Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Keyhüsrev’in kız kardeşi Gevher Nesibe Hatun'un vasiyeti üzerine Kayseri'de yaptırttığı ve darüşşifa, medrese, bimarhane (akıl hastahanesi), türbe ve küçük bir hamamdan oluşan Gevher Nesibe Külliyesi’dir. Bu yapı topluluğunda yalnızca hastalar tedavi görmüyor, aynı zamanda tıp eğitimi de yapılıyordu. Darüşşifa'nın taç kapısı, dönemin süsleme anlayışını yansıtan çok önemli bir örnektir. Yoğun geometrik bezemelerinin yanı sıra, saltanat gücünün simgesi olan aslan ve tıbbın günümüzde bile simgesi olma özelliğini sürdüren yılan motifiyle dikkati çeker. Bu yapı topluluğu Selçukluların ilk önemli külliyesidir. Bahrî Memlukları’nın en güçlü hükümdarı olan Mansur Seyfeddin Kalavun (1280-1290), Kahire’de bimaristan (hastane), cami, medrese ve türbeden oluşan büyük bir külliye (1285) inşa ettirmiştir. Bu külliye Eyyubî örneklerinden esinlenmiştir. Nâsıreddîn el-Hasan (1347–51 ve 1354– 61) ise, Kahire’deki en etkileyici yapı topluluklarından biri olan Sultan Hasan Külliyesi’ni (1356–61) yaptırmıştır. Anıtsal medresesi mimarisi ve süslemesiyle Memluk sanatında çok özel bir konuma sahiptir. 1382’de Memlukların bir başka kolu, çoğunluğunu Çerkezlerin oluşturduğu Burcî Memlukları iktidarı ele geçirdi ve Sultan Zahir Seyfeddin Berkuk (1382 - 99) önderliğindeki Burcîler ikinci Memluk Devleti’nin temellerini attı. Berkuk, Kalavun Medresesi yakınında bulunan hankâh ve medreseden oluşan bir külliye yaptırmıştır. Mardin'deki 1108–09 yılında Artuklu Meliki Emineddin tarafından yapımına başlanıp 1122-23 yılında kardeşi Necmeddin tarafından tamamlanan Emineddin Külliyesi döneminde altı yapıdan oluşan büyük bir külliyeydi.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz ülkeleri içinde ilk kez sanayileşme Fransa’da başlamıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Avrupalı edebiyatçılar, sanatçılar, mimarlar içinde yaşadıkları bu durumdan kaçmak için Kuzey ve Doğu Akdeniz’deki Osmanlı tarihi coğrafyasına sığınmışlardır. On dokuzuncu yüzyıl başında görülen Oryantalizm (doğu ilgisi) akımı daha sonra gelecek olan Modernizm dönemini psikolojik olarak hazırlayan bir süreç olduğu için bu akımla beraber değerlendirilir. Buna göre doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğu topraklarında ortaya çıkan Hristiyanlık, 1. yüzyıl boyunca yoksul ve ezilmiş insanların arasında yayılım göstermiştir. Doğu Akdeniz’in Suriye, Filistin ve Anadolu havzasındaki kentlerde Aziz Paulus ile yaygınlaşmaya başlayan bu yeni inanç 2. yüzyılın sonunda kentlerin alt orta sınıf insanları, zanaatkârları, askerleri arasına nüfuz etmiştir. 4. yüzyılın Akdeniz’inde kilise artık kuram olarak yadsınamayacak bir güç ve etkiye sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Büyük Roma İmparatorluğu’nun çözülmesi ya da başka bir anlamda Doğu Roma İmparatorluğu’nun başlangıcı, 11 Mayıs 330’da Büyük Konstantinos ’un İ stanbul’u, o dönemdeki adıyla Byzantion ’u baş kent seçmesiyle başlar.

Yanıt Açıklaması: Farabi

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda Yenileşme Dönemi II. Mahmut zamanında başlar.

Yanıt Açıklaması: Franko-Kantabrik sanatta gerçekçiliğin egemen olduğu görülmektedir. Oysa Paleolitik C¸ağ’ı izleyen Mezolitik C¸ağ’ın sanatı tamamen şematize olmuştur. Bu ünite içinde büyük bir yoğunlukla Franko- Kantabrik sanat temel olarak alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Korinthos yapımı bronz silahlar Erken Yunan sanatına Akdeniz yoluyla gelen etkilerden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’da saray mimarisinin bir örneği Blakhernae Sarayı’nın bir pavyonu olarak 13. yüzyılın sonu 14. yüzyılın başında inşa edilmiş Tekfur Sarayı’dır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kubbetü's-Sahra kasır değil ilk anıtsal İslam yapısıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Peygamberin ölümünü (632) izleyen yüzyıl içinde Suriye’ye (636), Kudüs’e (638), Mısır’a (639), Mezopotamya’ya (641), İran’a (651) ve Kuzey Afrika’ya (647 -709) kısa sürede yayılmış; Akdeniz bir Müslüman gölü olmuştur. İslâm Ülkelerinde Sanat adlı yapıtında Suut Kemal Yetkin, “Hilâlin bir ucunun batı Çin’e (714), öbür ucunun da Fransa’da Poitiers’ye (732) dayandığını” belirtmektedir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz aynı zamanda bir adalar denizidir. Kıbrıs, Rodos, Girit, Sicilya, Malta, Korfu, Cebelitarık gibi adalar büyük ve/veya stratejik adalardır. İspanya yarımadası açıklarındaki Balear adaları ile Korsika ve Sardinya hem karayla bağlantıları açısından hem de stratejik bakımdan elverişsiz konumları nedeniyle genel olarak tarihte pek bir önem taşımamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Kudüs’te bulunan Hz.İsa için yapılmış Kenisetü’l-Kıyamet (Kutsal Mezar) ve Kubbetü’s-Suud (Göğe Yükseliş) kiliseleri gibi Bizans dönemine ait anıtsal yapılardandır.

Yanıt Açıklaması: Abdülmelik ayrıca, o zamana dek kullanılan tasvirli Sasani ve Bizans taklidi sikkelerin yerine Arapça yazılı sikkeler bastırttı ve Arapça resmi dil olarak kabul edildi.

Yanıt Açıklaması: 16. yüzyılın diğer bir özelliği de minyatürlü el yazmaların artmaya başlamasıdır. Kanuni'nin neredeyse tüm seferleri ile ilgili elyazmaları bulunmaktadır. Bunların içerisinde Nakkaş Matrakçı Nasuh tarafından resimlenmiş olanlar özellikle imparatorlukta kentleri betimlemesi bakımından son derece önemlidir. Ayrıca ordunun katıldığı seferlere katılan Matrakçı Avrupa kentlerini de elyazmalarında resmetmişti.

Yanıt Açıklaması: Narteks, giriş mekânı, naosa, ibadet alanı; atrium avlu; rölik kutsallara ait beden parçaları anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: Rönesans döneminde yapılmış örnek bir bilim ve sanat eseri olma özelliğini taşıyan Vitruvius Adamı Leonardo da Vinci’ye aittir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı padişahları kendilerini imzaları olan ve resmi evrak üzerine yazılan tuğraları ile temsil ederlerdi. Oysa Fatih buna ek olarak Akdeniz dünyasının alışık olduğu görsel bir dil kullanmak istemiş ve imgesinin Akdeniz bölgesinde dolaşmasını sağlamak için portresinin olduğu madalyonlar döktürmüştür. Constanzo di Ferrara tarafından yapılan yağlıboya portresi ve madalyonu Fatih'i ileri bir yaşta göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Rönesans sanatındaki klasik Yunan ve Roma geleneklerine bağlı simetrik düzenlemeli, yalın, doğrusal eksenler üzerinde planlanan tasarım anlayışı on yedinci yüzyılda değişmeğe başladı. Daha önceleri Hellenistik Dönem sanat anlayışının Roma dönemi sanat anlayışa getirdiği farklılık gibi Barok Dönem sanatı da akılcılıktan çok duygulara ve algılara yönelik bir sanat akımı oldu. On yedinci yüzyıl başında İtalya’da ortaya çıkan bu akım tüm Akdeniz dünyası ve Avrupa’yı etkiledi. İspanyol ve Portekiz sömürgeleri aracılığıyla Orta ve Güney Amerika ülkelerine de yayıldı. O nedenle aslında Barok (Portekizce eğri büğrü inci anlamına gelmektedir) sanatı tek bir tiplemeye indirgemek zordur, bir değil birçok barok sanat vardır, buna Osmanlı Barok sanatı da dâhildir.