Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: 3. yüzyıl ve öncesinde Hristiyanlar tarafından kullanılan ev kiliseler doğal olarak henüz yaygınlaşmamış bir ibadet yeri geleneğinin devamıydı. Bunların en önemlilerinden biri Suriye’de Dura Europos’taki ev kilisedir. Bir salon ve bir vaftiz bölümünden oluşan mekânın duvarlarında en erken Hristiyan içerikli resim örnekleri yer alır.

Yanıt Açıklaması: Görkemli duvar sanatı örneklerini içeren bu tip mağaralar, genellikle iskân edilmemişlerdir, buna karşılık birtakım ayinlerin gerçekleştirildiği tapınaklar olarak kullanılmışlardır. Bazı araştırmacılar buralara kutsal olmayan kişilerin sokulmadıklarını ileri sürerler. Bu durum, özellikle Üst Paleolitik’in son kültürü olan Magdaleniyen (Magdalénien) için söz konusudur. Buna karşılık Üst Paleolitik’in ilk kültürü olan ve sanatın ilk kez başladığı Orinyasiyen’de sanatçılar iskân görmekte olan mağaralarda çalışmışlardır. Pek ustaca bir başlangıcı olmayan Orinyasiyen duvar sanatı, gittikçe gelişerek yüksek bir seviyeye ulaşan Magdaleniyen sanatın bütün formlarına öncülük etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Devrimi ile birlikte gelen yeni iktisadi süreçler ve teknolojiler daha büyük ölçekli ve derinlemesine işleyen bir egemenlik düşüncesini gündeme getirmişlerdir. Bunun sonucunda, önce Batı Avrupa’da İngiltere ve Fransa, yüzyılın sonuna doğru da kendi birliğini sağlayan Almanya deniz aşırı topraklar edinerek birer imparatorluğa dönüşmüşlerdir.

Yanıt Açıklaması: Modern sanatın başlangıcını izlenimci ressamlar oluşturur. Akademik resim geleneğini ve geçmiş üslûpları reddeden bu ressamlar içinde yaşadıkları dönemi gösterdikleri, tablolarında yeni konulara ve görsel ifade biçimlerine başvurdukları için yaptıkları resim türüne modern resim ve modern sanat denildi. Bu ressamların kullandıkları üslûp ise izlenimcilik olarak tanımlandı ve Modern Resmin başlangıcını İzlenimci resim okulu oluşturdu.

Yanıt Açıklaması: Osman Hamdi Bey öncülüğünde 1883 yılında İstanbul’da Mekteb-i Sanayi-i Nefise-i Şâhâne ( Güzel Sanatlar Akademisi ) kuruldu.

Yanıt Açıklaması: Geometrik bezemedeki çeşitlemeler, mukarnas adı verilen prizma biçimli, ışıkgölge etkilerini en iyi biçimde yansıtan ve sonsuzluk etkisi yaratan üç boyutlu yapısıyla İslâm çevrelerindeki birçok esere damgasını vuran yeni ve gelenekselleşecek bir öğeyle doruğuna ulaştı. Mukarnas, 11. yüzyıldan başlayarak Orta Çağ İslâm Dünyasında özellikle taçkapılar, sütun başlıkları, kemerler, örtü sistemi ve minarelerin vazgeçilmez süsleme öğesi haline geldi. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ekonomi ve teknolojiye bağlı değişen yeni dünya düzeni deneyselliği ön plana çıkarıp geçmişi red etmesiyle şimdi anlamına gelen modern sözcüğü ile tanımlanmaya başlamıştır. Böylece modernleşme Avrupa ve Amerika’da teknoloji, bilim, demokrasi, ulus devletler ve kapitalist üretim sisteminin ortaya çıkışı ile özdeştir. Modernleşmeyle beraber sadece deneysel düşünce, akılcılık, deneycilik, geleceğin programlanması ortaya çıkmamış, Avrupa sömürgeciliğin yayılmasıyla tüm dünyada modernleşme kavramı batılılaşma kavramıyla örtüşmüştür. Modernleşme aynı zamanda mentalite değişikliğine neden olmuştur. Ancak toplumların kendi tarihsel geçmişleri ve kültürleri modernleşme süreçlerinin yaşanmasında farklılıklar gösterir. Bu nedenle geçmişe karşı çıkma ve geleneksel olanı reddetme anlamına gelen modernite olgusunu her toplum farklı zaman ve durumlarda yaşayabilir. Akdeniz çevresindeki kimi toplumlarda bu süreç halen devam etmektedir.Modernleşmenin genel olarak on dokuzuncu yüzyıl ortasında başlayıp, dünya düzeninin yeniden değiştiği II. Dünya Savaş’ına kadar (1945) devam ettiği varsayılır.

Yanıt Açıklaması: Doğu Hristiyanları: Ortodoks, Kıpti, Nasturi, Süryani Kadim, Ermeni Gregoryen.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı padişahları kendilerini imzaları olan ve resmi evrak üzerine yazılan tuğraları ile temsil ederlerdi. Oysa Fatih buna ek olarak Akdeniz dünyasının alışık olduğu görsel bir dil kullanmak istemiş ve imgesinin Akdeniz bölgesinde dolaşmasını sağlamak için portresinin olduğu madalyonlar döktürmüştür. Constanzo di Ferrara tarafından yapılan yağlıboya portresi ve madalyonu Fatih'i ileri bir yaşta göstermektedir. Madalyonun bir yüzünde Fatih profilden, diğer yüzünde tüm yöneticiler gibi at üzerinde gösterilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 691’de Kudüs’te ilk anıtsal İsla^m yapısı olan Kubbetü’s-Sahra inşa edildi. Sekizgen planlı ve büyük bir kubbeyle örtülü yapı mimari özellikleriyle, her ikisi de Kudüs’te bulunan Hz.İsa için yapılmış Kenisetü’l-Kıyamet (Kutsal Mezar) ve Kubbetü’s-Suud (Göğe Yükseliş) kiliseleri gibi Bizans dönemine ait anıtsal yapılardan etkilendi. Mirac olarak bilinen Peygamber’in göğe yükseldiği mucizevi^ gece yolculuğunun yapının ortasındaki kayadan başladığına inanılır. Kubbetü’s- Sahra’nın iç meka^nındaki ilginç bitkisel bezemelerde özellikle Sasani ve Bizans sanatı etkileri görülür.

Yanıt Açıklaması: I. Theodosios tarafından İstanbul’daki hipodromda ( günümüzde Sultan Ahmet Meydanı) Mısır’dan getirtilmiş obelisk ( granit sütun) için yaptırılan kaidenin dört yüzünde İmparator’un tasviri yer alır (Resim 5. 2). Roma’nın imparatorluk kült geleneğini benimsemiş tasvirde Theodosios maiyeti ile birlikte hipodromdaki kathismasında (İmparatorluk Locası) törenleri izlerken betimlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ali’nin 661’de Hariciler tarafından öldürülmesinden sonra önce oğlu Hasan, ardından da Suriye valisi olan Muaviye bin Ebu Süfyan (661 - 680) halife olur. Başkent Şam’a taşınır ve böylelikle İslâm tarihinin en önemli evrelerinden biri olan Emevîler Dönemi Suriye merkezli olarak başlar.

Yanıt Açıklaması: İzlenimcilik adı dönemin resim eleştirmenlerinden Louis Leroy’un, Claude Monet'in İzlenim, Şafak isimli tablosunu gördükten sonra bunun bitmemiş bir tablo gibi göründüğünü söylemesi üzerine ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Paul Cezanne, Kübizme öncü olarak kabul edilir, ve resimleri Picasso ve Braque'i fazlasıyla etkilemiştir. Fakat Kübizm akımı içinde incelenmez. Buna göre doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı İstanbul'un fethi; b şıkkı Bellini'nin Fatih sultan Mehmet'in portresini yaptığı tarih; C şıkkı Hafsi hanedanının devrilmesi; e şıkkı Fransız İhtilali'nin tarihidir. Cevap d şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İtalya’nın Demir Çağı kültürü olarak ilkleri oluşturan ve Kuzey İtalya’da Bologna bölgesinde M.Ö. 1100-700’lerde görülen kültür Villanova’dır. Villanova kültürünün Orta Avrupa’nın maden ve yerleşik kültürleri olan Hallstatt ve Urnfield kültürleri ile olan bağlantısı batıdaki müzelerde bulunan eşyalarında ve ürettikleri gri-kahve renkli amforalarda görülür. Maden işlemede çok ileri olan bu kültüre ilişkin bilgileri, daha sonraki dönemde İtalya’da etkin olan Etrüsk kültüründen almak mümkündür. Ayrıca, Villanova kültürünün maden işleme sanatının Urartu kazanlarında görülen dövme işçiliği ile çok ortak özelliği vardır. Kendisini takiben Etrüsk sanatında da metal ustalığında Doğu Akdeniz yoluyla taşınan Asur, Urartu etkilerini görmek mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Yunan tapınağının temelinde hangi etkiler yatar konusu oldukça çok tartışılan bir konudur. Anıtsal taş yapının temelleri, megaron formuna ve ahşap öncüllere dayandırılsa da özellikle anıtsal taş ifadenin kazanılmasında Mısır’ın etkisi yadsınamaz. M.Ö. 6. yüzyılda Mısır’a giden Yunanlılar anıtsal mezar yapıları (piramitler) ve tapınaklara karşı kayıtsız kalamazlar. Taştan yapılmış bu binalar Yunan kültüründe mimari estetiğinin ve mimari formların gelişmesinde önemli rol oynarlar. İlk anıtsal taş tapınaklar M.Ö. 6. yüzyılda Dorik düzende yapılmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Sultanın Akdeniz’e açılmak amacıyla yaptığı ilk iş 1223 yılında Kalonoros (Alanya) Kalesi’nin fethidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İşraki felsefesinin Endülüs’teki en önemli temsilcilerinden olan İbn Tufeyl’in ilk felsefî Arap romanı olan Ruhun Uyanışı ya da Hayy bin Yazkan’ın Olağanüstü Serüveni adlı eseri, ıssız bir adaya düşen bir adamın ruhsal gelişimini anlatır.

Yanıt Açıklaması: Oryantalist resim geleneğinde Doğu olarak tanımlanan bölgeler Kuzey Afrika, Orta-Doğu ve İstanbul’du. Doğu’ya duyulan bu ilginin görselleştirilmesinde ise belli konular ön plana çıkmaktaydı. Jean Auguste Dominique Ingres (1780–1867),Eugène Delacroix (1798–1863)Jean-Léon Gérôme (1824–1904), gibi oryantalist ressamların üslûpları birbirinden farklıydı, dolayısıyla bu tür resimleri birleştiren özellikler üslûp değil ele aldıkları konulardır. Bu bölgedeki yaşama biçimi, özellikle toplumda görüntülemesi zor olan kadınların yaşamı, giyimi çok ilgi çekmekteydi.