Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Selçuklu Devleti'nin önemli yapılarının ortaya konduğu 13. yüzyıl başından önceki Anadolu-Türk mimarisi örneklerine baktığımızda, yapı sayısının çokluğu, anıtsallığı ve taş işçiliğindeki ustalığı ile dönemin en güçlü beyliği olan Artukluların mimarisi ayrı bir önem taşımaktadır. Nitekim avlulu yapıları ve büyük boyutlu kubbeleriyle değil, köprü mimarisine getirdikleri yeniliklerle bile teknik üstünlükleri açık bir biçimde kendini gösterir. Diyarbakır-Silvan yolunda, Batman suyu üzerinde yer alan ve kısa bir süre öncesine kadar kullanılan Malabadi Köprüsü bunun en güzel kanıtıdır. 150 m. boyundaki beş kemer gözlü köprünün ortadaki büyük kemeri 39 m. açıklığı ile Mimar Sinan dönemi Osmanlı köprülerine kadar en büyük açıklıklı kemerdir. Köprünün yazıtından 1147 yılında Artuklu beylerinden Timurtaş tarafından, masrafları kendisi tarafından karşılanarak yaptırıldığı anlaşılır.

Yanıt Açıklaması: Paleolitik Çağ, IV. Jeolojik Zamanın, Buzul Çağı da denilen, Pleistosen evresi içinde yer almıştır. Pleistosen süresince dünya, dört büyük buzullaşma dönemine sahne olmuştur. Buzullar kuzey yarım kürede orta enlemlere kadar inmiş ve insan yaşamı üzerinde olumsuz etkileri olmuştur. Bununla birlikte ilk sanat görünümlerinin ortaya çıktığı Franko-Kantabrik alan, buzul takkesinin dışında kalan ayrıcalıklı yerlerden biriydi.

Yanıt Açıklaması: Sürüngen tasvirlerinin, ekonomik bir endişeden çok hastalıklara karşı sihirsel ve büyüsel amaçla yapılmış oldukları söylenebilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz’in batısında Orta Çağ mimarisinin belirleyicisi olan Romanesk stil 12. yüzyılın ortasına kadar devam etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Braudel, Akdeniz’in Avrupa’yı ikiye böldüğünden dem vurur. Bu bölünmüşlük o denli derine işlemiştir ki kuzeyden Avrupa, güneyden ise kısaca Akdeniz diye söz etmek uzun bir süre yaygın bir alışkanlık olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Arap-İslâm mimari özelliklerinin tanıtılması ve yaygınlık kazanması İngiliz mimar ve tasarımcı Owen Jones (1809 -1874)’un araştırmaları ve yayınları ile olmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kübizm kendi içinde Analitik Kübizm (1910–1912) ve Sentetik Kübizm olmak üzere iki döneme ayrılır. İlkinde müzik aleti, sandalya gibi nesneler kendi içinde birçok parçaya bölünüp sonra bu parçalar tekrar bir araya getirilerek yeni bir kurgulamayla nesne yeniden oluşturulurdu. Senteik kübizmde ise gazete, kumaş, kum, ahşap gibi değişik malzemeler, tabloya belirli biçimleri yansıtmak için eklenmekte böylece resimsel olmayan malzemeler tablonun içindeki kimi yüzeysel dokuları oluşturmak için kullanılmaktaydı

Yanıt Açıklaması: İslâm dünyasındaki ilk cami yapısı Şam Emeviyedir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’da  saray mimarisinin  bir  örneği  Blakhernae  Sarayı’nın  bir  pavyonu  olarak  13. yüzyılın sonu 14. yüzyılın başında inşa edilmiş Tekfur Sarayı’dır. Kemalpaşa’daki Laskaris sarayından daha zarif dikdörtgen planlı yapının cephe süslemelerinde tuğle ve pişmiş toprak plastik unsurlar (keremo plast) yoğunlukla dikkat çeker.

Yanıt Açıklaması: Çözüm: Candaroğulları Beyliği, Antalya ve Isparta çevresinde değil, Sinop ve Samsun çevresinde kurulmuştur. Antalya ve Isparta çevresinde Hamidoğulları (1280-1391) ve Tekeoğulları (1300-1423) etkilidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda Yenileşme hareketleri Sultan III.Selim (d. 1761- ö.1801) zamanında başlamış olsa da Sultan II.Mahmut (d.1785-ö.1839) zamanında reformlar geçerlik kazanmıştır. Sultan Abdülmecid (d.1823-ö.1861) zamanında ise ilan edilen Tanzimat Fermanı(1839) ve Islahat Fermanı(1856) ,Osmanlı İmparatorluğu’nun yapısında idari ve sosyal yenileşmelerin kaynağını oluşturmuştur. Ayrıca modernleşmenin Osmanlı’daki yansıması olan Tanzimat Dönemiyle de kentlerde yeni ve modern idari merkezler oluşmuş, büyük bulvarlar açılmış, park ve bahçe düzenlemelerine önem verilmiş, kentlerin gelişmesini engelleyici gören kimi Tanzimat Paşaları da kentlerin etrafındaki eski surları yıktırmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Erken modern dönemde Akdeniz’de yaşanan ekonomik ve toplumsal değişim, üstyapının değişimini de sağlayacak ve yeni bir düşünsel yapı şekillenecektir. Modern O¨ncesi Dönem, feodalizmden Aydınlanma Dönemi'ne bir geçiş sürecidir. Dolayısıyla feodal yapı çözülüp yeni bir yapılanmaya doğru gidilirken birtakım çatışmalar yaşanacak ve Orta C¸ağ'ın bazı uzantıları bu çağda da görülecektir. Geçiş dönemlerine özgü gelgitler, toplumsal sınıflar arasında çatışmalar, mücadeleler, din ve mezhep savaşları bu dönemde çok yoğun yaşanacaktır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: İslâm Sanatı, hepimizin bildiği ve adından da anlaşılacağı gibi, İslâm dinini kabul etmiş ülkelerin mimariden süslemeye ve el sanatlarına kadar yarattıkları ürünler ile buna koşut olarak ortaya çıkan kültür ve uygarlığa verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Yunanistan topraklarında yaşayan halklara ilişkin en önemli veri kullandıkları dilde bulunan farklı lehçelerdir. Yunanistan’da Tunç Çağı’nda yaşayan Akhalar’dan önce M.Ö. 1600’lerde başka bir halk olduğu bilinmektedir. M.Ö. 1200’lerde bölgeyi istilaya gelen halklardan birinin ise Dorlar olduğu düşünülmektedir. Demir Çağı’nda Yunanistan’a “nerden geldikleri” kesin olarak bilinmeyen Dorlar Yunanlı halkları oluşturan dört kavimden biridir. Tarihçi Herodot Dorlardan etnik bir grup olarak bahseder. Daha sonra M.Ö. 8.yüzyılda Homeros’un Odysseia destanında ise Dorlardan Girit’de yaşayan bir halk olarak söz edilmektedir. Dorların Dor lehçesini kullanarak diğer kavimlerin kültürünü dil ile bütünleştirdiği kabul edilen bir savdır.

Yanıt Açıklaması: İşraki felsefesinin Endülüs’teki en önemli temsilcilerinden olan İbn Tufeyl’in ilk felsefî Arap romanı olan Ruhun Uyanışı ya da Hayy bin Yazkan’ın Olağanüstü Serüveni adlı eseri, ıssız bir adaya düşen bir adamın ruhsal gelişimini anlatır.

Yanıt Açıklaması: Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı varlığı ile Akdeniz dünyasını, diğer Akdeniz ülkeleri ile beraber paylaşmaktaydı. Akdeniz hâkimiyetini elde tutabilmek için özellikle Venedik ile savaşmıştır. İstanbul'u almadan önce Venediklilerin Bizans'a yapabilecekleri yardımı engellemek için gözetleme amacıyla Rumeli Hisarı’nı inşa ettirmiştir.

Yanıt Açıklaması: On dokuzuncu yüzyılda edebiyat alanında çıkan yeni tür Romandır.

Yanıt Açıklaması: 756’da Endülüs’e sığınan I. Abdurrahman, Córdoba’ya (Kurtuba) yerleşerek, ardıllarının daha da büyüteceği ünlü Ulu Cami’yi (Mezquita) 784 yılında yaptırmıştır. Dört evrede tamamlanan (987) cami, mimari özellikleri, hatta içteki çift katlı kemerleriyle büyük ölçüde Suriye geleneklerinin uzantısıdır.

Yanıt Açıklaması: Avis hanedanı 1451 'de Kuzey Afrika'da Fas bölgesinde bulunan Cuta'yı ele geçirdi. Cuta'nın ele geçirilmesinde Kral Henri'nin (Henrique 1394 -1460) çok büyük çabası görüldü. Küçük yaşta şövalye olan I. Johann'ın oğlu Henri, Sahra'da yaşayan “karaderili” halkları arayıp bulmayı ve onların arasında Hristiyanlığı yaymayı ideal edinmişti. Aynı zamanda yeni yerler keşfetmek konusunda duyduğu istek ve ideali yakın çevresine de aşıladı. Afrika sahillerinde elde edilmiş olan Cuta Portekizliler’in deniz aşırı ülkelere açılmasında temel bir üs oldu. B şıkkında Bartholomeu Diaz, C şıkkında Amerigo Vespucci, D şıkkında Vasco de Gama, E şıkkında ise Magellan'dan söz edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Jean Léon Gérôme‘un Paris’teki atölyesinde yetişmiş bir Osmanlı Dönemi Oryantalist ressamı ise Osman Hamdi Bey’dir (1842–1919). Ustasından oldukça etkilendiği anlaşılan Osman Hamdi Bey, İstanbul’da Sanayi- Nefise-i Şahane’nin ( Güzel Sanatlar Akademisi) kuruluşunda öncü olmuştur.