Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Paleolitik sanatta, bir örnek hariç dağ, ova, yağmur ve güneş gibi doğa öğeleri de yer almaz. Bunun nedeni insanların henüz tarım yapmamalarıydı. U¨st Paleolitik sanatta işlenen ender konuların yanı sıra yoğun olarak işlenen konular, önem sırasına göre hayvanlar; insanlar; simgesel işaretler ve bitkiler olarak sıralanabilirler.

Yanıt Açıklaması: Kalkolitik ve Eneolitik terimleri aynı dönemi anlatmak için kullanılırlar. Demir Çağı Paleolitik dönemden çok sonra, Eski Taş Çağı ise önce yer almaktadır. Akdeniz dünyası Paleolitik dönemden sonra Neolitik döneme girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sanatın ilk kez başladığı Üst Paleolitik  dönemin ilk kültürü Orinyasiyen'dir. Üst Paleolitik’in ilk kültürü olan ve sanatın ilk kez başladığı Orinyasiyen ’de sanatçılar iskân görmekte olan mağaralarda çalışmışlardır. Pek ustaca bir başlangıcı olmayan Orinyasiyen duvar sanatı, gittikçe gelişerek yüksek bir seviyeye ulaşan Magdaleniyen sanatın bütün formlarına öncülük etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Demir Çağında bulunan tek yazılı kaynak Batı Anadolu’da Troia'da, Troia 7b tabakasında bulunan M.Ö. 12. yüzyıla tarihlendirilen çift dışbükeyli, üstünde Luvi dilinde hiyeroglifler bulunan bronz mühürdür.

Yanıt Açıklaması: Yukarıdan anlaşılacağı gibi, Roma öncesi Akdeniz dünyasında Fenike ve Yunan yayılmacılığı büyük ölçüde karaya değil denize dayanmaktadır. Liman kentleri koloniler arası ilişkide kilit önemdedirler. Bu durum Akdeniz dünyasının tüm sosyal, kültürel ve ekonomik şartlarını belirleyen etken olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bodrum'da yaşayan ve Türk yazınına Akdeniz'i yerleştiren Halikarnas Balıkçısı olarak tanıdığımız yazarın asıl adı Cevat Şakir Kabaağaçlı'dır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Gün ışığına açık kaya altı sığınaklarının duvarlarına ve açık havadaki kaya blokları üzerine yapılmış sanat eserlerinin oluşturduğu sanattır. Paleolitik’e bağlanabilecek kaya sanatı, Franko-Kantabrik bölgede yok denecek kadar azdır. Diğer bölgelerde bulunanlar ise duvar sanatı kadar gelişkin bir sanat görünümünde değillerdir. Bu sanat grubu, Paleolitik C¸ağ sonrasında Mezolitik’te yaygınlaşır. Paleolitik sonrasında gelişen bu kaya sanatının coğrafik dağılışı hissedilir derecede bölgesel bir sınırlanma ve gruplanma gösterir. Büyük bir çoğunluğu, İskandinavya’dan U¨mit Burnu’na kadar uzanan, iğ biçiminde bir alanda toplanmıştır

Yanıt Açıklaması: Paleolitik plastik sanatının en ilginç örneklerinden biri, Tuc d’Audoubert (Tük Doduber) mağarasının dip kısımlarındaki taban killeri içine şekillendirilmiş olan erkek ve dişi bizon yüksek kabartmasıdır (Resim 2.16). Mağaranın dip kısımlarında, gözden ırak bir yerde yapılmış olması, bunun ayinsel bir anlam taşıdığının göstergesidir.

Yanıt Açıklaması: İtalya ve Yunanistan her iki kıyısı Akdeniz’de olan ve kuzey-güney ekseninde uzanan iki ülkedir.

Yanıt Açıklaması: Bizans İmparatorluğu’nun son yüzyıllarında iki İtalyan şehir devleti, Ceneviz ve Venedik gittikçe yoğunlaşan bir rekabet içine girerek Doğu Akdeniz ve Karadeniz’de iktisadi etkilerini artırdılar. Sırf bu yüzden bazı tarihçiler bir Venedik İmparatorluğu’ndan bile söz ederler.

Yanıt Açıklaması: Yunan tapınağının temelinde hangi etkiler yatar konusu oldukça çok tartışılan bir konudur. Anıtsal taş yapının temelleri, megaron formuna ve ahşap öncüllere dayandırılsa da özellikle anıtsal taş ifadenin kazanılmasında Mısır’ın etkisi yadsınamaz. M.Ö. 6. yüzyılda Mısır’a giden Yunanlılar anıtsal mezar yapıları (piramitler) ve tapınaklara karşı kayıtsız kalamazlar. Taştan yapılmış bu binalar Yunan kültüründe mimari estetiğinin ve mimari formların gelişmesinde önemli rol oynarlar. İlk anıtsal taş tapınaklar M.Ö. 6. yüzyılda Dorik düzende yapılmışlardır. Korinthos’daki Apollon Tapınağı ve İtalyan ana karasında bir Yunan kolonisi olan Posidonia (Paestum)’daki Athena Tapınağı, M.Ö. 6. yüzyılda yapılmış Dorik tapınakların hem Yunanistan’da hem de kolonilerde aynı değişmez mimari kalıbı izlediğine kanıttır.

Yanıt Açıklaması: Daha önce bir çok başka tarihçi gibi Braudel için de Akdeniz’i Akdeniz yapan özelliklerin başında coğrafya geliyordu. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Homo sapiensis’lerin günümüzden yaklaşık 40 bin yıl önce, üst paleolitik çağda ortaya çıktıkları düşünülmektedir. Alt ve orta paleolitik dönemler, bundan daha öncesine; neolitik ve mezolitik dönemler ise daha sonrasına karşılık gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Roma İmparatorluğu bütün Akdeniz Dünyası’nı siyasal bir çatı altında birleştirmiş tek imparatorluktu. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanoğlu ancak toprağa yerleşip, tarım yapmaya başladıktan sonra yağmur duası gibi sahneleri, ya da güneş gibi öğeleri resmetmeye başlamıştır. Bu bağlamdaki tek örnek ise Lasko mağarasının duvarlarından biri üzerinde bulunan “yüzen geyikler” tasviridir. Bu tasvirde bir akarsuyu yüzerek geçmekte olan bir geyik sürüsü resmedilmiştir. Her ne kadar burada su, bir doğa öğesi gibi görünüyorsa da yine de avcılık eylemleriyle ilişkilendirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Arkeolojik kazılar Etrüsklerin yerel Villanova kültüründen türediğini kanıtlamıştır. Bu kültüre ilişkin ilk yerleşim Bologna yakınlarındaki Villanova’da bulunmuş ve o yüzden M.Ö. 9 ve 8. yüzyıllara tarihlenen bu erken döneme Villanova kültürü adı verilmiştir. Daha sonra yapılan kazılarda Veii, Tarquinia, Vulci, Cerveteri gibi önemli Etrüsk kentlerinin öncesinde bu kültüre sahip köylerin olduğu görülmüştür. Bu köyler Akdeniz ticareti sonucu zenginleşmiş ve M.Ö. 7. yüzyıl itibariyle kentleşmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz’de demir kullanımı M.Ö. 1100–900 yılları arasında yoğunlaşır. Bu dönem Akdeniz için Karanlık Çağ olarak bilinir. Pylos’ta (Peloponez) ve Girit’de Knossos’da idari amaçlı bir yazı tipi olan Linear B (Doğrusal B) yazısı Demir Çağında Denizden Gelen Kavimler tarafından saraylar tahrip edildikten sonra ortadan kaybolduğu ve yazılı kaynaklardaki eksiklikler nedeniyle bu döneme (Demir Çağı) Karanlık Çağ denir. Aydınlanma Çağı olarak adlandırılan tarihsel dönem, aydınlanma felsefesinin 18. yüzyılda doğup benimsenmeye başladığı dönemdir. Yunan Didaktik şiirinin Babası olarak kabul edilen Hesiodos’ta insanın nasıl yaratıldığına ilişkin eskiden var olan bir soydan, Altın Çağ’dan bahsedilir. Rönesans döneminde coğrafya alanında da büyük ve önemli keşifler yapıldı. Kuzey ve Güney Amerika’da, Asya ve Afrika’da büyük kara parçaları dünyanın bilinen bölgeleri arasına katıldı. Fransız Jacques Cartier, İngiliz Martin Frobisher, John Davisk ve Henry Hudson, l609 yılında Hollanda Doğu Hindistan Kumpanyası kuruluncaya kadar “Keşifler Çağı”nı sürdürdüler. Antik Çağ ya da antik tarih, insanlık tarihinin başlangıcından erken dönem Orta Çağ'a kadarki zaman dilimindeki belirgin kültürel ve siyasi olayları konu alır.

Yanıt Açıklaması: Halikarnas Balıkçısı, roman ve öyküleriyle Türk yazınına Akdeniz’i getirip yerleştiren kişidir. Böylece bir ilki gerçekleştirmiştir. Balıkçı’nın yapıtlarında Akdeniz, olayların geçtiği yer olmakla kalmamış, giderek ete kemiğe bürünüp o yapıtların başkişisine dönüşmüştür.

Yanıt Açıklaması: Paleolitik sanatta yoğun olarak işlenen hayvan türleri; bizon (Bos pricus), öküz (Bos primigenius), at (Equus prezewalski), mamut (Elephas primigenius), kıllı gergedan (Rhinocerus tichorhinus), ayı (Ursus spelaeus), mağara aslanı (Felis spelaeus), rengeyiği (Rangifer tarantus), alageyik (Cervus elaphus), antilop (Antilop saïga) şeklinde sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz (Mediterraneum) sözcüğünün aslı iki kara arasındaki deniz anlamına gelmektedir ki burada Avrupa ve Afrika kıtaları kastedilmektedir. Doğru yanıt D’dir.