geleneksel düşünce biçimi) düşünceye karşı, bu dönemde insanı temel alan akla dayalı bilimsel düşünce gelişmeye başlayacaktır. Döneme damgasını vuran Rönesans'ın ideolojisini hümanizm akımı oluşturacaktır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Jean Léon Gérôme‘un Paris’teki atölyesinde yetişmiş bir Osmanlı Dönemi Oryantalist ressamı ise Osman Hamdi Bey’dir (1842–1919). Ustasından oldukça etkilendiği anlaşılan Osman Hamdi Bey, İstanbul’da Sanayi- Nefise-i Şahane’nin ( Güzel Sanatlar Akademisi) kuruluşunda öncü olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bir günlük yolculuğa denk düşen yaklaşık 30 - 40 kilometrelik aralıklarla önemli ticaret yolları üzerindeki düzenli konaklama yerleri, özellikle de devletin ileri gelenlerinin ve zenginlerin vakıf olarak yaptırdığı çoğunlukla han ya da ribat olarak adlandırılan kervansaraylardır. Bu yapılar, kervanlara yeterli ve gerekli hizmeti verebilmek için genellikle farklı işlevlerin tek yapıda toplandığı örneklerdi.

Yanıt Açıklaması: El izleri simgesel anlamlar arasında yer almaktadır. Boyaya bulanmış elin duvara yapıştırılmasıyla çıkan ize pozitif el izi; yine duvara dayanan elin etrafına boyanın püskürtülmesi yoluyla çıkan ize ise negatif el izi denilmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: M.Ö. 9 yüzyıldan M.S. 4. yüzyıla kadarki dönemde Fenike, Yunan ve Roma uygarlıklarını uzananlar olarak nitelendirebiliriz. Yoğuranlar ise Etrüsk ve Anadolu Uygarlıkları olabilir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Rönesans döneminin ünlü mesen ailesi, Medici ailesidir. Diğer şıklarda verilenler, ressam ya da yazardır.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde Osmanlı dünyasını bize anlatan en önemli yazar Evliya C¸elebi'dir. 17. yüzyılda seyahat etmeğe başlayan Evliya C¸elebi, Anadolu'yu ve Osmanlının Balkan ve Orta Doğu eyaletlerini dolaşır ve sonunda Mısır'a yerleşerek Kahire'de yaşamının sonuna kadar kalır. Evliya C¸elebi tek kişilik bir ansiklopedi yazarı gibidir. Gittiği yerlerin halkını, dilini, yapılarını, adetlerini, yiyeceklerini tüm maddi ve manevi değerlerini kaydetmiş bir kültür antropologu gibidir. Günümüz anlayışına göre, ayrıştırılmadan yazılmış tüm bu bilgeler ayıklandığında ve gruplandığında Osmanlı tarihi coğrafyasının maddi kültür tarihi de ortaya çıkmaktadır. Gittiği yerlerdeki insanların din, dil ırk gibi özelliklerini de anlatan Evliya C¸elebi daha önceden görmediği ve bilmediği şeyleri "acaip" ve "garip" tanımlamaları ile anlatır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Özünde Doğu Bilimi olarak tanımlanan bu sözcük, bilimsel araştırmaların dışında incelenecek olursa küçümseyici ve yerici bir anlam da içermektedir. Teknolojisi gelişmiş ve toplumsal hakları demokratik yöntemlerle ön plana çıkmış bir Batı uygarlığının karşısında yüzyıllardır hiç değişmemiş gibi anlatılan bu Doğu dünyasını betimlemek Avrupalı’ya kendisinin ne kadar farklı ve gelişmiş olduğunu vurgulamaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Orta Çağ’ın önemli sanat üsluplarından biri hiç şüphe yok ki batıda 1000’li yılların sonunda Katolik dünyada gelişen Romanesk stil olmuştur. Aslında tam bir karma ürün olarak Romanesk ya da Roman sanat, Avrupa’nın Orta Çağ öncesi Roma dönemi sanat gelenekleriyle işgalci toplumların beğenilerini Bizans ve İslam sanatı etkileriyle harmanlamıştır. Kuzey Fransa’da yaşayan Normanlara dayanarak Norman Sanatı olarak da anılan bu mimari üslup Batı Akdeniz ve arka bölgelerde başka bir deyişle tüm Avrupa’da kendini göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: 8. yüzyılın sanatsal üretimini derinden etkileyen en önemli olayı İkonaklasmus denilen tasvir kırıcı harekettir.

Yanıt Açıklaması: Peygamberin ölümünü (632) izleyen yüzyıl içinde Suriye’ye (636), Kudüs’e (638), Mısır’a (639),

Yanıt Açıklaması: Kaya kristalinden yapılmış eserler en çok Eyyubî Döneminde görülür

Yanıt Açıklaması: Kazıma resim veya gravür olarak adlandırılan, kazıma tekniğiyle yapılan eserler; sıyırma, döğme ve özellikle de az çok derin çizgilerle oluşturulmuş olan tasvirdir. Kendilerini farklı formlar altında gösterirler. Bunların en eskileri, mağaraların killenmiş duvarları üzerine sanatçının parmağı ile çizdiği makarna çizgiler (macaronis) denilen bazen anlamsız, bazen de bir hayvanı temsil eden motiflerdir.

Yanıt Açıklaması: Cihannuma, Kâtip Çelebi tarafından yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Konstantinos’un İstanbul’u başkent olarak seçmesinin ardından gerçekleştirdiği ikinci önemli iş Roma İmparatorluğu’nun doğu topraklarında 2. yüzyıldan beri hızla yayılan ve belki de kendinin de kabul ettiği Hristiyanlık dinine 325’te İznik’te ki ilk Konsil toplantısı ile resmiyet kazandırmış olmasıdır. Bunu yapmaktaki amacı doğu topraklarında pagan inancın yerine Hıristiyanlığı benimsemiş geniş halk kitleleri üzerinde otoriteyi sağlama çabasıdır; bunda da başarılı olmuştur. II. Ekümenik Konsil, İmparator I. Theodosios’un çağrısıyla Macedonius hareketine karşı İstanbul’da toplanmış (381), papanın katılmadığı ve temsil edilmediği, başlangıçta sadece Doğu kilisesinin bir sinodu gibi düşünülen konsilde kutsal ruhun ilâhî tabiatı tanımlanmıştır. III. Ekümenik Konsil, İmparator II. Theodosios’un davetiyle Efes’te toplanmıştır (431). Papa I. Celestine’in İskenderiyeli Cyril tarafından temsil edildiği bu konsilde, “Meryem sadece insan olan Îsâ’yı doğurmuştur” diyen İstanbul Patriği Nestorius’un fikirleri reddedilerek Hz. Meryem’in Tanrı doğuran (theotokos) olduğu kabul edilmiştir. IV. Ekümenik Konsil, İmparator Markianos’un davetiyle Khalkedon’da (Kadıköy) 451 yılında toplanmıştır.  Papanın temsil edildiği bu konsilde Hz. Îsâ’nın hem insanî hem ilâhî iki tabiata sahip olduğunu tasdik ve ilân etmiş, konsile katılmayan ve konsil kararlarını kabul etmeyenler Monofizit diye adlandırılmış ve ana kiliseden çıkarılmıştır. V. Ekümenik Konsil, İmparator I. Iustinianos’un çağrısıyla İstanbul’da toplanmış (553), Papa V. Vigilius’un iştirak ettiği konsile katılan 165 temsilci tarafından Nestûrîler’in “üç bölüm” diye adlandırılan görüşleri reddedilmiş ve Kadıköy Konsili’nin Îsâ’nın tabiatıyla ilgili kararları yeniden formüle edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: I. Theodosios tarafından İstanbul’daki hipodromda ( günümüzde Sultan Ahmet Meydanı) Mısır’dan getirtilmiş obelisk ( granit sütun) için yaptırılan kaidenin dört yüzünde İmparator’un tasviri yer alır (Resim 5. 2). Roma’nın imparatorluk kült geleneğini benimsemiş tasvirde Theodosios maiyeti ile birlikte hipodromdaki kathismasında (İmparatorluk Locası) törenleri izlerken betimlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Modern Resmin başlangıcını İzlenimci resim okulu oluşturdu. Aslında başlangıçta Claude Monet, Edgar Degas ve Camille Pissaro gibi ressamların bulunduğu bu gruba daha sonra başka ressamlar da katılacak ve sergileri Reddedilmişler adı altında 1886’ ya kadar devam edecektir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir günlük yolculuğa denk düşen yaklaşık 30 - 40 kilometrelik aralıklarla önemli ticaret yolları üzerindeki düzenli konaklama yerleri, özellikle de devletin ileri gelenlerinin ve zenginlerin vakıf olarak yaptırdığı çoğunlukla han ya da ribat olarak adlandırılan kervansaraylardır.

Yanıt Açıklaması: Antik Çağ, Sasani ve Bizans sanat ürünlerinin etkilerini yansıtan bu betimlemeler saraylarda tasvir yasağına uyulmadığının somut göstergeleridir. Bu olguda, Emevî halifelerinin kendilerini Bizans ve Sasani hükümdarlarının varisleri olarak görmek istemeleri de rol oynamış olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Bizde Akdeniz dendi mi akla asıl adı Cevat Şakir Kabaağaçlı olan Halikarnas Balıkçısı (1886-1973) gelir. Gençliğinde Robert Kolej ve Oxford Üniversitesi gibi seçkin kurumlarda eğitim almasına karşın kendisine aktarılan Batı kültürünün imbiğinden geçirilmiş bilgileri olduğu gibi benimsemeyip dışarıdan birisi gibi sorgulamış, bu tutumu nedeniyle zamanla bir bilim insanı olmak yerine daha çok kendi kendini yetiştiren bir aydın kimliği kazanmıştır. Balıkçı, düşünce suçundan çarptırıldığı kalebentlik cezası ile kendisine dayatılan aykırı bir yaşam biçimini benimseyerek Bodrum’a yerleşmiş ve yaklaşık çeyrek yüzyıl orada yaşamıştır. Doğru yanıt C'dir.