Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Fatih Döneminde sarayda Nakkaşhanenin oluşmaya başladığını görüyoruz. Nakkaşhane dönemin kitap sanatının geliştiği yerdi. Saraya özgü üslûplar nakkaşhanede yaratılır ve saray sanatının oluşumunu sağlardı. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Farklı dönemlerdeki eklemeleriyle bugünkü biçimini almış Pala d’Oro Paneli, 10. yüzyılda İstanbul’da üretilerek Venedik’e   125 gönderilmiş, 12. yüzyılda ise Bizanslı sanatçılar tarafından eklemeler yapılmış altın ve değerli taşlardan emaye tekniğinde bir örnektir.

Yanıt Açıklaması: Kervansaraylar, çoğunlukla kent merkezleri dışında ve çevrelerinde bazen küçük yerleşimlerin bulunduğu, bazen de kervansarayların yapımı sonucunda iska^nın gerekli görüldüğü yerlerde karşımıza çıkar. Tacirlerin ve kervanların güvenliğinin sağlanmasını amaçlayan, yollarda uğradıkları zararların karşılanması esasına dayanan devlet güvenlik sigortası Selçuklular zamanında geliştirilmiştir. Ayrıca, özellikle kervansarayların yoğun olduğu yollarda, karakol işlevi gören kuruluşlarla da güvenliğin ve düzenli ticaret trafiğinin sağlandığı anlaşılmaktadır. Bu denli gelişmiş bir ticaret etkinliğinin söz konusu olduğu Selçuklu döneminde konaklamaya, ibadetten her tür su gereksinimini karşılamaya, attardan nalbanda, eczaneden yer yer polikliniğe, hatta ahıra kadar, büyük yerleşim merkezlerinde ayrı yapılarla sağlanabilecek çeşitli gereksinimleri tek yapı bünyesinde karşılamaya çalışmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı varlığı ile Akdeniz dünyasını, diğer Akdeniz ülkeleri ile beraber paylaşmaktaydı. Akdeniz hâkimiyetini elde tutabilmek için özellikle Venedik ile savaşmıştır. İstanbul'u almadan önce Venediklilerin Bizans'a yapabilecekleri yardımı engellemek için gözetleme amacıyla Rumeli Hisarı’nı inşa ettirmiştir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Fatımîler, Hz. Ali’nin soyundan geldiklerini ve bu nedenle halifeliğin gerçek sahipleri olduklarını iddia ederek adlarını Peygamber’in kızı ve Hz. Ali’nin eşi Fâtıma’dan almışlardır. Fatımîler İsmâ’ilî Şi’î hareketini, tüm baskılara karşın Kuzey Afrika’da yaymışlardır.

Yanıt Açıklaması: İnsanoğlu ancak toprağa yerleşip, tarım yapmaya başladıktan sonra yağmur duası gibi sahneleri, ya da güneş gibi öğeleri resmetmeye başlamıştır. Bu bağlamdaki tek örnek ise Lasko mağarasının duvarlarından biri üzerinde bulunan “yüzen geyikler” tasviridir. Bu tasvirde bir akarsuyu yüzerek geçmekte olan bir geyik sürüsü resmedilmiştir. Her ne kadar burada su, bir doğa öğesi gibi görünüyorsa da yine de avcılık eylemleriyle ilişkilendirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Arap Yarımadası, ürettiği lüks mallar nedeniyle, Akdeniz dünyası ile Hindistan arasındaki ticaretin ayrılmaz bir parçasıydı. Bu nedenle, büyük bir imparatorluğa damgasını vuran Emevi^ler döneminde (661 -750), yayılma politikasıyla birlikte ticaret de hızlı bir gelişim gösterdi. Bu ticaretin sınırları içine Baltık Denizi çevresi ve Uzakdoğu da girmekteydi. Lüks mallara talep, Müslüman tacirlerin Doğu Afrika kıyısındaki ticaret merkezlerine de yönelmesine yol açtı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı padişahları kendilerini imzaları olan ve resmi evrak üzerine yazılan tuğraları ile temsil ederlerdi. Oysa Fatih buna ek olarak Akdeniz dünyasının alışık olduğu görsel bir dil kullanmak istemiş ve imgesinin Akdeniz bölgesinde dolaşmasını sağlamak için portresinin olduğu madalyonlar döktürmüştür. Constanzo di Ferrara tarafından yapılan yağlıboya portresi ve madalyonu bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Nasrîler döneminin en önemli yapısı Elhamra Sarayıdır.

Yanıt Açıklaması: İzlenimcilik adı dönemin resim eleştirmenlerinden Louis Leroy’un, Claude Monet'in İzlenim, Şafak isimli tablosunu gördükten sonra bunun bitmemiş bir tablo gibi göründüğünü söylemesi üzerine ortaya çıkmıştır. Louis Leroy eleştirmendir.

Yanıt Açıklaması: 16. yüzyılın diğer bir özelliği de minyatürlü el yazmaların artmaya başlamasıdır. Kanuni'nin neredeyse tüm seferleri ile ilgili elyazmaları bulunmaktadır. Bunların içerisinde Nakkaş Matrakçı Nasuh tarafından resimlenmiş olanlar özellikle imparatorlukta kentleri betimlemesi bakımından son derece önemlidir. Ayrıca ordunun katıldığı seferlere katılan Matrakçı Avrupa kentlerini de elyazmalarında resmetmişti.

Yanıt Açıklaması: Bu arada Osman Hamdi Bey öncülüğünde 1883 yılında İstanbul’da Mekteb-i Sanayi-i Nefise-i Şâhâne ( Güzel Sanatlar Akademisi ) kurulmuştu. 1910 yılında bu okulun açtığı yarışmayı kazanan bir grup genç Paris’e resim eğitimi almak üzere gönderildi. Kimileri de kendi olanakları ile veya Saray tarafından gönderildi. Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması ile 1914 de geri dönen bu ressamlara 1914 Kuşağı Sanatçıları da denmektedir. Nazmi Ziya Güran, Avni Lifij, İbrahim Çallı, Feyhaman Duran, Ruhi Arel, Hikmet Onat, Namık İsmail, Ali Sami Boyar bu grubu oluşturuyordu

Yanıt Açıklaması: Leonardo da Vinci'nin Vitruvius Adamı, Rönesans döneminde yapılmış örnek bir bilim ve sanat eseri olma özelliğini taşır. Birey hem aklı hem de bilgisi ve bilgeliği ile vardır. İnsan, çevresini, dünyayı, evreni araştıran bireydir. Mükemmeliyeti simgeleyen daire içinde kollarını her yöne açarak, ayakları ile değişik yönlere gitmeğe hazır bu cepheden gösterilen insan da dünyayı kontrol etmektedir. Leonardo da Vinci’nin defterleri incelendiğinde, onun nasıl bir doğa gözlemcisi olduğu da ortaya çıkar. Ürettiği değişik makinelerde yine tasarım ve bilim birlikteliğini gösterir. Aslında gözlemlediği hareketin oluşumudur. Kuşlar nasıl uçar, insanlar nasıl görür, kol nasıl hareket eder gibi fiziksel özellikleri inceleyip, bunları resimlerindeki figürlere uygular.

Yanıt Açıklaması: Kübizm kendi içinde Analitik Kübizm (1910–1912) ve Sentetik Kübizm olmak üzere iki döneme ayrılır. İlkinde müzik aleti, sandalya gibi nesneler kendi içinde birçok parçaya bölünüp sonra bu parçalar tekrar bir araya getirilerek yeni bir kurgulamayla nesne yeniden oluşturulurdu. Senteik kübizmde ise gazete, kumaş, kum, ahşap gibi değişik malzemeler, tabloya belirli biçimleri yansıtmak için eklenmekte böylece resimsel olmayan malzemeler tablonun içindeki kimi yüzeysel dokuları oluşturmak için kullanılmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Antalya'nın fethi (1207), büyük ölçüde Selçuklu egemenliği altındaki Anadolu'nun ekonomik ve ticarî gelişmesine küçümsenmeyecek ölçüde katkıda bulunmuş; böylelikle Selçuklular ilk kez Haçlılar ve dolayısıyla Avrupa'yla ticari anlaşmalara girişmiştir. Bu bağlamda, ilk ticaret ayrıcalıkları Venediklilere verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: On dördüncü yüzyıl sonundan itibaren ve on beşinci yüzyıl boyunca Avrupa’da edebiyat ve güzel sanatlar alanındaki yeniliklerin ve sanat anlayışının tümüne Rönesans denir. Rönesans, Orta C¸ağ kültürü ve sanatının reddedilmesi ve antik dönem sanat ve kültürünün yeniden diriltilmesi anlayışından dolayı Yeniden Doğuş olarak nitelendirilmiştir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Anıtsal boyuttaki bu yapılar uzunlamasına dikdörtgen planlı, doğuda çoğunlukla apsisin (ibadet için dönülen yönü belirleyen mimari alan) yer aldığı ve destek dizileriyle neflere (desteklerin arasında kalan sahın) ayrılmış, ibadet alanları ahşap çatılarla örtülü ve çeşitlemesi çok olmayan mekânlardır.

Yanıt Açıklaması: İngilizlerin Hindistan’dan sonra Akdeniz bölgesiyle ilgilenmeleri Fransa’da Napolyon Bonapart’ı tedirgin etmişti. Napolyon, İtalya ve Dalmaçya seferlerinin ardından Malta adası üzerinden Mısır’a giderek Osmanlı toprakları olan İskenderiye ve Kahire’yi işgal etti. Daha sonra Suriye bölgesine yönelerek Yafa ve Akka’yı ele geçirdi. Napolyon, 1789 -1801 yılları arasında, Akdeniz bölgesinde Fransız askeri ve siyasi gücünü hâkim kılmak istedi. Fransa 1830’lardan sonra Kuzey Afrika’da yani Akdeniz’in güney kıyılarında Cezayir, Tunus ve Fas bölgesinde sömürgelerini oluşturdu. Diğer Akdeniz ülkeleri arasında yayılmacı anlayışı ile İspanya ve Portekiz de okyanus ötesi sömürgeleri ile meşguldü. İtalya’da ise Napolyon’un seferlerinden sonra Venedik gibi Akdeniz ticaretine yüzyıllardır hakim olan bir çok şehir devletin varlığı sona ermiş ve İtalya 1861 yılında ilk kez birleşik bir devlet haline gelmişti. Böylece uzun zamandır Osmanlı etki alanında bulunan Akdeniz dünyasında, başka bir Akdeniz ülkesi yani Fransa, siyasi ekonomik ve kültürel ağırlığını koymaya başlamıştı. On altıncıyüzyıldan beri Osmanlıİmparatorluğu’nun verdiği haklarla Osmanlı tarihi coğrafyasında iş yapmak isteyen Hristiyanların temsilcisi durumundaki Fransa’nın Osmanlı bölgelerinde tarihsel olarak kurmuşolduğu iletişim ağlarını kullanması zor olmadı. Bu siyasi ve askeri hareketler Akdeniz dünyasında değişik siyasi dengelerin ortaya çıkmasına ve denizden ulaşım yollarının canlanmasına neden oldu. Ucuz ham madde arayışı içindeki fabrika sahipleri, İngiltere ve Fransa’da gelişen dokuma sanayi için gerekli pamuk üretiminin peşinde olanlar, sadece gerekli makina ve parçalarını pazarlamak için değil makinaların ürettikleri konserve, makarna vb., paketlenmiş gıda ürünlerini, sofralar için çay ve yemek takımlarını tanıtmak için de yeni pazarlar peşindeydi. Deniz yollarındaki canlanma sömürgeciliğe bağlı olarak ekonomi ve ticaret yollarının da güvencesini oluşturdu; deniz yolları yetmedi demir yolları kuruldu ve ticaretteki bu hareketlilik Akdeniz dünyasının yeniden dünya ekonomisine eklenmesine olanak sağladı. Marsilya, Napoli, Selanik, İzmir, İstanbul, Mersin, Hayfa Beyrut, İskenderiye gibi Akdeniz çevresindeki liman kentleri büyüdü, uluslararası ticaretin odak noktaları oldular. söz konusu durumlar Akdeniz'de kültürel olarak çeşitliliğin artmasında önemli rol oynamıştır.

Yanıt Açıklaması: Çarşı alanlarında, gezgin tacirlerin mallarını depolayıp saklayabildikleri yapı toplulukları bulunurdu. Han ve funduk gibi adlarla anılan bu iç avlulu yapıların içinde konaklama mekânları, dükkânlar, ambarlar ve ahırlara yer verilmişti.

Yanıt Açıklaması: İlk anıtsal İslâm yapısı olan Kubbetü’s-Sahra 691’de Kudüs’te yapılmıştır.