Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: El-Ezher Camisi, Şi’î hareketinin merkezi olan Kahire’de inşa edilmiş ilk Fatımî camisidir. Sonraları Sünnîlere mal olan yapı dünyanın en büyük İslâm üniversitesi haline geldi.

Yanıt Açıklaması: 907’de inşa edilen İstanbul’daki Lips Manastırının (Fenari İsa Camisi) Kuzey Kilisesi kare içinde haç planının önemli örneklerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Nasrî Emirliği'nin başkenti Gırnata’daki Elhamra Sarayı, havuzlu avlular çevresinde yer alan planı, alçı mukarnas bezemelerin alçı kubbelerinde oluşturduğu ışık ve gölge oyunları , duvarlara yazılan şiirleri ve alçı bezemeleri ile Batı Akdeniz İslâm Sanatın en etkileyici yapısı oldu ve on dokuzuncu yüzyılda Avrupa mimarisini etkiledi. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Piri Reis’in dünya haritası şu özelliklere sahiptir: Piri Reis gördüğü haritalardan, gittiği yerlerden topladığı bilgileri portalanına çizmiş, ayrıca önemli gördüğü yerleri ve yerleşimleri de siluet olarak ana belirgin özellikleriyle, gördüğümüzde tanımlayabileceğimiz bir şekilde betimlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz dünyasının kavramsallaştırılmasıyla ilgili en temel yapıtları Fernand Braudel, Henri Pirenne, Shlomoh Dov Goitein gibi tarihçiler yirminci yüzyılda Batı’da kaleme almıştır. Marc Bloch, Annales Okulu’ndandır.

Yanıt Açıklaması: Modern sanatın yeni estetik anlayışını modern olan her şey güzeldir şeklinde tanımlayan Fransız şair Charles Baudelaire'dir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Rönesans, İtalya'da Floransa merkezli olarak ortaya çıkmıştır, İtalya'da ortaya çıkmasının nedenleri arasında; ekonomik gelişmişlik, antik geleneğin varlığı, Bizanslı bilginlerin eski Yunan edebiyatının metinlerini buraya getirmeleri ve bunların incelenmesi ile ilk genel kitaplıkların ve edebiyat derneklerinin burada kurulması sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz bölgesinde yaşayan insanların yaşama biçimi, özellikle toplumda görüntülemesi zor olan kadınların yaşamı, giyimi çok ilgi çekmekteydi. Bu kadınların kimileri gerçek yaşamın içinde gösterilmeğe çalışılmıştır. Ancak, kadın ve erkek ayırımı, erkeklerin birden fazla kadınla evlenebilmeleri, popüler romanların ve seyyahların anılarında yer alan cariyelerin varlığı ve hizmetleri, kadınları, daha çok hayali bir şehvet öznesi haline dönüştürmüştür. Yağlıboya tablolarda, desenlerde, gravürlerde, sulu boya resimlerde erkeklerin mutluluğu için var olan bu kadınları uzanıp dinlenirken, hamamda veya dans ederken görmekteyiz. Uzak ve bilinmeyen bir coğrafi bölge olarak ele alınan Doğuda özellikle çöl manzaraları, bedeviler, bedevilerle yapılan savaşlar ise farklı bir konuyu oluşturmaktaydı. Arap kısrakları ise on dokuzuncu yüzyılda Avrupa toplumunda üst sınıf kesiminin yeni keşfettiği bir alandı. Sosyal yaşam içinde at yarışlarının önem kazanması birçok Avrupalı zengini at yetiştirmeğe yönlendirdi. Dolayısıyla oryantalist resmin diğer yaygın konusunu ise Arap atları oluşturdu.

Yanıt Açıklaması: Sanatçılar, eserlerinde büyük bir çoğunlukla tek yönlü bir çalışmayı yeğlemişlerdir. Bununla birlikte, ender de olsa bu kompozisyonlar, Üst Paleolitik insanının ne denli yüksek düzeyde bir hayal gücüne sahip olduğunu kanıtlamaktadır. Bunun en güzel örneklerinden biri, Lascaux (Lasko) mağarasının duvarlarından biri üzerinde yer alan kuyu sahnesidir.

Yanıt Açıklaması: Beylikler bulundukları coğrafi bölgeye göre çevrelerindeki diğer devletlerle ilişki içindedirler. Karamanoğlu ve Dulkadiroğlulları Memluklarla ilişkidedirler. Memluk sanatının etkileri özellikle Karamanoğlu yapılarında görülür.

Yanıt Açıklaması: Yeni dinin inananları neredeyse tüm Akdeniz coğrafyasında özellikle de Yunanca yazılmış olan kutsal metinleri okuyup anlayamıyorlardı. Bunun da ötesinde yabancısı oldukları ruhani anlatımı anlamlandırmakta zorlanıyorlardı. Böylece sadece Doğu Roma İmparatorluğu topraklarında gelişen sanatta değil aynı zamanda Batının sanatsal üretiminde de benzer bir yol izlenmiştir. Bu da kutsal kitabın betimleme yoluyla yeni dinin inananlarına anlatılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Modern dönem içerisinde zengin bir kültürel ortamın ve sanatsal etkinliklerin gerçekleştiği ve sadece Akdeniz bölgesinin değil tüm dünya sanat tarihini etkileyecek yer, Fransa’nın başkenti Paris olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Erken döneme damgasını vuran ve standart bir plan şeması haline gelen avlulu caminin ilk uygulamaları I. el-Velîd zamanında gerçekleşti. Bu yapıların enlemesine çok destekli plan şemaları yaklaşık dört yüzyıl boyunca Arap Yarımadası’ndan Suriye’ye, Kuzey Afrika’dan İspanya’ya kadar çok çeşitli çevrelerde karşımıza çıkar. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Alışılagelmiş resim üretme biçimlerini tümden red eden ve en önemli temsilcileri arasında Marcel Duchamp ve Picabia gibi sanatçıların sayılabileceği sanat akımı Dadaizm'dir. Gruba ismini veren Dada sözcüğü de sözlükten rastlantısal olarak seçilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı padişahları kendilerini imzaları olan ve resmi evrak üzerine yazılan tuğraları ile temsil ederlerdi. Oysa Fatih buna ek olarak Akdeniz dünyasının alışık olduğu görsel bir dil kullanmak istemiş ve imgesinin Akdeniz bölgesinde dolaşmasını sağlamak için portresinin olduğu madalyonlar döktürmüştür. Constanzo di Ferrara tarafından yapılan yağlıboya portresi ve madalyonu Fatih'i ileri bir yaşta göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Geçmişle olan bağları ve on dokuzuncu yüzyılda İtalya’ya diğer Avrupa ülkeleri tarafından yüklenen antik uygarlıklarının yükünü, sanatsal ve kültürel değerleri reddedip yeni bir toplum yaratmayı hedefleyen fütürist manifesto, İtalyan modernizmini de farklı bir aşamaya getirdi. Umberto Boccioni, Mekânda Tekil Biçimlerin Devamlılığı (1913) isimli heykeli futurizmin simgesi oldu. Carlo Carrà, Gino Severini, Giacomo Balla, Antonio Sant'Elia grubun diğer üyeleriydi. Buna göre doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İşraki felsefesinin Endülüs’teki en önemli temsilcilerinden olan İbn Tufeyl’in ilk felsefî Arap romanı olan Ruhun Uyanışı ya da Hayy bin Yazkan’ın Olağanüstü Serüveni adlı eseri, ıssız bir adaya düşen bir adamın ruhsal gelişimini anlatır. 14. yüzyıldan başlayarak çeşitli dillere çevrilen eser, başta Robinson Crusoe’nun yazarı Daniel Defoe (1656/61 -1731) olmak üzere birçok Batılı sanatçı ve düşünürü etkilemiştir. Mevlânâ, Mes_nevî’nin girişinde adını Muhammed b. Muhammed b. Hüseyin el-Belhî diye kaydetmiştir. Lakabı Celâleddin’dir. “Efendimiz” anlamındaki “Mevlânâ” unvanı onu yüceltmek maksadıyla söylenmiştir. Celâleddin Rumî, tasavvufî anlayışını ve düşüncelerini ortaya koyduğu Farsça eserler yazmıştır. Kayserili İbnü’l Kemal’in Danişmendli Beyliği’nin kurucusu Gümüştekin Ahmet Gazi (öl.1105) adına Farsça Keşfu’l-Akabe adlı eseri kaleme almıştır. Mühendis ve mucid Ebû’l İz İsmail İbni Rezzaz El-Cezerî’nin, Diyarbakır Artuklu hükümdarı Melik Nâsiruddîn Mahmud’un isteği üzerine Otomata adıyla bilinen Arapça minyatürlü bir kitap hazırlamıştır. 1271-1272 tarihinde Aksaray ve Kayseri’de Sivaslı İbn El Sicistani tarafından Kitab-ı dekâyik ül hakâyik ve Mûnis el havarif adında minyatürlü Selçuklu yazması yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tüccar ve bankacı Floransalı Medici ailesi sanat koleksiyonları ile ünlüydü. Doğru seçenek B' dir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz dendi mi akla asıl adı Cevat Şakir Kabaağaçlı olan Halikarnas Balıkçısı gelir. Balıkçı, düşünce suçundan çarptırıldığı kalebentlik cezası ile kendisine dayatılan aykırı bir yaşam biçimini benimseyerek Bodrum’a yerleşmiş ve yaklaşık çeyrek yüzyıl orada yaşamıştır. Dünyaya bakışı orada biçimlenmiş, birbirini izleyen yapıtlarını Bodrum ve çevresinin izlerini taşıdıkları, renklerini yansıttıkları ölçüde önemsemiştir. Roman, öykü, inceleme ve deneme türlerinde, yöredeki yaşamı konu alan sayısız yapıt vermiştir. Balıkçı, roman ve öyküleriyle Türk yazınına Akdeniz’i getirip yerleştiren kişidir. Böylece bir ilki gerçekleştirmiştir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Üçüncü Halife ve Peygamberin damadı Osman bin Affân zamanında (644 -656 ) Sasani İmparatorluğu (224 -651) ortadan kaldırıldı,