Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Bu dönemin anıtsal resim örneklerinden en önemlileri İstanbul Büyük Sarayı’ndan gelir. Çok çeşitli konularla öne çıkan zemin mozaikleri olasılıkla Iustinianos tarafından yaptırılmış olmalıdır. Konularını kentin yaşam olgularından alan panolarda avcılar, hayvan betimleri, deve üzerinde gezenler, hayvanlarını sağan ya da besleyenler gibi konuların görüldüğü mozaiklerde çoğunlukla beyaz bir fon yer alır. Kaliteli işçiliği ile bir yandan saray sanatını gözler önüne sererken diğer taraftan dönemin üslubunu ve kent yaşamından sahneler sunması bakımından değerli mozaiklerdir.

Yanıt Açıklaması: İslâm’da felsefe doruk noktasına, Muvahhidlerin koruyuculuğu altında olan ve Batı dünyasında Averroes olarak bilinen Kurtubalı Arap hekim, filozof ve matematikçi İbn Rüşd (1128 -1198) ile ulaştı. Aristoteles’in savunucusu olan ve onu Orta Çağ Batı dünyasına tanıtan İbn Rüşd, gelenekçi İslâm düşüncesiyle çatıştı.

Yanıt Açıklaması: Petrarch'

Yanıt Açıklaması: Anadolu Beylikleri döneminde Akdeniz'e kıyısı bulunan Menteşe, Aydın, Saruhan ve Karesioğulları'nın denizdeki faaliyetleri de sadece sahillerle kısıtlı kaldı. Bunlar arasında Aydınoğlu Umur Bey'in adalar ve Rumeli kıyılarına düzenlediği akınlar önemli bir yer tutmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde Kazıma Resim, Heykelcilik ve Boyalı Resim olmak üzere üç tür vardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Versailles sarayın on yedinci yüzyıl ikinci yarısında Fransa Kralı XIV. Louis tarafından inşa ettirilmiştir. XIV. Louis’in Versailles’da belirlediği saray adabı Avrupa Saray geleneğini oluşturacak ve birçok sarayda artık sadece Fransızca konuşulacaktır.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz’in batısı 12. yüzyılın ortalarında yeni bir sanat üslubunun yaratılmasına sahne olur. Orta Çağ’ın mimarları Romanesk kiliselerinin katı duruşlarını Gotik adı verilen yeni sanatla yıkmışlardır. Fransa’da ortaya çıkan Gotik üslûp Avrupa’nın köklerindeki klasik sanattan gücünü almakta, Orta Çağ’ın manevi düşüncesiyle özdeşleşen gökselliği öne çıkarmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: İstanbul odaklı Doğu Roma İmparatorluğu İkinci Roma olarak bin yılı aşkın bir süre daha yaşadı. Her ne kadar bir noktada Rusya, Ortodoksluk bağı yüzünden Bizans’ın mirasçısı ve bu nedenle Üçüncü Roma olma savıyla ortaya çıkmış olsa da gerçek Üçüncü Roma, günümüz tarihçilerinden İlber Ortaylı’nın da sık sık vurguladığı gibi, İstanbul’un alınışından sonraki Osmanlı İmparatorluğu’dur.

Yanıt Açıklaması: İngilizlerin Hindistan’dan sonra Akdeniz bölgesiyle ilgilenmeleri Fransa’da Napolyon Bonapart’ı tedirgin etmişti. Napolyon, İtalya ve Dalmaçya seferlerinin ardından Malta adası üzerinden Mısır’a giderek Osmanlı toprakları olan İskenderiye ve Kahire’yi işgal etti. Daha sonra Suriye bölgesine yönelerek Yafa ve Akka’yı ele geçirdi. Napolyon, 1789 -1801 yılları arasında, Akdeniz bölgesinde Fransız askeri ve siyasi gücünü ha^kim kılmak istedi. Fransa 1830’lardan sonra Kuzey Afrika’da yani Akdeniz’in güney kıyılarında Cezayir, Tunus ve Fas bölgesinde sömürgelerini oluşturdu.

Yanıt Açıklaması: Adını Irak’taki Kûfe kentinden alan ve kûfi olarak adlandırılan köşeli yazı üslubu 10. yüzyıla dek önemini korumuştur.

Yanıt Açıklaması: Bu güçler Doğu Anadolu’da Urartu Krallığı, güney komşusu Yeni Asur ve Yeni Babil krallığı, Kapadokya bölgesinde Tabal küçük krallık federasyonu, Orta Anadolu’da Frig ve onun batısında komşusu olan Lidya Krallıklarıdır.

Yanıt Açıklaması: Ekonomi ve teknolojiye bağlı değişen yeni dünya düzeni deneyselliği ön plana çıkarıp geçmişi red etmesiyle şimdi anlamına gelen modern sözcüğü ile tanımlanmaya başlamıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kudüs yakınlarındaki Beytüllahim’de İsa’nın Doğumu anısına inşa edilmiş olan kilise de bazilikal planlıdır ve ana mekân doğuda İsa’nın doğduğu varsayılan bir kayayı çevreleyen sekizgen bir yapı ve tavaf koridoru ile sonlanır.

Yanıt Açıklaması: Orta Çağ’ın önemli sanat üsluplarından biri hiç şüphe yok ki batıda 1000’li yılların sonunda Katolik dünyada gelişen Romanesk stil olmuştur. Aslında tam bir karma ürün olarak Romanesk ya da Roman sanat, Avrupa’nın Orta Çağ öncesi Roma dönemi sanat gelenekleriyle işgalci toplumların beğenilerini Bizans ve İslam sanatı etkileriyle harmanlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Eriyen Zaman adlı eser Salvador Dali'ye aittir. Gerçeküstücülük: Bilinç, bilinçaltı ayırımı belirlenirken insanın benlik yapısını oluşturan üst benlik ve alt benlik gibi tanımlarda ortaya çıktı. Böylece rüyaların insanın bilinçaltını yansıttığı varsayıldı. Rüyalarda gerçekte olamayacak her türlü eylem yapılabilmekte, duygular hissedilmekteydi. İnsanlar uçabiliyor, nesneler biçim değiştirebiliyor, gerçek yaşamda mantıklı olan her şey gerçek üstü düzeyde tamamen alt üst olabiliyordu. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Latin deniz gücünün oluşturduğu tehdit Konstantinopol'ün fethedilmesiyle birlikte sona ermedi. Yenilmesi en zor iki Hristiyan deniz gücü (Venedikliler ve St. Jan S¸övalyeleri) sebatla yerlerini korudular ve bunlar ancak on beşinci yüzyılın sonu ve on altıncı yüzyıl boyunca gerçekleşen bir dizi çarpışma sonucunda ortadan kaldırılabildiler. 1516 ve 1517'de Osmanlılar Suriye ve Mısır'da Memlukları yenilgiye uğrattılar. Sadece birkaç yıl sonra St. Jan S¸övalyeleri Rodos'u Sultan Süleyman'a teslim ettiler ve Batı Akdeniz'e doğru çekilmeye başladılar.

Yanıt Açıklaması: Medinetü’z Zehra: Endülüs Emevileri dönemindeki bir saray kenttir. Kayrevan: Tunus’ta bir kenttir. Beytü’l Hikme: Abbasiler döneminde kurulan Bilgelik Evi’dir. Kubbetü’s Süleybiye: Abbasiler dönemindeki bir türbedir. Kurtuba Ulus Camisi: Endülüs Emevileri döneminde yapılan, Unesco Dünya Mirası Listesi’nde yer alan, anıtsallığı, mimarisi ve estetik özellikleriyle dünyanın sayılı eserlerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz’in batısında Orta Çağ mimarisinin belirleyicisi olan Romanesk stil 12. yüzyılın ortasına kadar devam etmiştir. Fransa’da bu üslubun etkili olduğu yapılardan biri Fransa’nın kuzeyindeki Vézelay Azize Madeleine Kilisesidir (1120 -32). Avrupa’nın tümüne hakim olmuş Gotik üslubun örnekleri görülmektedir. 1250’lerde tamamlanmış Paris Notre Dame Katedrali’nin giriş cephesi bu dönemin, yüksek uyum anlayışını yansıtmaktadır. Yatayda bölünmüş cephe giriş kapılarının üzerine konulmuş kademeli sivri kemerlerle derinleşmiştir. Ortada cepheye hâkim gül pencere yanlardaki kemerli pencerelerle birlikte tüm ağırlıklarından kurtulmuş gibi biçimlenir. Aynı yüzyılda Fransa’da Chartres, Amiens ya da Reims Katedrallerinde görüldüğü gibi yapıların içinde sütunlardan başlayıp derin nefler boyunca yükselip kaburgalı tonozlardan tekrar aşağıya doğru inen bir akış hissedilir. Yapılar artık mükemmel dengede duran bol süslemeli birer kuruluş gibidirler.

Yanıt Açıklaması: 756’da Endülüs’e sığınan I. Abdurrahman Córdoba’ya (Kurtuba) yerleşerek, ardıllarının daha da büyüteceği ünlü Ulu Cami’yi (Mezquita) (Kurtuba Ulu Camii) 784 yılında yaptırmıştır.

Yanıt Açıklaması: 867 - 1056 yılları arasında Bizans tahtında oturan Makedonya Hanedanlığı sanatı gerçekten de kendine özgü çizgilerin belirginleştiği görkemli bir dini ve dünyevi sanat olarak yerini almıştır.